LIVEBLOG | De Jonge wil vaccinatiebewijs nog voor zomer geregeld hebben

Nederland is sinds vorige week weer een klein beetje van het slot. Zo is de avondklok verleden tijd, is het thuisbezoek uitgebreid, zijn de terrassen 's middags open en kunnen winkeliers weer bezoekers ontvangen zonder afspraak. Wat gaan deze versoepelingen doen met de cijfers? Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.

• Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op dinsdag: 7.830, dat zijn er 1.433 minder dan op maandag

• Tussen 26 april en 2 mei testte 11,7 procent van de geteste personen positief

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op dinsdag: 2.613, dat zijn er 29 minder dan op maandag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op dinsdag: 818, dat zijn er 7 minder dan op maandag

• Op dinsdag zijn 32 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.221 coronadoden geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 5.651.041 coronavaccins toegediend, het gaat dan zowel om eerste als tweede prikken

Update 22:38 - De Jonge wil vaccinatiebewijs nog voor zomer geregeld hebben

Het kabinet wil begin juni een besluit nemen over de invoering van een vaccinatiebewijs. De Tweede Kamer heeft daarna drie weken de tijd om zich te buigen over alle aspecten van zo'n bewijs, waarmee mensen straks kunnen reizen. schrijft zorgminister Hugo de Jonge in een brief aan de Tweede Kamer. Wat hem betreft kan Nederland dan nog voor de zomervakantie inhaken op de Europese verordening die ten grondslag zal liggen aan het vaccinatiebewijs. Brussel streeft ernaar die verordening op 21 juni van kracht te laten worden.

De Europese lidstaten hebben daarna zes weken de tijd om de verordening door te voeren. De Jonge wil de vaart erin. "Gezien het begin van de zomervakanties, vrij snel na 21 juni, acht ik het echter van belang geen tijd te verliezen en van start te gaan zodra dat medisch en technisch verantwoord is." De Tweede Kamer heeft de Jonge al verzocht om niet te wachten tot de zomer met de invoering.

Met een vaccinatiebewijs kunnen mensen straks ook evenementen in Nederland bezoeken waarvoor ze zich dan niet meer hoeven te laten testen. Ook zouden mensen na terugkeer in Nederland vanuit een land met een zeer hoog coronarisico mogelijk niet in quarantaine hoeven.

Update 21.35 - Ook Rutte blijf thuis van EU-top in Portugal

Na de Duitse bondskanselier Angela Merkel reist ook premier Mark Rutte niet af naar de EU-top van vrijdag en zaterdag in Portugal. De stand van de corona-epidemie laat dat niet toe, vinden ze. De beide regeringsleiders bellen zaterdag wel in en nemen zo deel aan de top.

De EU-leiders worden vrijdag in Porto verwacht voor onder meer topoverleg over een socialer Europa en een ontmoeting met de Indiase premier Modi. Die laatste liet al eerder weten dat hij niet zou komen en in plaats daarvan zou inbellen.

De 'sociale top' van vrijdag is een langgekoesterde wens van Portugal, dat dit halfjaar voorzitter is van de EU. Duitsland en Nederland hebben er minder mee op, omdat ze vinden dat de inrichting van de verzorgingsstaat vooral een zaak is van elk EU-land zelf.

Nederland bekijkt of er in plaats van Rutte bijvoorbeeld een andere bewindspersoon of topambtenaar aan de sociale top kan deelnemen. De premier doet zaterdag waarschijnlijk wel mee aan het overleg van de EU-leiders over een actieplan voor een socialer Europa.

Update 21.15 - Prognose De Jonge: deze week 815.000 prikken

Deze week worden naar verwachting 815.000 mensen gevaccineerd tegen het coronavirus. Dat zijn er flink meer dan de 658.000 mensen die de afgelopen week een prik kregen. Zorgminister Hugo de Jonge twitterde de nieuwe prognose dinsdagavond. De week loopt van maandag tot en met zondag. Het prikken gaat steeds sneller, stelt hij.

Vanaf donderdag kunnen mensen onder de 60 jaar met een medische aandoening een uitnodiging tegemoetzien voor een inenting, meldt een woordvoerster van zijn ministerie. Ze krijgen het vaccin van Pfizer of Moderna. Voor hen was aanvankelijk het AstraZeneca-vaccin bestemd. Maar vanwege zeldzame bijwerkingen heeft het kabinet besloten dit vaccin alleen aan 60-plussers te verstrekken.

De nieuwe doelgroep bestaat uit ongeveer 1,5 miljoen mensen, die zijn geboren tussen 1961 en 2003. Zij lopen vanwege een medische aandoening meer risico op een ernstig ziekteverloop met corona. Het gaan om de mensen die jaarlijks in aanmerking komen voor een griepvaccin. Huisartsen maken een selectie waarna de GGD de prikken zal zetten. Waarschijnlijk gebeurt dat vanaf begin volgende week.

Update 18.57 - Zorgen om versloffen gedrag na eerste versoepelingen

Minister Hugo de Jonge waarschuwt dat "de eerste voorzichtige versoepelingen" ertoe leiden dat mensen het niet meer zo nauw nemen met de coronamaatregelen. Daardoor duurt het volgens hem veel langer voordat het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen daalt. "We moeten eerst een daling zien en als we die willen bewerkstelligen zullen we ervoor moeten zorgen dat ons gedrag niet gaat versloffen", zei De Jonge dinsdag in Sittard, waar hij een bezoek bracht aan het Zuyderland-ziekenhuis.

De minister zei dat het nog "helemaal niet goed gaat. We raken wel over de piek in de ziekenhuizen heen, maar ze liggen nu nog hartstikke vol". Hij wees daarbij op de ruim 170.000 besmettelijke personen in Nederland. De kans dat je iemand tegen het lijf loopt die ziek is, is volgens De Jonge "fors aanwezig. Daarom moeten we voorzichtig zijn". Wat hij zag op Koningsdag en in de volle winkelstraten hoort daar niet bij. "Versoepelen is versloffen aan het worden en het risico daarvan is dat het langer duurt voordat we terug kunnen gaan naar het oude normaal."

Update 18.53 - Fieldlab: advies OMT steun voor EK-wedstrijden met publiek

Fieldlab Evenementen ziet het OMT-advies over testevenementen als een "steun in de rug" om evenementen als EK-voetbalwedstrijden met publiek komende zomer door te laten gaan. Het Outbreak Management Team (OMT) adviseert het kabinet om te wachten met het organiseren van nieuwe Fieldlab-evenementen die buiten worden gehouden met publiek tot de tweede stap in de versoepelingen kan worden gezet en er voldaan wordt aan een aantal aanvullende eisen.

In de adviesbrief die het OMT maandag aan het ministerie van Volksgezondheid presenteerde staat ook dat de strenge regels van Fieldlab die nu al zijn voorgesteld voor evenementen moeten blijven gelden. Zo moeten mensen die zich verplaatsen tijdens een optreden of wedstrijd een mondkapje op. Daarnaast moeten alle deelnemers en medewerkers zich binnen 24 uur voor het einde van het evenement laten testen op het coronavirus.

Het OMT stelt daarbij nog een aantal aanvullende eisen. Zo zouden medewerkers en deelnemers aan een evenement vier uur voor aanvang een gezondheidscheck moeten volgen, om uit te sluiten dat ze alsnog klachten hebben ontwikkeld.

Het OMT zegt daarbij dat bubbels van mensen zo klein mogelijk moeten blijven, zodat bron- en contactonderzoek achteraf goed uit te voeren is. Na vijf dagen moet iedereen die bij een evenement is geweest een test aangeboden krijgen. Als aan al deze voorwaarden wordt voldaan, kunnen evenementen doorgaan.

Een woordvoerder van Fieldlab denkt dat voetbalwedstrijden met publiek goed te organiseren zijn met inachtneming van die strenge voorwaarden. Het naar binnen en buiten laten gaan van toeschouwers kan goed worden gereguleerd. Ook zit het publiek verdeeld over verschillende vakken, waardoor de bubbels van mensen zo klein mogelijk blijven. Hij zegt daarbij dat bezoekers continu worden gewezen op het naleven van de maatregelen in voetbalstadions.

Update 17.27 - Vorige week 660.000 mensen gevaccineerd

Het vaccinatieprogramma krijgt weer meer tempo. Vorige week zijn 660.040 mensen gevaccineerd, aldus de gegevens van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat is meer dan in de weken ervoor. Het komt neer op ruim 92.000 prikken per dag.

Alleen in de week van 5 tot en met 11 april kregen nog meer mensen een prik dan vorige week. Toen werden in zeven dagen tijd bijna 920.000 mensen gevaccineerd.

Bijna 570.000 mensen kregen vorige week een eerste prik. In totaal hebben nu ruim 4,4 miljoen een eerste vaccindosis toegediend gekregen. Verder kregen vorige week bijna 92.000 mensen een tweede inenting. In totaal hebben nu iets meer 1,2 miljoen mensen een herhaalprik gekregen, waarmee ze in elk geval voorlopig beschermd zouden moeten zijn tegen het coronavirus.

Thuiswonende 55-plussers vormen de grootste groep gevaccineerden. In die groep hebben tot nu toe 2,4 miljoen mensen een eerste prik gekregen en van hen hebben bijna 800.000 ook al de herhaalprik gekregen.

Update 15.44 - Percentage positieve testen blijft stijgen

Het aantal mensen met Covid-19 dat ligt opgenomen in Nederlandse ziekenhuizen is licht gedaald. Op dit moment verblijven 2613 coronapatiënten op de verpleegafdelingen en de intensive cares, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) dinsdag. Het percentage positieve tests stijgt juist.

Lees hier meer.

Update 14:07 - Ziekenhuizen nemen meer jongere coronapatiënten op

De gemiddelde leeftijd van coronapatiënten in ziekenhuizen is gedaald in maart en april. Zowel op verpleegafdelingen als op intensive cares werden relatief minder ouderen opgenomen. Dat meldt Stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE), die deze cijfers landelijk bijhoudt.

In maart en april was de gemiddelde patiënt met Covid-19 op een verpleegafdeling van een ziekenhuis ruim 63 jaar. In januari en februari was dit nog ruim 68 jaar. Op de intensive cares is een minder grote verschuiving te zien. De gemiddelde ic-patiënt met het virus was bijna 63 jaar in de eerste twee maanden van het jaar. In maart en april was dit gemiddeld tegen de 62 jaar.

Vooral op de verpleegafdelingen is duidelijk te zien dat er relatief minder 80-plussers met corona worden behandeld en meer mensen van tussen de 30 en 70 jaar.

Update 13:07 - RvS adviseert kabinet: geef geen valse hoop over versoepelingen

Het kabinet moet niet te hoge verwachtingen wekken over versoepelingen van de coronamaatregelen, want als versoepelingen toch niet kunnen doorgaan kan dat de "geloofwaardigheid en effectiviteit" van de coronaregels aantasten. Dat stelt de Raad van State (RvS) in haar advies over de tweede verlenging van de Tijdelijke wet maatregelen covid-19, waarin de coronamaatregelen zijn opgenomen.

Volgens de belangrijkste juridische adviseur van het kabinet zorgt "een zo consistent en coherent mogelijk beleid" ervoor dat burgers en bedrijven de coronaregels blijven naleven. "De overheid moet hierover duidelijk communiceren", aldus de RvS. De raad wijst wel op het "spanningsveld" tussen het hoge aantal ziekenhuisopnames en de toenemende sociale en economische noodzaak van versoepelingen.

De noodzaak voor de tijdelijke coronawet is er volgens de RvS nog steeds en verlenging van de wet tot 1 september dit jaar ligt volgens de raad dan ook "voor de hand". Bovendien is de tijdelijke coronawet niet alleen bedoeld voor het opschalen van de coronaregels, maar ook voor het "gefaseerd afschalen daarvan". In de wet staat immers dat een maatregel die niet langer nodig is zo snel mogelijk moet worden aangepast of ingetrokken. Daarom kan de wet "in deze fase niet worden gemist", vindt de RvS.

De wet kan telkens met drie maanden worden verlengd en geldt sinds 1 december 2020. In februari werd al besloten dat de tijdelijke coronawet nog nodig was tot zeker 1 juni. Inmiddels heeft demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) het voorstel voor de volgende verlenging tot september naar de Tweede Kamer gestuurd. Zowel de Eerste als de Tweede Kamer hebben een week de tijd om erover te debatteren met het kabinet. Als zij dat niet binnen een week doen, dan gaat de verlenging automatisch in.

Update 11:58 - 'Nederland ging dit weekend weer flink de hort op'

Nederlanders gingen het afgelopen weekend weer meer op pad. Dat meldt parkeerapp Parkmobile op basis van de hoeveelheid parkeertransacties. Hoewel de coronamaatregelen nog steeds impact hebben op het parkeer- en reisgedrag van Nederlanders, lijken de eerste versoepelingen meteen effect te hebben, aldus Parkmobile.

Waar doordeweeks nog een gemiddelde landelijke daling van 0,1 procent aan parkeertransacties ten opzichte van de week ervoor te zien was, steeg dat aantal tijdens het weekend flink met 9,2 procent. Gemiddeld genomen steeg het aantal parkeertransacties in de hele week licht ten opzichte van een week eerder, namelijk met 1,9 procent.

Het aantal parkeertransacties in grote steden van afgelopen week loopt nogal uiteen. Zo laat Amsterdam een flinke daling van 8,3 procent zien ten opzichte van de week ervoor, maar in Eindhoven werd juist een aanzienlijke stijging van 10,7 procent waargenomen. In de rest van Nederland stegen de transacties met 8,9 procent. Met name kustplaatsen als Bergen en Noordwijk waren in trek.

Parkmobile heeft met ruim 2,5 miljoen actieve parkeerders in Nederland naar eigen zeggen goed zicht op hoe Nederlanders zich met de auto voortbewegen.

Update 08:29 - Aantal teststraten uit voorzorg dicht vanwege harde wind

Een aantal coronateststraten van de GGD is dinsdag uit voorzorg gesloten vanwege de harde wind. Het KNMI waarschuwt voor zware windstoten en heeft code geel afgegeven. Langs de westkust, in het Waddengebied en in Zuid-Limburg komen zware windstoten voor van 75 tot 90 kilometer per uur.

De teststraat in Zuidland is gesloten vanwege de kans op zware windstoten, meldt de GGD Rotterdam-Rijnmond. De afspraken die al waren gemaakt, worden verzet.

De GGD Kennemerland meldt dat de teststraat in Beverwijk vanwege harde wind dicht is. Mensen kunnen voor een coronatest een afspraak maken op een van de andere locaties van de GGD.

De teststraat in Vlissingen is uit voorzorg eveneens gesloten, meldt Omroep Zeeland. De GGD Zeeland laat aan de omroep weten dat het in verband met de harde wind niet verantwoord is de testlocatie open te houden.

Update 06:00 - OMT adviseert: pas versoepeling bij 20 procent minder ziekenhuisopnamen

Meer versoepelingen van coronamaatregelen moeten pas worden doorgevoerd als eerst het aantal mensen met corona dat in een "lopend 7-daagsgemiddelde" in een ziekenhuis en intensive care wordt opgenomen, met 20 procent is afgenomen.

Deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT) adviseren dat aan het kabinet, schrijft zorgminister Hugo de Jonge in een brief aan de Tweede Kamer. Zo'n daling ziet het OMT nu nog niet, aldus de minister.

Lees hier meer

Update 06:00 - Weekcijfers RIVM: weer ruim 50.000 coronagevallen

Het coronavirus is nog niet echt op zijn retour in Nederland. In de afgelopen week zijn waarschijnlijk weer meer dan 50.000 nieuwe gevallen vastgesteld, voor de vierde week op rij.

Het exacte weekcijfer komt dinsdag van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Vorige week meldde het instituut iets meer dan 55.000 positieve tests, wat neerkomt op gemiddeld 7871 bevestigde besmettingen per dag. Dat cijfer was iets vertekend door een storing in de nacht van vorige week maandag op dinsdag.

In de zes dagen erna zijn 44.327 nieuwe gevallen aan het licht gekomen, gemiddeld 7387 per dag. Dat betekent dat het weekcijfer dinsdag rond de 52.000 zou kunnen uitkomen. Tijdens het afgelopen weekeinde was er ook een storing waardoor de dagelijkse cijfers laag uitvielen, maar dit werd op maandag gecorrigeerd, toen er meer dan 9200 gevallen bijkwamen. Voor een maandag was dat het hoogste aantal sinds 21 december.

In de wekelijkse update becijfert het RIVM ook hoeveel mensen in de afgelopen week zijn opgenomen in ziekenhuizen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Vorige week ging het om 1661 nieuwe ziekenhuisopnames, van wie 374 op een intensive care kwamen te liggen. Verder meldt het RIVM dinsdag hoeveel mensen zijn overleden aan de gevolgen van hun coronabesmetting. Vorige week meldde het instituut 129 sterfgevallen, de week ervoor 146.

Het reproductiegetal wordt ook weer opnieuw berekend. Dat gebeurt twee keer per week. Afgelopen vrijdag stond het op 1,03. Dat betekent dat 100 mensen die het virus bij zich dragen gemiddeld 103 anderen besmetten. Het RIVM kijkt standaard ongeveer twee weken terug in de tijd, omdat het anders geen betrouwbaar cijfer kan geven. Het reproductiecijfer van 1,03 slaat dus op de situatie zoals die op 15 april was.

Update 06:00 - Groot deel terugkeerders uit buitenland negeert quarantaine-advies

De meeste mensen die tien dagen in thuisquarantaine moesten na een buitenlandreis, gaan toch naar buiten. Dat blijkt uit een onderzoek van de Gedragsunit van het RIVM en de vereniging voor GGD'en, schrijft zorgminister Hugo de Jonge aan de Tweede Kamer. Het vaakst doen ze dat om boodschappen te doen.

De PVV had hem verzocht inzicht te geven in de redenen waarom mensen het quarantaine-advies niet opvolgden. Voor bijna alle landen in de wereld wordt reizen al maanden afgeraden (code oranje). Binnenkort blijft het niet bij een advies maar komt er een quarantaineplicht van tien dagen, maar alleen voor landen met een zeer hoog coronarisico. De Kamer stemt daar volgende week over. De Kamer voorziet problemen met de handhaving van de verplichting.

Van de 47.254 deelnemers aan het onderzoek, waren er 1265 in de zes weken ervoor in het buitenland geweest. Van hen was 41 procent uitgesloten van het advies voor thuisisolatie vanwege werk, school of bezoek aan familie in België of Duitsland. Ruim 12 procent ging niet naar buiten, maar wel naar een test op de vijfde dag na de inreis. Ruim 45 procent van deze terugkeerders (573 mensen) ging ondanks het advies toch naar buiten.

Het vaakst deden zij dat om boodschappen te doen (68 procent) of een frisse neus te halen (57 procent). Toch is ook één op de drie betrokkenen gaan werken (31 procent), liet 18 procent de hond uit en was 36 procent om een andere reden buiten.

De Jonge kan niet inschatten hoeveel mensen de komende zomermaanden naar het buitenland afreizen en voor wie de quarantaineplicht gaat gelden bij terugkeer. In februari waren er ongeveer 250.000 reizigers, veelal via de weg, die potentieel quarantaineplichtig zouden zijn geweest als de wet al van kracht was. De minister denkt dat het straks om veel minder mensen gaat, omdat de wet alleen geldt voor zeerhoogrisicogebieden.

Daarvan is sprake bij 500 nieuwe besmettingen per 100.000 inwoners per veertien dagen, gevaarlijke virusvarianten of onvoldoende surveillance. Door vaccinaties en minder besmettingen zullen er volgens De Jonge veel minder van dit soort gebieden overblijven, zeker in Europa.

Het nabelteam begint volgens De Jonge met ongeveer 1500 telefoongesprekken per week. "Stel dat bij inwerkingtreden van de wet van de eerder genoemde 250.000 inreizigers per week nog 5 procent quarantaineplichtig is, dan wordt ongeveer één op de acht inreizigers nagebeld." Alles wordt geregistreerd en doorgegeven aan de gemeenten, die de thuisblijvers kunnen controleren. De capaciteit van het controleteam kan worden opgeschaald, aldus de minister.

Update 06:00 - CBS: coronasterfte in januari het hoogst sinds mei

Artsen stelden in januari bij 4400 mensen vast dat ze zeker of vermoedelijk zijn overleden aan Covid-19 en dat is het hoogste aantal sinds mei. Dat melden onderzoekers van het statistiekbureau CBS op basis van doodsoorzaakverklaringen.

Alleen vorig jaar april telden de statistici meer sterfgevallen die waren veroorzaakt door het coronavirus, namelijk zo'n 6400. In totaal zijn in Nederland van maart 2020 tot en met januari dit jaar bijna 24.500 mensen overleden aan Covid-19.

Met name in de eerste week van januari eiste het coronavirus veel slachtoffers. Daarna begon het dodental te dalen. Artsen wisten overigens in deze maand in de overgrote meerderheid van de gevallen met zekerheid vast te stellen dat Covid-19 de doodsoorzaak was.

Tijdens de uitbraak van het coronavirus zijn opvallend veel verpleeghuisbewoners en andere ontvangers van langdurige zorg overleden. Dat was ook in januari het geval. Een op de drie sterfgevallen in deze groep was door Covid-19 veroorzaakt. De zorgontvangers waren vanwege dit hoge sterfterisico ook snel aan de beurt met vaccineren, maar dat was pas net begonnen in de eerste maand van het jaar.

De onderzoekers constateren geen 'seizoenspiek' in de winter wat betreft sterfgevallen die zijn veroorzaakt door ziekten van de ademhalingsorganen, het zenuwstelsel - waaronder dementie - of psychische stoornissen. "Dit geldt ook in mindere mate voor de sterfte aan hart- en vaatziekten", schrijven zij.

Hart van Nederland/ANP