LIVEBLOG | De Jonge bereid te kijken naar keuzevrijheid bij AstraZeneca-prik

Het kabinet heeft de versoepelingen, zoals het afschaffen van de avondklok, ten minste één week uitgesteld en dus blijft Nederland nog zeker tot en met 27 april in de huidige lockdown. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.

• Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op donderdag: 8.797, dat zijn er 3.317 meer dan op woensdag

• Tussen 6 april en 12 april testte 9,6 procent van de geteste personen positief, de week ervoor was dit 9,7 procent

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op donderdag: 2.477, dat zijn er 22 minder dan op woensdag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op donderdag: 789, dat zijn er 5 meer dan op woensdag

• Aantal sterfgevallen dat is gemeld op donderdag: 14, er zijn tot nu toe 16.861 coronadoden geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 4.137.027 coronavaccins toegediend, het gaat dan zowel om eerste als tweede prikken

Update 22:19 - Van Ark zou zelf lagere bonus voor alle zorgmedewerkers kiezen

Demissionair minister Tamara van Ark (Medische Zorg) zou er zelf voor kiezen om iedereen in de zorgsector een zorgbonus te geven, wetende dat de bonus dan lager is dan de eerder voorgestelde 500 euro. Eerder deze week schetste zij de Tweede Kamer haar "dilemma" wat betreft de zorgbonus: óf de zorgmedewerkers in de 'frontlinie' van de coronazorg 500 euro geven, óf een bonus van 200 tot 240 euro voor de medewerkers in de hele zorgsector.

In totaal is er 3 miljard euro voor zorgbonussen begroot. Daar is nu nog 720 miljoen euro van over, omdat vorig jaar een bonus van 1000 euro voor zorgmedewerkers beschikbaar was. Die werd meer aangevraagd dan verwacht, waardoor het ministerie nu in de knel komt. Daarom is het niet mogelijk iedereen 500 euro te geven maar moet de Kamer keuzes maken, aldus Van Ark.

Maar meerdere partijen zien een derde optie: maak simpelweg meer geld vrij voor de zorgbonus. Onder meer de SP en PvdA hekelen dat het kabinet wel de portemonnee trekt voor bijvoorbeeld steun aan KLM, maar dat er nu niets bij kan. Van Ark pareert dat het kabinet demissionair is na het aftreden vanwege de toeslagenaffaire en dus niet zomaar extra geld voor de bonusregeling kan uittrekken. Bovendien heeft de Kamer ingestemd met de begroting, zegt ze.

SP-leider Lilian Marijnissen vindt het "echt een heel slecht verhaal" van de minister. "Ze heeft veel tekst nodig om uit te leggen dat ze haar belofte niet nakomt." Marijnissen vindt het "schaamteloos en onverantwoord. We hebben iedereen in de zorg keihard nodig".

Ook Lilianne Ploumen (PvdA) vindt dat de minister meer geld moet vrijmaken voor de regeling. "Als u aan de Kamer meer ruimte voor geld vraagt, moet het gek lopen als u dat niet krijgt." Bovendien is het kabinet niet demissionair als het aankomt op de corona-aanpak, herhaalt Ploumen de eerdere woorden van premier Mark Rutte. "De miljarden vliegen de deur uit, waarom niet voor de zorgmedewerkers? Zonder hen zijn we verloren."

Van Ark wil dat de Kamer snel een knoop doorhakt, zodat de uitvoering geen onnodige vertraging oploopt. Ze wil dat zorgmedewerkers de bonus snel krijgen na de geleverde coronazorg.

Update 21:15 - Ruim 1 miljoen tickets aangevraagd voor 'Oranjefeest' 538

Het grootse Fieldlab-evenement tot nu toe, 538 Oranjedag, is uitverkocht. Na de aankondiging dinsdagavond werden er in totaal meer dan 1 miljoen tickets aangevraagd. Er waren 10.000 kaarten beschikbaar. De tickets zijn afgelopen dagen toegekend door middel van loting, maakte 538 donderdag bekend.

Update 20:50 - De Jonge: N-Limburg kan kwetsbaren met restjes blijven prikken

De GGD in Noord-Limburg kan doorgaan met het vaccineren van kwetsbare mensen als er restjes vaccin overblijven aan het einde van de dag. Dat zei minister Hugo de Jonge donderdag in de Tweede Kamer.

De Volkskrant berichtte eerder op de dag dat de zuidelijke GGD-afdeling was opgedragen te stoppen met de werkwijze. De gezondheidsdienst had eerder van huisartsen lijsten met kwetsbare patiënten gekregen, die volgens de vaccinatiestrategie van de overheid in principe nog niet aan de beurt zijn. Tientallen mensen van die lijst werden de afgelopen tijd opgeroepen, om met een restant vaccin te worden geprikt.

Maar een nieuwe richtlijn van het ministerie maakte daar een einde aan. Die stelde dat de restanten alleen naar medewerkers van de GGD zou mogen of naar ziekenhuispersoneel. De Jonge noemt het beeld dat de richtlijn de werkwijze van de GGD-afdeling verbiedt "een misverstand". De minister wil wel zo dicht mogelijk bij de gekozen vaccinatiestrategie blijven, maar wil het ook wel "een beetje aan de regio overlaten hoe je dat vormgeeft".

"Ik heb werk te doen", concludeert De Jonge. "Ik dacht dat dit al de lezing zou zijn." Hij beloofde de Kamer in gesprek te gaan met de GGD'en.

Update 19:58 - Sneltestaanbieder slaat 'oneerlijke' aanbesteding over

Coronasneltestaanbieder HealthCheckCenter doet niet mee aan de aanbesteding door de Stichting Open Nederland. Die zou niet transparant, eerlijk en toegankelijk genoeg zijn volgens het bedrijf met 45 testlocaties. De Stichting Open Nederland organiseert de vele testevenementen die de komende tijd worden gehouden.

De aanbesteding gaat over welke bedrijven de tests gaan uitvoeren voor de deelnemers aan die zogeheten Fieldlabs. Die worden door Stichting Open Nederland, dat daarvoor geld krijgt van de overheid, betaald. Donderdag stonden verschillende aanbieders van coronasneltests al tegenover de Staat en Stichting Open Nederland in de rechtszaal. Toen eisten ze dat de lopende aanbesteding wordt gestaakt, juist omdat die oneerlijk zou zijn.

De testbedrijven menen dat Lead Healthcare een onoverbrugbare voorsprong heeft omdat dit bedrijf zonder aanbesteding werd geselecteerd voor de eerste fase van de testevenementen. De aanbesteding gaat over testen voor evenementen vanaf 1 mei. Daarnaast vinden de testbedrijven de eis dat er aparte testlocaties voor de Fieldlabs-deelnemers moeten komen te beperkend, net als de bepaling dat er per regio slechts één aanbieder van de 'gratis' tests mag zijn.

Update 19:03 - De Jonge bereid te kijken naar keuzevrijheid bij AstraZeneca-prik

Coronaminister Hugo de Jonge is bereid te kijken of mensen die niet in aanmerking komen voor het vaccin van AstraZeneca daar tóch voor kunnen kiezen, als de 60-plussers eenmaal zijn ingeënt. Maar heel enthousiast toonde hij zich donderdag in de Tweede Kamer niet over het idee.

Vanwege een zeldzame, maar ernstige bijwerking bij mensen die de AstraZeneca-prik kregen, is besloten het vaccin alleen nog aan mensen van 60 tot en met 64 jaar te geven. Zij hebben een veel hogere kans om ernstig ziek te worden door het coronavirus, en de bijwerking komt voornamelijk voor bij jonge vrouwen.

Volgens De Jonge is het vaccin tot eind mei nodig om mensen van 60 tot en met 64 jaar te prikken. D66 en GL willen mensen onder de 60 daarna de keuze geven.

De Jonge is "zeker bereid" naar die mogelijkheid te kijken, maar benadrukt dat het "een enorme puzzel in de uitvoering" zou zijn. Daarnaast zijn andere vaccins een beter alternatief voor mensen jonger dan 60, onder meer omdat er minder tijd tussen de eerste en tweede prik zit.

PVV-leider Geert Wilders vroeg de minister naar de mogelijkheid om meer keuzevrijheid te bieden in het omgekeerde scenario: 65-plussers die géén AstraZeneca-vaccin willen. Uit peilingen blijkt dat honderdduizenden mensen in die doelgroep zich niet willen laten inenten terwijl ze daarvoor wel in aanmerking komen. Ook dat kan leiden tot een groter aantal besmettingen, zei Wilders. "Al heeft u inhoudelijk het gelijk aan uw kant."

De Jonge zei Wilders' redenering te kunnen volgen, maar benadrukte dat deskundigen geen veiligheidsbezwaren zien bij mensen die ouder zijn dan 65. Als die groep toch zou mogen kiezen voor een ander middel, zoals Wilders suggereerde, zou dat volgens de minister leiden tot vertraging in het vaccinatieprogramma, eveneens met een lagere vaccinatiegraad tot gevolg. Pas als de schaarste voorbij is, mogelijk deze zomer, ziet De Jonge kans om wel alternatieve opties aan te bieden.

Update 16:48 - 'Nederland en Duitsland moeten coronatests voor grenswerkers betalen'

De Nederlandse en de Duitse overheid moeten samen de kosten van de verplichte coronatests voor grenswerkers vergoeden. Daarvoor pleiten de vijf zogenoemde Euregio's langs de Nederlands-Duitse grens. Volgens hen kunnen de kosten van de sinds kort in Duitsland verplichte coronatest oplopen tot 1.200 euro per persoon per maand.

Dagelijks steken duizenden mensen de grens over om hier of bij onze oosterburen te gaan werken. Daarnaast zijn er veel scholieren die net over de grens in Duitsland wonen, maar in Nederland op school zitten.

Iedereen moet een negatieve testuitslag bij zich hebben om Duitsland in te mogen. Zo'n test blijft drie dagen geldig, dus de meesten moeten zich twee keer per week laten testen. Aangezien de GGD'en dat niet doen, zijn de grenspendelaars overgeleverd aan commerciële teststraten, die tussen de zestig en 150 euro per test vragen.

Update 16:12 - D66 en GL willen 60-minners zelf laten kiezen over AstraZeneca

Als later dit jaar alle zestigplussers die dat willen zijn ingeënt tegen corona, dan zouden mensen onder de zestig zelf de keuze moeten hebben om zich te laten prikken met het AstraZeneca-vaccin. Dat vinden D66 en GroenLinks in de Tweede Kamer, waar op dit moment wordt gedebatteerd over de corona-aanpak van het kabinet.

Het middel van AstraZeneca heeft in zeer zeldzame gevallen een gevaarlijk bijwerking van trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes. Die bijwerking treft vooral jongere mensen, en dan voornamelijk vrouwen. Daarom heeft het kabinet besloten om de inenting alleen nog toe te dienen aan mensen tussen 60 en 65 jaar.

Voorlopig zijn de AstraZeneca-doses nog nodig om de zestigplussers in te enten. Maar wat gebeurt er met de vaccins als die groep eenmaal is beschermd, vragen D66 en GroenLinks zich af. Zij willen dan ook "mensen de keuzevrijheid geven" zodra de coronaprikken "niet meer binnen de vaccinatiestrategie worden toegepast, maar wel beschikbaar zijn".

D66-Kamerlid Jan Paternotte wees er tijdens het coronadebat op dat de Europese toezichthouder (EMA) de voordelen van het middel vindt opwegen tegen de nadelen. Lisa Westerveld van GroenLinks vraagt zich af of het besluit over AstraZeneca "wel in verhouding" is. Ook andere partijen gaven aan wel te voelen voor meer keuzevrijheid.

astrazeneca

Update 15:51 - Ernst Kuipers: aantal opgenomen coronapatiënten stabiliseert 

Het aantal opgenomen coronapatiënten stabiliseert, aldus voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). "Er is momenteel voldoende ic-capaciteit beschikbaar voor landelijke spreiding", zei hij in een toelichting op de laatste ziekenhuiscijfers.

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) maakte vandaag bekend dat het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen voor de derde dag op rij is gedaald. Op dit moment liggen er in de hospitalen 2.477 mensen met corona. Van hen hebben 789 intensieve zorg nodig, vijf meer dan gisteren.

Update 15:21 - Dag na storing schieten besmettingscijfers omhoog

Het aantal nieuwe coronabesmettingen is in de afgelopen dag fors gestegen, maar dat komt deels door een technische storing eerder in de week. Toen konden de GGD'en een onbekend aantal positieve tests niet melden bij gezondheidsdienst RIVM. De storing is inmiddels verholpen.

Tussen woensdag- en donderdagochtend zijn er 8.797 nieuwe gevallen vastgesteld. Dat is het hoogste aantal sinds 7 januari, maar er zitten dus ook gevallen van een dag eerder tussen. In de laatste zeven dagen zijn meer dan 51.200 positieve tests gemeld. Dat komt neer op ruim 7.300 nieuwe gevallen per dag, en dat is het hoogste weekgemiddelde in twee weken.

coronabesmettingen

Update 15:09 - Waakhond EMA kijkt naar nieuw coronageneesmiddel

Artsen krijgen over een tijdje mogelijk de beschikking over een nieuw geneesmiddel voor de behandeling van mensen die besmet zijn geraakt met het coronavirus. De Europese toezichthouder, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), kijkt naar het coronageneesmiddel VIR-7831.

Met de eerste beoordeling kunnen landen alvast voorbereiden hoe ze het geneesmiddel gaan gebruiken als het goedgekeurd wordt. De volgende stappen zijn een uitgebreidere versnelde beoordeling (rolling review) en een aanvraag voor goedkeuring. Als het EMA positief is over het geneesmiddel, kan het in Nederland en andere Europese landen worden ingezet. Het is nog niet bekend wanneer dat eindoordeel komt.

Update 15:01 - Vanaf 15 mei quarantaineplicht bij aankomst uit risicogebied

Er komt per 15 mei een quarantaineplicht voor mensen die vanuit een risicogebied naar Nederland reizen. Ingewijden melden dat het demissionaire kabinet daar vrijdag een besluit over neemt, meldt de NOS. Het is nu al de bedoeling dat reizigers uit risicolanden tien dagen in quarantaine gaan, maar veel mensen houden zich daar niet aan.

Daarom wordt de zelfisolatie een verplichting, en bij overtreding wordt een boete opgelegd. De hoogte daarvan wordt bepaald door het Openbaar Ministerie, maar zal waarschijnlijk 95 euro worden. Dat is in lijn met de straf voor andere coronavergrijpen.

De quarantaine duurt in principe tien dagen, maar kan verkort worden tot vijf dagen als iemand op de vijfde dag een coronatest laat doen die negatief blijkt.

Update 14:46 - Weer minder coronapatiënten opgenomen in ziekenhuizen

Het aantal coronapatiënten in Nederlandse ziekenhuizen is donderdag voor de derde dag op rij gedaald. In totaal zijn nu 2477 patiënten met Covid-19 opgenomen, 22 minder dan woensdag, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Op de intensive cares nam het aantal Covid-patiënten wel toe, met vijf tot 789. Op de verpleegafdelingen daalde het aantal coronapatiënten met 27 tot 1688.

Dinsdag en woensdag daalde het aantal opgenomen coronapatiënten ook al, met 83.

Update 14:28 - Mensen uit 1952 vervroegd uitgenodigd voor coronaprik

Mensen die geboren zijn in 1952 kunnen zich eerder dan gepland laten inenten tegen corona. De leeftijdsgroep ontvangt vanaf dinsdag een uitnodiging voor een vaccinatie van het RIVM. Ook kunnen deze mensen nu alvast zonder uitnodiging online een afspraak maken.

Het gaat in totaal om ongeveer 200.000 mensen die het vaccin van Pfizer/BioNTech krijgen bij de GGD. Eigenlijk zou deze groep pas eind april een uitnodiging en begin mei een prik krijgen, maar door een eerdere extra levering van het Pfizer-vaccin komen ze vroeger in aanmerking, aldus een woordvoerster van het RIVM.

Een andere reden voor het verschuiven van het prikschema kan volgens haar zijn dat sommige mensen die eerder aan de beurt waren, niet direct een afspraak hebben gemaakt bij de GGD. Daardoor blijven er afspraakmomenten openstaan.

Sommige mensen uit het jaar 1952 vallen mogelijk ook in een andere vaccinatiegroep, zoals die voor mensen met een bepaalde medische aandoening. Het kan daardoor zijn dat zij ook een uitnodiging voor een prik krijgen via de huisarts. Wie mobiel is mag volgens het RIVM zelf kiezen door wie ze zich laten inenten.

Update 13:33 - Reguliere zorg verder teruggeschroefd wegens coronadrukte

De reguliere zorg is afgelopen week nog verder afgeschaald. Dat komt doordat er steeds meer coronapatiënten in ziekenhuizen liggen. Volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is de zogeheten kritiek planbare zorg minder vaak beschikbaar. Dit zijn ingrepen die binnen zes weken moeten gebeuren. Vorige week kon 79 procent van de ziekenhuizen zulke behandelingen op tijd leveren, nu is dat 69 procent.

Lees hier meer

Update 12:20 - 'Jongeren die zich laten vaccineren, doen dat ook voor anderen'

Jongeren onder de dertig jaar lopen nauwelijks het risico om te overlijden aan Covid-19. Toch is het verstandig dat ook zij zich laten vaccineren wanneer ze aan de beurt komen, benadrukt voorzitter Bart-Jan Kullberg van de Gezondheidsraad.

"Er zijn meer redenen dan jezelf om je te laten vaccineren. Het lijkt mij heel redelijk om niet alleen het nut voor jezelf mee te nemen, maar ook het nut voor anderen en de maatschappij", antwoordde Kullberg tijdens een bijeenkomst in de Tweede Kamer op vragen van de SGP.

"Als ik onder de dertig was, zou ik denken: ik ga het maar niet doen", zei Kamerlid Chris Stoffer tegen Kullberg, wijzend op het geringe sterfterisico. Dat is zo klein dat de voorzitter van de Gezondheidsraad het in zijn presentatie had afgerond naar nul.

Kullberg wees er echter op dat vaccinatie niet alleen is bedoeld om jezelf te beschermen. "Je doet het ook om anderen niet te besmetten en om het virus het land, of de wereld, uit de helpen", benadrukte hij.

Update 12:15 - Kuipers heeft begrip voor uitstel Janssen-vaccinatie

Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), heeft begrip voor het uitstellen van het inenten met het coronavaccin van Janssen, nu het bedrijf zelf zegt dat het vaccin beter nog niet gebruikt kan worden. Dinsdag zei Kuipers dat ziekenhuizen de vaccinatie van zorgpersoneel met Janssen het liefst wilden doorzetten, ondanks meldingen van bijwerkingen uit Amerika.

Zorgminister Hugo de Jonge besloot woensdag om het Janssen-vaccin voorlopig nog niet toe te dienen, na het advies van het Amerikaanse moederbedrijf Johnson & Johnson. "Er is even niets aan te doen", zegt Kuipers daar donderdag over. "Het is een kwestie van overmacht als de fabrikant zelf zegt dat het vaccin niet gebruikt moet worden."

De Jonge wacht nu eerst het onderzoek van de Europese toezichthouder EMA af. Aanleiding voor het nieuwe onderzoek zijn meldingen uit de Verenigde Staten over mogelijk ernstige bijwerkingen. Het gaat om bloedstolsels in de hersenen in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes. Vooralsnog stelt de Europese toezichthouder zelf dat de voordelen van het Janssen-vaccin, het voorkomen van corona, groter zijn dan de nadelen van de zeldzame bijwerkingen.

Een deel van de geleverde doses van Janssen zou direct naar zorgmedewerkers gaan die met coronapatiënten in contact komen. Eerder werden ic-artsen- en verpleegkundigen al ingeënt, nu was meer personeel dat met corona werkt aan de beurt. Het is volgens Kuipers even afwachten wat er gaat gebeuren, maar hij hoopt dat het zorgpersoneel "zo snel mogelijk" alsnog een prik kan krijgen. "Als dat niet met Janssen kan, dan moeten we overschakelen op een alternatief."

Update 11:10 - RIVM: geen vrije keuze voor vaccins zolang er schaarste is

Voorlopig kan niemand zijn of haar eigen coronavaccin kiezen. Zolang er sprake is van schaarste in het aanbod, leidt een vrije keuze tot vertraging in de toediening. De schaarste zal zeker tot juni of juli duren, verwacht Jaap van Delden van het RIVM. De programmadirecteur voor vaccinaties gaf donderdag in de Tweede Kamer een toelichting op de vaccinatiestrategie.

Van Delden benadrukte dat alle vaccins die nu geleverd worden, echt nodig zijn. De overheid bepaalt op basis van adviezen van de Gezondheidsraad wie er als eersten aan de beurt komen voor een inenting tegen het coronavirus. Als iedereen een eigen vaccin zou mogen kiezen, wordt de strategie volgens Van Delden nog ingewikkelder, zodat het nog langer duurt voordat mensen zijn ingeënt.

De PvdA wilde weten waarom mensen niet zelf mogen kiezen voor AstraZeneca als ze onder de zestig jaar zijn. Vanwege zeldzame maar ernstige bijwerkingen, heeft zorgminister Hugo de Jonge besloten dit vaccin alleen nog toe te dienen aan mensen boven de zestig jaar. Onder meer de Trombosestichting pleit ervoor om 60-minners zelf te laten beslissen of zij toch een AstraZeneca-prik willen.

Maar volgens Van Delden zijn alle vaccins van AstraZeneca zeker tot eind mei gewoon nodig voor mensen boven de zestig. Later zal weer een nieuw besluit volgen.

Update 11:00 - Raad van State: pas wetgeving aan voor nieuwe crisis

Het kabinet moet de bestaande wetten en regels aanpassen om beter voorbereid te zijn als een nieuwe crisis uitbreekt, bijvoorbeeld door een nieuw virus of een ramp van "digitale of klimatologische aard". Dat schrijft de Raad van State in de beschouwing van zijn jaarverslag. Op dit moment ontbreekt het de overheid aan "adequate wetgeving" om goed in te grijpen in tijden van crises. Zo zijn vrijwel alle coronamaatregelen vastgelegd in de tijdelijke Covid-wet die hiervoor speciaal is opgetuigd.

"Het bestaande objectieve staatsnoodrecht is gedurende de huidige pandemie niet gebruikt", schrijft de Raad, behalve voor de avondklok. Maar die juridische route werd in twijfel getrokken en ook de Raad van State had daar vraagtekens bijgezet. Daarom raadt de RvS aan "om het bestaande noodwetgevingskader nader te bezien en aan te passen"

Naast de coronacrisis, besteedt de RvS in de beschouwing uitgebreid aandacht aan het toeslagenschandaal. Beide onderwerpen raken aan de vertrouwensrelatie tussen burger en overheid. Volgens vicevoorzitter van de Raad, Thom de Graaf, verdient deze vertrouwensband een "onderhoudsbeurt". De overheid moet voorspelbaar zijn en stevig en effectief optreden.

Over de toeslagenaffaire zegt de Raad dat de overheid ervan uit moet gaan dat de burger in principe "het vertrouwen waard is, zonder daarin naïef te zijn. In voorkomende gevallen vergt dat een andere grondhouding". Andersom moet de politiek ervoor zorgen dat Nederlanders weer meer vertrouwen op de overheid. Dit is een belangrijke taak voor de toekomst.

Daarnaast moet de informatievoorziening door het kabinet beter geregeld. Deze laat nogal eens "ernstig te wensen over", aldus de Raad. Een transparante overheid is van groot belang, en dat "verlangt in de eerste plaats dat de informatievoorziening door bewindslieden aan het parlement op orde is". In het verleden is gebleken dat deze voorziening gebrekkig kan zijn en soms "te veel is gericht op het 'uit de wind houden' van de bewindslieden", zegt de RvS. "Ook de informatiehuishouding binnen de overheid blijkt op meerdere plaatsen niet op orde."

Update 10:35 - Alle vaccins AstraZeneca zijn tot eind mei nodig voor 60-plussers

Met de coronavaccins van AstraZeneca die Nederland de komende tijd geleverd krijgt, kunnen tot eind mei 60-plussers worden gevaccineerd. "Het is niet zo dat ik er niets mee kan, ze blijven gewoon nodig", zegt Jaap van Delden, die bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de leiding heeft over de coronavaccinaties.

Het AstraZeneca-vaccin wordt uit voorzorg niet meer gegeven aan mensen onder de 60 jaar, vanwege uiterst zeldzame bijwerkingen. Mensen tussen de 60 en 65 jaar krijgen het nog wel. In hun leeftijdsgroep worden minder mensen getroffen door de bloedproblemen die zich soms voordoen én zij lopen veel meer risico op ernstige ziekte of overlijden door Covid-19. Mensen boven de 65 jaar krijgen in principe het Pfizer/BioNTech-vaccin aangeboden. Als doses van AstraZeneca over zijn, mogen huisartsen die eventueel ook aan 65-plussers aanbieden.

Van Delden gaf donderdag een presentatie over de stand van zaken aan Tweede Kamerleden. Hij toonde zich positief over de voortgang van de vaccinaties, ondanks de problemen met AstraZeneca en met het Janssen-vaccin. De fabrikant heeft de uitrol daarvan tijdelijk stilgelegd vanwege zes meldingen over ernstige bijwerkingen in de VS. Ook hier gaat het om een combinatie van trombose en een tekort aan bloedplaatjes. Dezelfde problemen doen zich heel zelden voor na een prik van AstraZeneca.

Het RIVM ziet het aantal geleverde vaccins en het aantal prikken bij de GGD "gestaag toenemen", zei Van Delden. "Dat is echt bemoedigend."

Ook de GGD'en willen tempo maken. De vaccinatiebereidheid onder ouderen is er in elk geval. Nadat vrijdag was aangekondigd dat mensen die zijn geboren in of voor 1951 een afspraak konden maken voor vaccinatie met het vaccin van Pfizer/BioNTech, werden in het weekend al 720.000 afspraken ingeboekt. De eerste en de tweede prik worden tegelijk in de agenda gezet.

Update 09:30 - NU LIVE: Kamer wordt bijgepraat over laatste ontwikkelingen rond coronavirus

Kamerleden worden bijgepraat door Jaap van Delden, programmadirecteur vaccinatie COVID-19 bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). 

Bekijk hier de livestream

Update 07:00 - Raad voor Cultuur: bijna 500 miljoen extra nodig voor de sector

Een investering in de culturele sector levert een belangrijke bijdrage aan het economische en maatschappelijk herstel na de huidige coronacrisis. Om deze aanjaagfunctie van de culturele sector goed te benutten is jaarlijks 477 miljoen euro extra nodig. Dat concludeert de Raad voor Cultuur in een brief aan informateur Tjeenk Willink.

Dit geld is volgens de raad onder meer nodig voor regionale spreiding en verbreding van het aanbod in de culturele sector. Daarnaast is volgens de raad incidenteel 83 miljoen euro nodig voor onder meer digitalisering en het Nationaal Aankoopfonds voor het behoud van erfgoed.

"In economisch opzicht is de waarde van cultuur vaak veel groter dan gedacht. De culturele en creatieve sector draagt jaarlijks met 25,5 miljard euro tot wel 3,7 procent bij aan het bruto nationaal product van Nederland", stelt de raad. "De totale sector is goed voor zo’n 320.000 banen, 4,5 procent van de totale werkgelegenheid. Daar komen de positieve effecten qua omzet en werkgelegenheid in aanpalende sectoren als horeca, beveiliging, infrastructuur en techniek nog bij."

Volgens de raad zijn er steeds minder bibliotheken en voorzieningen voor amateurkunst, terwijl hier juist wel veel behoefte aan is. Ook zijn aanpassingen en innovaties noodzakelijk om bij de tijd te blijven door bijvoorbeeld te digitaliseren. Het huidige budget is ontoereikend om alle knelpunten aan te pakken, stelt de raad.

Het Rijk geeft volgens de raad momenteel circa 1 miljard euro per jaar uit aan cultuur; dit is minder dan 0,3 procent van de rijksbegroting. Provincies en gemeenten investeren samen 2,3 miljard euro. "Investeren in cultuur helpt Nederland straks bij het herstel uit de crisis", aldus de raad.

Update 06:00 - Opschalen ic-capaciteit tot 1550 bedden lukt niet

Het opschalen van de landelijke intensivecare-capaciteit naar 1550 bedden gaat waarschijnlijk niet lukken. Meerdere regio's zeggen hun aandeel niet te kunnen leveren, blijkt uit een rondgang van NU.nl langs alle tien zorgregio's in Nederland. Het verder opschalen lukt niet omdat er een gebrek is aan personeel, dat ziek thuis zit door een coronabesmetting of oververmoeid is.

De ROAZ-regio's (Regionaal Overleg Acute Zorgketen) West en Euregio gaat het niet lukken om het gevraagde aantal bedden te leveren. In het noorden en in Brabant gaat het opschalen om landelijk tot 1550 ic-bedden te komen "waarschijnlijk niet volledig" lukken.

In de regio's Zwolle, Noord (Groningen, Friesland en Drenthe) en Noord-West/AMC (Noord-Holland, en Flevoland) worden bedden gebruikt die eigenlijk bedoeld zijn voor calamiteiten zoals een groot verkeersongeval of een hevige brand. Die zogeheten BOSS-bedden (Beds Open for Safety and Support) moeten in principe altijd vrij zijn.

Er zijn ook meerdere regio's die niet met zekerheid kunnen zeggen of opschaling gaat lukken, maar daar nu nog geen voorspelling over durven te geven. "Het vraagt in ieder geval scherpe en moeilijke keuzes", zegt een woordvoerder van ROAZ-regio Limburg.

Update 06:00 - Kabinet verdedigt stappenplan en vaccinstrategie in Tweede Kamer

Demissionair premier Mark Rutte en coronaminister Hugo de Jonge debatteren donderdag met de Tweede Kamer over onder meer het voorgestelde 'openingsplan', waarmee Nederland uit de coronacrisis moet, en de vaccinatiestrategie. Zij treffen een kritische Kamer, waar net als in de samenleving de irritatie over de corona-aanpak groeit.

Dinsdag kondigden Rutte en De Jonge op een persconferentie over corona een nieuw stappenplan aan, waarin beschreven staat wanneer welke versoepelingen verwacht worden. Hoewel beiden erop hamerden dat alles afhankelijk is van het aantal dagelijkse ziekenhuisopnames, staan in het plan concrete data. Zo gaan bij de eerste stap, verwacht op 28 april, de terrassen weer open en op 11 mei zou er binnen weer gesport kunnen worden.

Eerder was er vanuit de Kamer juist kritiek op het hanteren van exacte data in stappenplannen, aangezien deze vaak achteraf aangepast moeten worden. Dat leidt alleen maar tot teleurstellingen, is de kritiek.

Ook is de irritatie groot over keuzes omtrent vaccineren. Zo hekelen meerdere partijen dat mensen onder de 60 geen AstraZeneca-vaccin meer krijgen vanwege mogelijke zeldzame bijwerkingen.

D66 en de PvdA willen dat zestigminners zelf mogen bepalen of ze het risico willen nemen. GroenLinks-leider Jesse Klaver herhaalt op Twitter zijn pleidooi voor een aparte commissaris voor het vaccinatiebeleid. Hij noemt "het zwabberende vaccinatiebeleid van minister De Jonge funest voor het vertrouwen van de mensen".

Verder debatteert de Kamer over de zorgbonus. Demissionair minister Tamara van Ark (Medische Zorg) schetste dinsdag haar dilemma: of een deel van de zorgmedewerkers krijgt 500 euro bonus, of iedereen in de zorgsector ontvangt ongeveer 200 euro.

Het voorstel leidde tot verontwaardiging bij de PvdA en de SP. Zij vinden dat Van Ark überhaupt meer geld moet uittrekken voor de bonus. "Stop met alle smoesjes. Wees ruimhartig met de bonus en zorg voor structureel betere arbeidsvoorwaarden", twitterde PvdA-Kamerlid Attje Kuiken woensdag.