LIVEBLOG | Burgemeesters tevreden over uitstel coronaversoepelingen

Nederland is sinds vorige week weer een klein beetje van het slot. Zo is de avondklok verleden tijd, is het thuisbezoek uitgebreid, zijn de terrassen 's middags open en kunnen winkeliers weer bezoekers ontvangen zonder afspraak. Wat gaan deze versoepelingen doen met de cijfers? Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.

• Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op maandag: 9.263, dat zijn er 3.729 meer dan op zondag

• Tussen 23 april en 29 april testte 11,1 procent van de geteste personen positief

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op maandag: 2.642, dat zijn er 42 meer dan op zondag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op maandag: 825, dat is zijn er 21 meer dan op zondag

• Op maandag zijn 17 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.189 coronadoden geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 5.651.041 coronavaccins toegediend, het gaat dan zowel om eerste als tweede prikken

Update 23:09 - OMT: wacht met Fieldlabs tot volgende versoepelingen

Het Outbreak Management Team (OMT) adviseert het kabinet om te wachten met nieuwe Fieldlab-evenementen tot de tweede stap in de versoepelingen kan worden gezet. Dat staat in de adviesbrief aan het ministerie van Volksgezondheid.

In het advies staat ook dat de strenge regels die nu al gelden voor de evenementen moeten blijven gelden. Zo moeten mensen een mondkapje op als ze zich verplaatsen tijdens een evenement, bijvoorbeeld naar een zitplek of het toilet. Daarnaast moeten alle bezoekers en medewerkers zich binnen 24 uur voor het einde van het evenement laten testen op het coronavirus. Vier uur voor aanvang zou dan nog een gezondheidscheck moeten volgen, om uit te sluiten dat iemand alsnog klachten heeft ontwikkeld.

De bubbels op de evenementen moeten zo klein mogelijk worden gehouden, zegt het OMT. Zo is bron- en contactonderzoek goed uit te voeren als er een besmetting wordt ontdekt.

Deelnemers aan de Fieldlabs en medewerkers moeten ook nog steeds na vijf dagen een test aangeboden krijgen, stelt het OMT. Zo kan worden gekeken hoeveel besmettingen er zijn geweest, ook al is niet met zekerheid vast te stellen dat de besmettingen tijdens het evenement zijn opgelopen.

Als aan al deze voorwaarden wordt voldaan, is het volgens het OMT mogelijk om weer veilig Fieldlab-evenementen te organiseren.

Update 22:59 - Curaçao voert lichte versoepelingen coronaregels door

Curaçao voert een voorzichtige versoepeling door van de coronamaatregelen. Dat heeft minister-president Eugene Rhuggenaath bekendgemaakt. Het eiland zit sinds 24 maart in een lockdown.

Maandag werd aangekondigd dat de avondklok met twee uur wordt ingekort. "Langzaam komen we uit een lastige situatie. Maar we moeten geen al te grote stappen nemen, anders krijgen we weer te maken met een stijging van de coronagevallen", aldus Rhuggenaath.

Per 4 mei mogen mensen na 21.00 uur de straat niet meer op, dat was 19.00 uur. Restaurants met een terras mogen dan ook weer gasten ontvangen. De kentekenregel (Plachi di Dia) blijft voorlopig van kracht. Dat betekent dat mensen nog steeds maar twee dagen per week de straat op mogen. De autoloze zondag geldt ook nog. Op 17 mei wordt de situatie weer geëvalueerd.

Curaçao ging in lockdown omdat eind maart het aantal coronabesmettingen enorm toenam. Daarmee nam ook de ziekenhuisdruk toe. Het eiland kende begin april bijna vijfduizend coronabesmettingen en meer dan 110 ziekenhuisopnames. Dat aantal is inmiddels meer dan gehalveerd. Het aantal besmettingen was maandag ver onder de vierhonderd gezakt. Maar er zijn nog steeds 24 coronapatiënten op de intensive care, terwijl er normaal ruimte is voor maximaal zestien. De overheid wil geen risico’s nemen en vraagt de bevolking om begrip.

Per 4 mei mogen hardwarezaken, elektronicazaken en banken weer open. In de detailhandelszaken mogen maximaal 5 klanten tegelijk naar binnen. Zwemmen in de zee mag nog steeds alleen van 04.30 uur tot 08.00 uur ‘s ochtends en alleen als er volgens de kentekenregels gereden mag worden. Kerken mogen onder voorwaarden op vrijdag, zaterdag en zondag diensten houden.

Update 22:48 - OMT-advies: versoepeling bij 20 procent minder ziekenhuisopnamen

Om meerdere versoepelingen door te voeren moet eerst het aantal mensen met corona dat in een "lopend 7-daagsgemiddelde" in een ziekenhuis en intensive care wordt opgenomen, met 20 procent zijn afgenomen. Deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT) adviseren dat aan het kabinet, schrijft zorgminister Hugo de Jonge in een brief aan de Tweede Kamer. Zo'n daling ziet het OMT nu nog niet, aldus de minister.

Wel denkt het OMT dat de piek in de ziekenhuisopnames is bereikt en de kans op een verdere stijging is afgenomen, aldus De Jonge. Tegelijk staat in het nieuwe OMT-advies dat de druk op de zorg nu nog onverminderd groot is door het hoge aantal coronapatiënten. Ook is het aantal mensen dat besmettelijk is, nog steeds hoog (ruim 170.000) en ligt het reproductiegetal op 1,03.

Het kabinet wacht nog zeker een week langer met de tweede fase van versoepelingen, zo werd dit weekend al bekendgemaakt. Vanwege de hoge belasting op de zorg en het onzekere epidemiologische beeld, is versoepeling op dit moment niet verantwoord, schrijft De Jonge.

Update 22:44 - Callcenter GGD niet bereikbaar rond twee minuten stilte

Het landelijke callcenter van de GGD is dinsdag een half uur korter bereikbaar dan anders. Het nummer sluit om 19.30 uur. Medewerkers hebben dan tijd genoeg om lopende gesprekken af te ronden, zodat ze stil kunnen zijn tijdens de twee minuten stilte van de Dodenherdenking. Dat meldt de overkoepelende organisatie GGD GHOR Nederland.

Het callcenter is op andere dagen van 08.00 uur tot 20.00 uur bereikbaar.

Mensen die toch een test- of prikafspraak willen maken, kunnen dat wel doen op de sites coronatest.nl en coronavaccinatie-afspraak.nl. Die blijven ook tijdens de herdenking bereikbaar.

Update 22:32 - Veiligheidsberaad wil toegangstesten 'kraakhelder' hebben

Het testen voor toegang moet kraakhelder zijn voor mensen. Dat heeft het Veiligheidsberaad maandagavond aan het kabinet geadviseerd. Zorgminister Hugo de Jonge kwam het toegangstesten toelichten tijdens het overleg van de burgemeesters van de 25 veiligheidsregio's.

De burgemeesters vinden vooral dat de communicatie over het testplan beter moet. Het toegangstesten is nu nog veel te ingewikkeld. "Het kabinet moet zo concreet mogelijk alle activiteiten benoemen die mogelijk worden door het testen", zei voorzitter Hubert Bruls na afloop van het beraad. Het gaat volgens hem dan over activiteiten die op dat moment nog niet kunnen door de coronaregels. Bijvoorbeeld het bezoeken van musea die volgens de stappen in het openingsplan gesloten moeten blijven.

Stap een van dit plan is gezet. Hierdoor mochten onder meer de terrassen weer open.

Niet alle burgemeesters staan te springen om het toegangstesten. "Ik ben best wel sceptisch over al dat getest. Als straks stap twee ingaat, hebben wij nog anderhalve maand totdat de situatie weer bijna normaal is en wij alle vrijheden weer terug hebben. Eerlijk gezegd vind ik het best veel gedoe om voor die anderhalve maand ook nog een testparcours naast het stappenplan te hebben. Zet alle inzet die we hebben nog op dat stappenplan en het zo snel mogelijk vaccineren van de samenleving. Richt daar de energie op en laten we het niet onnodig ingewikkeld maken", vat burgemeester Wouter Kolff van Dordrecht de kritiek samen.

De Jonge ziet vooral kansen. "Met het testen kunnen we eerder en meer activiteiten mogelijk maken. Zodra het testen niet meer nodig is, stoppen we er weer mee."

Update 22:05 - Ongeveer 5 miljoen mensen hebben volgens bloedbank antistoffen

Ongeveer 5 miljoen mensen hebben antistoffen tegen het coronavirus. Dat zei onderzoeker Hans Zaaijer van bloedbank Sanquin bij Nieuwsuur. Het gaat om mensen die ingeënt zijn tegen het virus en mensen die het virus hebben gehad.

Zaaijer zei dat het een redelijk betrouwbare schatting is. Maar ouderen en jonge kinderen mogen geen bloed doneren, dus zij kunnen niet worden onderzocht. Zaaijer denkt dat ongeveer 90 procent van de oudste Nederlanders is gevaccineerd. Hij baseert zich op bloedonderzoek dat wekelijks wordt afgenomen bij het bloed van 2000 donoren.

Coronaminister Hugo de Jonge zei recent dat het om ongeveer 7 miljoen mensen gaat die antistoffen hebben.

Update 20:04 - Burgemeesters tevreden over uitstel coronaversoepelingen

Burgemeesters in het Veiligheidsberaad hebben begrip voor het uitstellen van het afschalen van de coronamaatregelen. De voorzitters van de 25 veiligheidsregio's vinden dat de besmettingscijfers en het aantal patiënten in ziekenhuizen eerst sneller omlaag moeten, voordat het kabinet een volgende stap kan nemen.

De burgemeesters zijn tevreden over de eerste stap. Zij hebben vooralsnog weinig problemen gehad met de handhaving.

Het Veiligheidsberaad bespreekt maandagavond onder meer de status van het toegangstesten. De burgemeesters in het beraad willen graag weten welke gegevens die testen opleveren. Met toegangstesten mogen mensen alleen naar bijvoorbeeld een evenement, voetbalwedstrijd of museum met een recente negatieve coronatest. Ook staan de coronamaatregelen opnieuw op de agenda.

Bij de burgemeesters schuiven demissionair ministers Hugo de Jonge en Ferd Grapperhaus aan. Ook GGD-baas André Rouvoet is aanwezig.

Update 16:38 - 'Bijen kunnen worden ingezet om corona op te sporen'

Bijen kunnen worden getraind om corona te herkennen en zo de besmetting ermee te signaleren. Ze kunnen misschien ook echt worden ingezet om de diagnose te helpen stellen, hetgeen met name in arme landen een uitkomst zou kunnen zijn. Dat zegt Wageningen Bioveterinary Research, dat samen met de Université Paul Sabatier in Toulouse en startup InsectSense al de eerste stappen heeft gezet op weg naar de inzet van bijen in de strijd tegen het virus.

Bijen kunnen erg goed ruiken, een bloem signaleren ze al van kilometers afstand. In Lelystad werd met 150 van deze diertjes onderzocht of ze snel getraind konden worden om met SARS-CoV-2 ofwel corona geïnfecteerde monsters te ontdekken. Die monsters werden gewoon afgenomen met een wattenstaafje.

"Elke keer dat de bijen werden blootgesteld aan de geur van een geïnfecteerd monster ontvingen ze een suikerwaterbeloning. De bijen staken hun tong uit om het suikerwater op te vangen. Door deze actie meerdere keren te herhalen, associeerden de bijen de suikerbeloning met de geur en begonnen ze hun tong uit te steken voor de geur alleen, zonder beloning." Het uitsteken van de tong kan worden vastgesteld met een biosensor, die ook al ontwikkeld is.

Volgens de onderzoekers heeft de methode "de potentie om zeer betrouwbaar te zijn", doordat er per diagnose gewerkt wordt met drie tot vijf bijen. Exacte slagingspercentages kunnen ze nog niet geven.

Bijen zijn nog steeds wereldwijd te vinden, aldus de onderzoekers, en zijn een paar keer te gebruiken als coronaspeurder. Daarna kunnen ze worden vrijgelaten. Het is zeer onwaarschijnlijk dat de bijen na hun 'werk' virusdeeltjes verder brengen, maar ook dat wordt voor alle zekerheid nog wel verder onderzocht.

Behalve bijen zijn er dus apparaten nodig om bijen te trainen, om getrainde bijen in onder te brengen en de biosensor om het uitsteken van de tongetjes te registreren. De bijentests worden volgens de onderzoekers "al in de beginfase veel goedkoper dan de huidige tests en systemen", doordat de benodigde machines eenvoudig zijn en de testuitslag direct af te lezen is.

Update 15:27 - 9263 nieuwe coronagevallen, cijfer hoog door eerdere storing

Tussen zondagochtend en maandagochtend zijn 9263 positieve coronatests geregistreerd. Dat cijfer valt nu hoog uit, doordat in de voorgaande dagen minder meldingen konden worden doorgegeven door een technische storing.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft in de afgelopen zeven dagen 49.646 meldingen van nieuwe coronagevallen gekregen. Dat komt neer op gemiddeld 7092 bevestigde besmettingen per dag. Door de storing was het gemiddelde gezakt van ongeveer 7500 naar ongeveer 7000.

Update 14:43 - Meer coronapatiënten opgenomen in ziekenhuizen

Na twee dagen van dalingen is het aantal coronapatiënten in Nederlandse ziekenhuizen maandag weer toegenomen. Er liggen nu 2642 patiënten met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat zijn er 42 meer dan zondag, blijkt uit cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Het aantal coronapatiënten op de intensive care is met 21 toegenomen tot 825. Dat aantal schommelt al ruim twee weken tussen de 800 en 850. Het aantal coronapatiënten op de verpleegafdeling is afgelopen etmaal eveneens met 21 gestegen, tot 1817.

Zaterdag en zondag daalde het aantal opgenomen coronapatiënten met in totaal 106. De zes dagen daarvoor nam de ziekenhuisbezetting met Covid-patïenten iedere dag juist toe, met in totaal 192.

Update 13:43 - Viruswaarheid wil alle coronamaatregelen van tafel

Heel Nederland wordt met de coronamaatregelen "in een detentieregime gehouden" en "zit in een open penitentiaire inrichting". Dat moet direct stoppen, zo eiste de stichting Viruswaarheid maandag in een kort geding tegen de Staat bij de rechtbank in Den Haag. De coronamaatregelen moeten van tafel. "We glijden in rap tempo af naar een totalitaire staat."

Volgens Viruswaarheid had de noodtoestand uitgeroepen moeten worden om de maatregelen te kunnen rechtvaardigen. Nu de overheid dat achterwege heeft gelaten, is het pakket maatregelen in strijd met grondrechten en internationale verdragen.

De Staat bestrijdt dat. De opgelegde beperkingen verdragen zich met wettelijke grondrechten, er is geen noodtoestand voor nodig om deze juridische te kunnen dragen.

Volgens de Staat miskent Viruswaarheid de ernst van de situatie. Viruswaarheid wees onder meer op de jaarlijkse sterftecijfers, die al jaren op hetzelfde niveau zitten. "Ons hele land is gesloopt maar in de grafiek is niets bijzonders te zien", aldus Jeroen Pols, jurist van Viruswaarheid. Ook vorig jaar zou er geen piek in de cijfers zijn aan te wijzen. Er is geen sprake van een werkelijke pandemie, aldus Pols, maar wordt er "een virtuele pandemie gecreëerd". De Staat meent dat Viruswaarheid "in een andere werkelijkheid" leeft’ met haar niet wetenschappelijk onderbouwde claims.

De advocaat van de Staat, Reimer Veldhuis, benadrukte dat het leeuwendeel van de maatregelen is genomen om de effecten van het virus te beperken. De Staat "hoeft niet te wachten op een dijkdoorbraak", aldus Veldhuis, maar kan die ook proberen te voorkomen. Volgens Viruswaarheid moet er internationaalrechtelijk juist wel worden gewacht op die dijkdoorbraak, om rechtmatig grondrechten van burgers aan te tasten en vrijheden weg te nemen

In zijn argumenten tegen de redeneringen van Viruswaarheid leunde de Staat herhaaldelijk op de recente waarschuwingen van het Outbreak Management Team (OMT). Die laten zelfs geen ruimte voor meer versoepelingen op korte termijn, om de druk op de zorg niet tot onhoudbare proporties te laten groeien.

Viruswaarheid procedeerde eerder tegen de Staat. Een procedure over afschaffing van de avondklok werd in eerste instantie gewonnen, maar die overwinning was van korte duur. In hoger beroep hield de rechter de avondklok in stand.

De rechter doet uitspraak op 10 mei.

Update 12:17 - Veel arbeidsmigranten moeilijk te bereiken voor vaccinatie

De overheid slaat de handen ineen met onder meer uitzendorganisaties om moeilijk bereikbare arbeidsmigranten uit te nodigen voor een vaccinatie tegen het coronavirus. Het gaat om mogelijk enkele honderdduizenden mensen van wie geen adresgegevens bekend zijn, meldt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid.

Iedereen die langer dan een maand in Nederland verblijft, kan in principe een coronavaccin krijgen. Mensen die gewoon ingeschreven staan in de Basisregistratie Personen (BRP), krijgen daar vanzelf een brief over zodra hun leeftijdsgroep aan de beurt is.

Volgens de meest recente cijfers (uit 2018) zijn er zo'n 500.000 arbeidsmigranten uit EU-landen werkzaam in Nederland. Ongeveer een kwart van die groep staat ingeschreven in de BRP. Van de rest is wel bekend dat ze in ons land zijn, maar niet waar zij wonen.

Werkgevers en uitzendbureaus wordt daarom gevraagd de mogelijkheid tot vaccinatie bij deze mensen onder de aandacht te brengen. Het is volgens het ministerie nadrukkelijk wel de bedoeling dat zij een prik komen halen, niet alleen voor hun eigen bescherming maar ook voor die van hun omgeving.

Om de kans op succes te vergroten worden arbeidsmigranten zoveel mogelijk in hun eigen taal aangesproken. Daarbij wordt ook gebruikgemaakt van bijvoorbeeld websites die zich specifiek op deze doelgroepen richten.

Update 11:42 - Laatste week avondklok levert nog 1624 boetes op

In de laatste week dat de avondklok gold, van maandag 26 april tot en met woensdag 28 april om 04.30 uur, heeft de politie 1624 boetes opgelegd voor het overtreden ervan.

In de hele vorige week deelde de politie 321 bekeuringen uit voor het overtreden van het verbod op groepsvorming. Verder werden er afgelopen weekend 24 illegale feesten beëindigd.

Donderdag werd al bekend dat de politie in drie maanden tijd meer dan 95.000 boetes had uitgedeeld voor het niet naleven van de avondklok. De avondklok gold voor het eerst op zaterdag 23 januari en was bedoeld om feesten en bezoeken tegen te gaan en zo verdere verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Op overtreding stond een boete van 95 euro.

Afgelopen week ontstond er discussie over het effect van de avondklok. Volgens Ernst Kuipers, de voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, heeft de avondklok nauwelijks effect gehad aangezien hij het aantal ziekenhuisopnamen in die tijd niet zag dalen. Het RIVM zegt dat het effect van de avondklok nog niet bekend is en dat Kuipers voor zijn beurt sprak.

Update 06.00 uur - Veiligheidsberaad bespreekt resultaten toegangstesten

Het Veiligheidsberaad bespreekt maandagavond onder meer de status van het toegangstesten. De burgemeesters in het beraad willen graag weten welke gegevens die testen opleveren. Met toegangstesten mogen mensen alleen naar bijvoorbeeld een evenement, voetbalwedstrijd of museum met een recente negatieve coronatest. Ook staan de coronamaatregelen opnieuw op de agenda van de voorzitters van de 25 veiligheidsregio's.

Het overleg vindt 's avonds plaats. De bijeenkomst was door de avondklok tijdelijk naar de middag verschoven. Nu die maatregel is geschrapt, keert het beraad terug naar de oorspronkelijke vergadertijd.

Sinds de coronacrisis komt het Veiligheidsberaad vrijwel wekelijks samen. Meestal blikken de burgemeesters terug op recente ontwikkelingen, behandelen de actualiteiten en kijken zij vooruit. Mogelijk dat hierdoor ook het mooie weer, Konings- en Bevrijdingsdag worden besproken.