LIVEBLOG | Rutte en De Jonge kondigen een hele reeks aan versoepelingen aan

Het einde van de coronacrisis lijkt langzaam in zicht te komen. Ondertussen worden er in hoog tempo coronaprikken in armen gezet en de volgende ronde van versoepelingen staat ook voor de deur. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.

• Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op vrijdag: 918, dat zijn er 168 minder dan op donderdag

• Op woensdag 16 juni testte 4,4 procent van de bij de GGD geteste personen positief

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op vrijdag: 533, dat zijn er 40 minder dan op donderdag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op donderdag: 218, dat zijn er 8 minder dan op donderdag

• Op vrijdag zijn 2 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.724 coronadoden officieel geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 13.269.681 coronavaccins toegediend, het gaat dan zowel om eerste als tweede prikken

Update 21:49 - Euforie over versoepelingen bij cafés en clubs: 'Alsof je de loterij hebt gewonnen'

Horecaondernemers reageren euforisch op de aangekondigde versoepelingen van de coronaregels. Vanaf volgende week zaterdag kunnen Oranjefans weer EK-wedstrijden op grote schermen op het terras of in het café kijken. Ook kan een bezoek aan de kroeg of club tot diep in de nacht doorgaan. "Het is echt alsof je de loterij hebt gewonnen. Deze zomer ziet er nu wel even rooskleuriger uit dan die van vorig jaar", beschrijft horecaondernemer Johan de Vos uit Breda.

"Dit geeft zo'n enorme boost. Dat is eigenlijk niet te omschrijven. Eindelijk weer eens goed nieuws", zegt De Vos, die in de Brabantse stad café Boerke Verschuren uitbaat waar voor de pandemie bijna 900 mensen terechtkonden. Hij is blij dat vanaf 26 juni grote tv-schermen weer mogen om voetbalwedstrijden te kijken met een groot publiek. "En de 27e is meteen de achtste finale van het Nederlands elftal, dat is meteen in de roos."

Een volle zaak vol voetbalfans levert volgens de Vos al gauw tienduizenden euro's omzet op. Maar de versoepelingen zijn vooral mentaal een grote meevaller na alle klappen die de horeca door de pandemie kreeg, zo legt hij uit. Dat er ook een einde komt aan verplicht vervroegde sluitingstijden, noemt de ondernemer zo mogelijk een nog grotere opsteker.

De Rotterdamse ondernemer Herman Hell, goed voor veertien horecazaken, was positief verrast door de persconferentie van het demissionaire kabinet. "Het gemoed gaat met factor 3 omhoog. De omzet nog niet, maar hoe ik het nu heb meegekregen is er nog meer mogelijk dan we van tevoren dachten." Ook Hell heeft de grote tv-schermen voor EK-wedstrijden al besteld. Na het weekend zal hij met de gemeente plannen uitwerken om die op een veilige manier op te stellen. Maar ook hij vindt de grootste verbetering dat de openingstijden niet meer aan coronabeperkingen gebonden zijn.

Het betekent onder andere dat Hells kroegen die 's avonds worden omgebouwd tot club de hele nacht zouden kunnen draaien. Demissionair minister-president Mark Rutte zei dat nachtclubs en discotheken de afstandsregels binnenkort niet hoeven te handhaven. Dan moeten alle gasten wel een negatieve coronatest kunnen overleggen of bewijzen dat ze zijn gevaccineerd.

Hoe dit praktisch in zijn werk zal gaan, weet Hell nog niet precies. "Als het op een zeer gastvrije manier gaat, wordt het een werkbare situatie. Maar als je twee dagen van te voren een halfuur moet rijden voor een test, dan wordt het moeilijk om 's nacht een volle club te hebben." Hij hoopt dat gemeentes voor drukke uitgaansgebieden mobiele testlocaties gaan opzetten.

Bij de Escape in Amsterdam, een van de grootste clubs van Nederland, is het volgens eigenaar Dick Poppe ook feest nu uitgaan tot in de ochtenduren weer kan. "Dat was heel erg onverwacht. Dat leek helemaal niet het voornemen", zegt hij. Over de verplichting iedereen op vaccinaties of negatieve testen te controleren, maakt hij zich geen zorgen. "Daar gaan we gewoon handen en voeten aan geven. Dit is eigenlijk het eerste moment dat je, vrij onverwacht, open kunt. Wat is het alternatief? Dichtblijven?"

Update 21:47 - Winkels: als in horeca meer kan, profiteert hele binnenstad ervan

Winkeliers zijn blij dat er straks weer meer mogelijk is in de horeca door de aangekondigde coronaversoepelingen. Volgens directeur Udo Delfgou van winkeliersorganisatie INretail varen binnensteden en winkelcentra hier als geheel wel bij. Ook is hij blij dat mensen straks geen mondkapje meer op hoeven als ze een winkel bezoeken.

Delfgou denkt dat binnensteden meer publiek zullen trekken als de restricties voor bijvoorbeeld cafés, restaurants en clubs minder streng worden. Winkels in de omgeving profiteren daar ook van, omdat zij dan waarschijnlijk ook meer klanten over de vloer zullen krijgen.

Dat de mondkapjesplicht in de winkels komt te vervallen, zag Delfgou door al het uitgelekte nieuws van de afgelopen dagen al aankomen. Hij is er wel erg blij mee. Dat komt omdat winkels de laatste tijd met discussies te maken kregen met zowel klanten als personeel. Sommige medewerkers wilden afgelopen dagen vanwege de warmte al geen mondkapje meer opdoen, weet hij.

Het kabinet past vanaf 26 juni ook de regels aan voor hoeveel mensen er in binnenruimtes aanwezig mogen zijn. Dat betekent voor de winkeliers eveneens een opsteker, aangezien er straks meer mensen tegelijkertijd in een winkel mogen rondlopen. Toch heeft Delfgou bij deze verandering wel een beetje een dubbel gevoel.

"We konden eigenlijk al prima leven met de afspraken die we met Justitie hadden gemaakt", zegt hij. Dat leidde volgens hem de laatste dagen ook niet echt meer tot grote rijen met klanten die wachten tot ze een winkel in konden. "Eigenlijk alleen bij winkels als Action en Primark zag je nog wel eens rijen. Bij de meeste winkels was er helemaal geen rij."

In de afspraken die de branche had gemaakt werd uitgegaan van maximaal 1 persoon per 10 vierkante meter. Binnenkort mogen winkels rekenen met maximaal 1 persoon per 5 vierkante meter. "Daarmee worden winkels als doorstroomlocatie gezien. We worden nu eigenlijk gelijkgetrokken met doorstroomlocaties", zegt Delfgou. Dat zou volgens hem in de toekomst nadelig kunnen uitpakken. Hij is bang dat de resterende beperkingen voor winkels hierdoor mogelijk langer zullen gelden dan het geval zou zijn als de winkelbranche nog steeds aparte afspraken met de overheid zou hebben. Hierover wil Delfgou komende week nog in gesprek gaan met de overheid.

Update 21:31 - Universiteiten kijken uit naar studiejaar zonder beperkingen

De Nederlandse universiteiten hopen dat de1,5 meterregel nog deze zomer komt te vervallen. Het kabinet neemt daarover op 13 augustus een besluit. Pieter Duisenberg, voorzitter van de Vereniging van Universiteiten, stelt dat door het afschaffen van die maatregel en het vervallen van andere resterende coronabeperkingen, eerstejaarsstudenten toch kunnen genieten van hun introductieweken.

"We kijken uit naar een nieuw studiejaar zonder beperkingen", aldus Duisenberg. "De coronacrisis heeft laten zien dat de academische gemeenschap overal aanwezig is, maar vooral ook dat sociaal contact essentieel is voor academische vorming."

Door de 1,5 metermaatregel konden afgelopen jaar aanzienlijk minder studenten fysiek naar de universiteit komen dan voor de coronacrisis. Volgens Duisenberg heeft de coronacrisis duidelijk gemaakt hoe belangrijk universitair onderzoek is. "Dat we nu bijna van de coronamaatregelen af zijn, is voor een groot deel te danken aan het onderzoek van onder anderen Nederlandse wetenschappers, uit alle disciplines."

Ook de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) is blij met het vooruitzicht dat na de zomer hoogstwaarschijnlijk onderwijs zonder belemmeringen kan worden gegeven. "Fysiek onderwijs is onmisbaar voor studenten", zegt LSVb-voorzitter Ama Boahene. "Het is goed nieuws dat dat in het nieuwe collegejaar weer volledig lijkt te kunnen. Het is nu van groot belang dat hogescholen en universiteiten zich op het beste scenario voorbereiden."

De LSVb benadrukt dat het belangrijk is om fysiek onderwijs volledig te laten terugkeren. Fysieke contactmomenten zijn voor studenten onmisbaar om onderwijs te kunnen volgen, een sociaal netwerk op te bouwen en eenzaamheid tegen te gaan, aldus de bond.

Update 21:01 - 'Delta-variant nu al 10 procent in steden, zal verder verspreiden'

Het is waarschijnlijk dat de zogeheten Delta-variant van het coroncavirus op een gegeven moment de boventoon gaat voeren in het aantal coronabesmettingen, zei demissionair zorgminister Hugo de Jonge vrijdag tijdens de persconferentie. Het RIVM schat dat in de grote steden nu al 10 procent van het aantal coronabesmettingen van deze variant kan zijn, meldde hij. Deze variant lijkt iets besmettelijker dan de huidige varianten van het virus en lijkt zich ook minder aan te trekken van één prik van het vaccin AstraZeneca.

Daarom is het volgens hem een "race tegen de klok" om de komende weken zover mogelijk te komen met het vaccineren van zoveel mogelijk mensen. Daarbij is ook de tweede prik van groot belang. Om de verspreiding van de Delta-variant te vertragen is het nog nodig om 1,5 meter afstand te blijven houden, aldus de minister. Op dit moment gaat het volgens hem 90 procent van de besmettingen om de Britse variant. De Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse mutatie hebben niet echt doorgezet.

Een hoge vaccinatiegraad, onder zoveel mogelijk groepen in alle gebieden, zorgt ervoor dat je minder verspreiding krijgt. Daarom zal de GGD de komende tijd met busjes de wijken in gaan waar het aantal vaccinaties achterblijft. Ze zullen mensen die dat willen daar kunnen inenten en twijfelaars voorlichting geven over de vaccins.

Update 20:24 - Eerste boetes uitgedeeld voor schenden quarantaineplicht

De eerste boetes zijn uitgedeeld voor mensen die zich niet houden aan de wettelijke quarantaineplicht. De boete bedraagt 339 euro. Volgens demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) is de pakkans "zeer reëel" als de regel wordt overtreden.

Reizigers die terugkomen uit een gebied met zeer hoog risico moeten verplicht tien dagen in quarantaine, of op de vijfde dag na aankomst negatief testen op corona. De maatregel werd begin deze maand ingevoerd en verving de vliegverboden. Volgens De Jonge houdt een "paar procent" zich niet aan de thuisblijfplicht.

In de Tweede en Eerste Kamer waren er wel zorgen of de maatregel in de praktijk goed zou uitpakken. Partijen vroegen zich onder meer af of de handhaving wel zou werken. Het systeem is volgens de coronaminister niet 100 procent waterdicht, maar "het werkt wel".

Mensen die in isolatie zitten, worden gebeld om te controleren of ze wel thuis zijn. Er zijn al een "paar duizend" telefoontjes gevoerd, zei De Jonge tijdens een persconferentie, waar het einde van bijna alle coronamaatregelen werd aangekondigd. Als er na een telefoontje twijfels zijn, wordt er een toezichthouder op af gestuurd.

Mensen die uit een land komen waar een quarantaineplicht voor geldt, moeten bij aankomst in Nederland een quarantaineverklaring bij zich hebben. Wie dat niet heeft, riskeert een boete van 95 euro.

Update 20:04 - Ook musea blij met nieuwe versoepelingen

Musea zijn blij met de versoepelingen van de coronamaatregelen, waarmee het kabinet vrijdag kwam. "We zijn blij met deze nieuwe versoepelingen, waardoor nog meer publiek op een veilige manier van musea kan genieten", aldus een woordvoerster van de Museumvereniging.

Het kabinet maakte bekend dat musea 1 bezoeker per 5 vierkante meter kunnen ontvangen vanaf 26 juni. Op dit moment is dat nog 1 bezoeker per 10 vierkante meter.

Update 19: 51- Studenten: nog altijd geen duidelijkheid over komend collegejaar

Ondanks dat de coronamaatregelen steeds verder versoepelen, is er nog altijd geen duidelijkheid voor het hoger onderwijs. En daarmee worden studenten "wederom aan het lijntje gehouden". Dat stelt het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) vrijdag in een reactie op de in een persconferentie aangekondigde versoepelingen.

Het ISO is verbaasd over die gang van zaken. "Heel Nederland mag weer naar kantoor, op vakantie en naar festivals, maar de student wordt wederom aan het lijntje gehouden", stelt voorzitter Lisanne de Roos. "Het is onbegrijpelijk dat studenten en instellingen nóg langer in onzekerheid blijven over hoe het komende collegejaar eruit gaat zien: 13 augustus is echt te laat."

Het ISO wijst erop dat onderzoek heeft uitgewezen dat het coronajaar er flink heeft ingehakt bij studenten. Veel studenten hadden als gevolg van het thuis studeren last van eenzaamheid, somberheid en concentratieproblemen. Het ISO benadrukt daarom dat het hoger onderwijs niet langer achtergesteld mag worden. De Roos: "Studenten snakken naar contact met medestudenten en hun docenten. Studeren is zoveel meer dan alleen colleges volgen. Het afgelopen jaar heeft bewezen hoe belangrijk de sociale kant van het onderwijs is."

Het ISO is bang dat de onzekerheid invloed heeft op de introductieweken in verschillende studentensteden. "We moeten absoluut voorkomen dat studenten in Maastricht al honderd studiegenoten leren kennen terwijl studenten in Leiden elkaar online moeten gaan ontmoeten. De introductieweek biedt voor studenten dé mogelijkheid om nieuwe mensen, een nieuwe stad en een nieuwe instelling te leren kennen. Snel meer duidelijkheid is daarom cruciaal."

Update 19:42 - Horeca: we kunnen weer ondernemen

Het wordt voor cafés, restaurants maar ook clubs en discotheken weer mogelijk om te ondernemen na de versoepelingen van de coronaregels op 26 juni. Dat zegt voorzitter Robèr Willemsen van brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland (KHN) in een eerste reactie op de persconferentie van het kabinet over het coronabeleid.

"Wij zijn blij dat we weer kunnen ondernemen. Ook clubs en discotheken kunnen aan de slag", zegt Willemsen. Demissionair minister-president Mark Rutte maakte bekend dat nachtclubs zonder enige verdere beperkingen aan sluitingstijden of groepsgroottes weer gasten mogen toelaten, mits ze aan de poort kunnen aantonen dat ze zijn beschermd tegen het coronavirus of recent negatief zijn getest. Willemsen verwacht dat die voorwaarde voor uitgaanspubliek geen onoverkomelijk obstakel is. "Je kunt op vrijdagochtend een test halen en vrijdag- en zaterdagnacht uitgaan. En steeds meer mensen zijn ook gevaccineerd."

Voor de hele horecabranche verwacht Willemsen dat het weer rendabel kan worden om gasten te ontvangen, maar dan nog wel in combinatie met de bestaande steunregelingen. "Maar écht rendabel wordt het als de 1,5 meter eraf gaat". In een grove schatting verwacht hij dat de inkomsten in de sector na de versoepelingen op 70 tot 75 procent van het oude niveau komen. "Maar er zijn veel uitzonderingen. Zoals hotels die erg afhankelijk zijn van toeristen of van bruiloften."

Update 19:37 - Rutte: blijf ondanks versoepelingen alert, vooral in buitenland

"We zijn er bijna, maar nog niet helemaal." Het kabinet noemde dat refrein van het bekende liedje twee maal in de persconferentie over de coronaregels. Die gaan vrijwel allemaal van tafel, maar de basismaatregelen, zoals de 1,5 meter afstand, moet echt goed worden nageleefd, benadrukte demissionair premier Mark Rutte. Het kabinet zal ook in de zomer het land af en toe bijpraten over ontwikkelingen.

Rutte memoreerde de manier waarop Nederland "in alle hevigheid" werd geconfronteerd met de tweede golf, terwijl vorige zomer ook veel regels werden losgelaten. Bovendien waren er nu coronavarianten rond waar vaccins iets minder grip op lijken te hebben. "Natuurlijk maken vaccinaties hét grote verschil met vorig jaar, maar een gewaarschuwd mens geldt voor twee."

Zolang mensen niet verslappen, maakt hij zich niet te veel zorgen over deze zomer. Wel ziet hij dat het steeds lastiger wordt die basisregels - de afstand, handen wassen en thuis blijven bij klachten - goed na te leven.

Zorgminister Hugo de Jonge benadrukt ook dat mensen echt hun tweede prik moeten halen als ze dat willen. Alleen als je volledig gevaccineerd bent, ben je genoeg beschermd tegen het coronavirus, zegt de bewindsman.

Update 19:23 - 18-jarigen kunnen vanaf zaterdag afspraak maken voor vaccinatie

Vanaf zaterdag kunnen ook mensen geboren in 2003 een afspraak maken voor vaccinatie, zei demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) vrijdag. Het is het laatste geboortejaar dat nu een afspraak kan maken.

"Het is een moment om te vieren", aldus de coronaminister. Hij hoopt dat in de tweede helft van augustus iedereen die dat wil volledig is gevaccineerd.

Update 19:22 - Voetbal kijken kan vanaf achtste finales weer in de kroeg

Vanaf 26 juni, de dag dat de achtste finales van het Europees Kampioenschap van start gaan, mogen supporters deze wedstrijden weer kijken in cafés en op terrassen. Dat heeft demissionair premier Mark Rutte aangekondigd in de persconferentie van vrijdag. Eerst waren schermen nog niet toegestaan, omdat het kabinet bang was dat te veel mensen dan bij elkaar zouden komen.

Vrijwel alle coronaregels worden losgelaten, en ook schermen mogen dus weer. Nederland zelf speelt op zondag 27 juni tegen een nog te bepalen tegenstander in Boedapest.

Update 19:16 - Verkoopverbod alcohol vanaf 22.00 uur vervalt per 26 juni

Winkels, slijterijen en horeca mogen vanaf 26 juni ook weer na 22.00 uur alcohol verkopen. Het verkoopverbod vervalt vanaf dan, meldt demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie. Eerder stond in het openingsplan dat de eindtijd voor de horeca zou verschuiven naar 00.00 uur, maar het kabinet laat een eindtijd nu volledig los.

Verder mogen nachtclubs hun deuren dus weer openen, zolang ze op een negatieve coronatest, een vaccinatiebewijs of een herstelbewijs controleren. Ook voor nachtclubs gaan de reguliere openingstijden gelden, zoals voor de coronacrisis. Een herstelbewijs laat zien dat je eerder corona hebt gehad.

Update 19:12 - Per 26 juni geen maximum meer in thuisbezoeken en groepen buiten

Mensen mogen vanaf 26 juni weer onbeperkt mensen thuis ontvangen. Ook buiten mag iedereen weer in groepen bij elkaar komen zonder beperking in aantal. Het kabinet besloot vrijdag om de maximering los te laten. Wel geldt nog altijd dat er 1,5 meter afstand in acht moet worden genomen.

Op dit moment geldt nog een maximaal toegestaan aantal van vier thuisbezoekers en vier mensen in groepen buiten.

Update 19:10 - Per 26 juni 1 bezoeker per 5 vierkante meter in doorstroomlocatie

Vanaf 26 juni mogen er twee keer zoveel mensen in dierentuinen, pretparken en op kermissen zijn dan eerder was gepland. Het kabinet besloot vrijdag in deze zogeheten doorstroomlocaties één bezoeker per 5 vierkante meter toe te staan in plaats van één per 10 m2. Ook hier moeten mensen nog altijd 1,5 meter afstand van elkaar houden.

Dat betekent dat deze instellingen en evenementen veel meer mensen kunnen ontvangen.

Update 19:08 - Amateurs kunnen weer sportwedstrijden spelen, publiek op 1,5 meter

Alle amateursporters kunnen vanaf 26 juni weer wedstrijden spelen. Publiek is vanaf die datum ook weer toegestaan, maar moet wel 1,5 meter onderling afstand houden van elkaar. Het kabinet heeft dat vrijdag besloten. Veel andere coronamaatregelen bij de amateursport waren de afgelopen periode al in fases verruimd.

Zo mochten jonge sporters tot en met zeventien jaar vanaf 5 juni weer echte wedstrijden te spelen in competitieverband. Ook de sportkantines mochten weer open. Sporters van achttien jaar en ouder mochten alleen nog op de eigen club sporten.

Voor juni was het acht maanden niet mogelijk om amateurwedstrijden te organiseren in verband met het toen oplaaiende coronavirus.

Update 19:08 - Mondkapjesplicht vervalt grotendeels per 26 juni

De mondkapjesplicht vervalt grotendeels vanaf 26 juni, zegt demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie. De plicht geldt alleen nog op plekken waar het houden van 1,5 meter afstand niet mogelijk is, zoals het middelbare onderwijs, vliegvelden, stations, en in treinen en vliegtuigen.

Ook voor contactberoepen vervalt de mondkapjesplicht, omdat daar registratie en een checkgesprek verplicht blijft.

Op de vorige persconferentie werd nog gezegd dat het einde van de mondkapjesplicht niet direct in zicht was. Het is namelijk een van de basismaatregelen, die volgens het openingsplan pas als laatste losgelaten zouden worden. Toen was daar nog geen datum voor bekend.

Update 19:07 - Werknemers mogen per 26 juni weer deels naar kantoor

Werknemers mogen vanaf 26 juni weer voor de helft van hun werktijd naar kantoor. Het advies om zoveel mogelijk thuis te werken vervalt vanaf dan, meldt demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie.

Op de werkplek moeten mensen wel 1,5 meter afstand houden. Dat geldt ook in liften en kantines. Zolang deze regel geldt, is het nog niet mogelijk om weer volledig terug te gaan naar kantoor.

Eerder zei demissionair premier Mark Rutte dat de maatregel pas als laatste zou verdwijnen, omdat het anders tot te veel reisbewegingen leidt.

Update 18:00 - Grote Amsterdamse nachtclub Escape: heropening is 'fopspeen'

Het is nog maar de vraag hoe reëel een heropening voor nachtclubs is als de horeca om middernacht zou moeten sluiten. Dat zegt directeur Dick Poppes van de bekende Amsterdamse club Escape, een van de grootste nachtclubs van Nederland. Volgens hem zijn de vermoedelijke versoepelingen voor horecagelegenheden die op 26 juni ingaan een "sigaar uit eigen doos" en een "publiciteitsstunt" van het kabinet.

Vrijdagavond maakt het demissionaire kabinet nieuwe, naar voren getrokken versoepelingen bekend die op 26 juni ingaan. Daarbij geldt voor de horeca een verruimde openingstijd van 22.00 uur naar middernacht, meldden bronnen eerder. Ook mogen er binnen meer bezoekers ontvangen worden, de grens van vijftig wordt opgerekt naar honderd.

Poppes pleit voor het loslaten van de openingstijden, dan kunnen de clubs open tot 05.00 uur. Ook wil hij een sneltest voor bezoekers. "Dan hebben we een basis om over na te denken en de regie in eigen hand." Als voorbeeld noemt hij de toegang tot voetbalwedstrijden, die ook een sneltest vereisen. Wel zet hij bij die werkwijze vraagtekens voor de clubs. "Een bezoek aan een nachtclub is ad hoc. Dat lijkt me heel omslachtig om van tevoren te moeten bedenken of je naar de club gaat."

Update 17:06 - 'Mensen doen op veel plekken nog mondkapje op na versoepeling'

De mondmaskers zullen niet direct uit beeld verdwijnen als de mondkapjesplicht op veel plekken wordt opgeheven. Dat komt naar voren uit onderzoek van EenVandaag onder 18.000 leden van het opiniepanel van het actualiteitenprogramma. Bijna een kwart (23 procent) is voorlopig van plan om bij contactberoepen en in winkels een mondkapje te blijven dragen.

Drie op de tien deelnemers (31 procent) aan het onderzoek zeggen een mondmasker te blijven dragen in supermarkten. In het openbaar vervoer blijven de mondkapjes het meest zichtbaar. Ook als daar geen verplichting meer geldt, zou bijna de helft (44 procent) toch een mondmasker dragen.

De minste animo voor het dragen van mondkapjes is er op het werk (11 procent) en in musea (15 procent). Naast het idee dat op het werk het beste afstand kan worden gehouden, vinden veel deelnemers het dragen van een mondkapje op de werkvloer 'irritant'. "Het zit niet lekker, het is warm en ik ben minder goed verstaanbaar", schrijft iemand. "Daardoor kan ik me slecht concentreren op mijn werkzaamheden."

Voor de beslissing van het kabinet om nu snel te versoepelen is brede steun. Vier op de tien deelnemers (39 procent) vinden dat het kabinet een goed tempo aanhoudt en nog eens een kwart (25 procent) wil zelfs nóg sneller gaan. Zij denken dat dat kan omdat er veel gevaccineerd wordt en er weinig besmettingen zijn. Bovendien zijn mensen door het mooie weer waarschijnlijk meer buiten, zeggen ze, en is de kans op besmetting daardoor kleiner.

Update 16:47 - Gele boekjes te koop in boekhandels en bij ANWB

De gele inentingsboekjes, waarop nog steeds een enorme run is doordat mensen er hun coronaprikken in willen laten zetten, worden over dik een week te koop aangeboden via boekhandels en de ANWB. De leverancier van de boekjes, de SDU, bevestigt een bericht van de NOS hierover.

De productie wordt intussen opgevoerd naar 100.000 exemplaren per dag. Dat is nodig omdat de levertijden oplopen door de niet aflatende vraag. Er worden volgens een woordvoerster nog steeds 30.000 tot 40.000 bestellingen per dag geplaatst. Met de extra productie moeten achterstanden worden ingehaald.

Sinds de GGD begin juni meldde dat alle priklocaties, indien gevraagd , een stempel zouden zetten in het inentingsboekje van de gevaccineerde, is het een gekkenhuis bij de SDU. Veel mensen hadden er geen of waren het kwijt. Het vaccinatieboekje van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is al jaren in omloop en wordt vooral gebruikt door mensen die veel reizen. Bepaalde landen eisen ook prikken tegen bepaalde ziekten en die kunnen met het boekje worden aangetoond.

Update 15:36 - Aantal nieuwe coronabesmettingen opnieuw onder de duizend

Afgelopen etmaal zijn er 918 nieuwe coronabesmettingen bij het RIVM geregistreerd. Het is de tweede keer deze week dat het aantal bevestigde besmettingen onder de duizend duikt.

Ook het weekgemiddelde is weer gedaald. In de voorbije zeven dagen werden gemiddeld 1035 positieve tests per dag geregistreerd.

Het aantal sterfgevallen als gevolg van corona nam vrijdag toe met twee. Dat wil niet zeggen dat deze mensen in de afgelopen 24 uur zijn overleden. Als een coronapatiënt overlijdt, wordt dit soms pas na een tijdje doorgegeven. Het aantal sterfgevallen dat dagelijks wordt gemeld is voor de tiende dag op rij lager dan tien. Afgelopen zeven dagen werden in totaal zeventien nieuwe sterfgevallen als gevolg van corona geregistreerd.

In Amsterdam kregen tussen donderdag- en vrijdagochtend 60 mensen een positieve testuitslag. In Rotterdam waren dat er 59, in Den Haag 48 en in Utrecht en Breda respectievelijk 24 en 14. Ook in Hilversum en Delft werden 14 nieuwe besmettingen gemeld. In 127 gemeenten, waaronder ook Maastricht, waren afgelopen etmaal geen nieuwe coronabesmettingen.

Update 15:24 - LCPS deelt ziekenhuisbezetting alleen nog doordeweeks

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) gaat alleen nog doordeweeks berichten over de ziekenhuisbezetting. Reden is het lage aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen.

De weekendcijfers worden maandagmiddag op de site van het coördinatiecentrum gedeeld, samen met de dagcijfers van maandag.

De wijziging gaat direct in. Dat betekent dat aankomende maandag voor het eerst weer cijfers over de bezetting op de intensive cares en de verpleegafdelingen worden gepubliceerd. Als de ziekenhuisbezetting weer toeneemt, wordt het delen van de cijfers in de weekenden weer hervat.

Update 15:18 - School stelt toetsweek uit wegens coronabesmettingen leerlingen

Het Keizer Karel College in Amstelveen heeft de toetsweek uitgesteld wegens coronabesmettingen onder de leerlingen. In drie klassen zaten twee of meer besmette scholieren, zo vernam de school van de GGD. De eerste dag van de toetsweek heeft nog wel plaatsgehad, toen hebben er ook besmette kinderen in een ruimte met dertig anderen gezeten, zo bleek later.

Om verdere besmetting te voorkomen, is tot uitstel van de toetsweek besloten, aldus rector Nan Botting. Ze heeft gehoord dat er leerlingen deze beslissing woensdagavond gevierd hebben, maar geeft daar verder geen commentaar op.

Een aantal scholieren had op eigen houtje een vakantie ondernomen naar Mallorca en Portugal. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) stelde eerder deze week dat met name jongeren die op vakantie zijn geweest in Spanje of Portugal er verstandig aan doen zich daarna te laten testen op het coronavirus. Het instituut ziet het aantal besmettingen na vakanties in de twee landen toenemen. Daarom roept het iedereen tussen de 17 en 24 jaar die in Spanje of Portugal is geweest op om na thuiskomst een test te doen bij de GGD.

Botting zegt dat de GGD haar school ook wees op de aanwezigheid van veel Engelse jongeren op Mallora en Portugal, die mogelijk de extra besmettelijke Delta-variant met zich meebrengen.

Update 14:47 - Duitsland haalt drie Nederlandse provincies van risicolijst

Duitsland beschouwt drie Nederlandse provincies vanaf zondag niet langer als risicogebied met veel coronabesmettingen. Wie uit Friesland, Groningen of Zeeland naar Duitsland reist hoeft dan geen negatieve test of inentingsbewijs meer te tonen en de quarantaineplicht vervalt. Voor de overige provincies blijven de regels nog wel gelden.

Het Duitse beleid werd rond Pasen aangescherpt vanwege het hoge aantal coronabesmettingen in Nederland. Het Robert Koch Instituut (RKI), het Duitse RIVM, meldde vrijdag dat de drie genoemde provincies van de lijst van zogeheten hoogincidentiegebieden worden afgevoerd.

Ook populaire vakantiebestemmingen als Frankrijk, Griekenland, Zwitserland en delen van Spanje gelden niet langer als risicogebied, evenals België, het zuiden van Denemarken, Noorwegen, Estland, Litouwen, Jordanië en de Palestijnse Gebieden.

Update 14:34 - Weer flinke daling aantal coronapatiënten in ziekenhuizen

Het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen is afgelopen etmaal opnieuw flink gedaald. Op dit moment verzorgen de ziekenhuizen nog 533 patiënten met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Donderdag stond dat aantal nog op 573 patiënten.

Woensdag lagen er nog 605 coronapatiënten in de ziekenhuizen. In twee dagen tijd is de bezetting dus met 72 patiënten afgenomen en vergeleken met dinsdag gaat het om een afname van meer dan honderd patiënten.

Op de intensive cares kwamen er afgelopen etmaal vier nieuwe coronapatiënten bij, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Doordat er meer mensen zijn ontslagen of overleden, is het totaalaantal coronapatiënten dat op die afdelingen wordt verzorgd wel afgenomen. IC-personeel behandelt momenteel 218 ernstig zieke mensen met een coronabesmetting. Donderdag waren dat er nog 226.

Het aantal nieuwe patiënten dat op de verpleegafdelingen wordt opgenomen staat al een aantal dagen achter elkaar op 32 patiënten per dag. De verpleegafdelingen verzorgen momenteel 315 patiënten met Covid-19. Donderdag waren dat er nog 347. Dat betekent dat dus ook meer mensen deze afdelingen verlaten dan dat er worden opgenomen.

Op de intensive cares worden momenteel 565 patiënten zonder corona behandeld. Afgelopen etmaal werd één coronapatiënt verplaatst naar een andere regio.

Update 12:24 - Spanje heft mondkapjesplicht voor buitenlucht op

Spanje heft de mondkapjesplicht voor de buitenlucht op vanaf 26 juni. Minister-president Pedro Sánchez heeft bekendgemaakt dat de plicht vanaf volgende week zaterdag niet meer nodig is.

In Spanje golden lange tijd strenge maatregelen om het coronavirus te beteugelen, zoals de mondkapjesplicht in de buitenlucht. Doordat steeds meer mensen zijn ingeënt tegen het virus, neemt het aantal besmettingen af en kunnen maatregelen worden versoepeld. Spanje heropende eerder al de horeca en ook mogen mensen weer beperkt naar evenementen, zoals voetbalwedstrijden.

Met het oog op het aankomende vakantieseizoen lijkt het afschaffen van de mondkapjesplicht een mooie opsteker voor mensen die naar Spanje willen. Eerder werd een verplichte negatieve uitslag van een PCR-test voor Spanje ook al afgeschaft, er is nog wel een negatieve antigentest of een vaccinatiebewijs nodig.

Update 12:15 - 'Afstand houden was niet mogelijk door drukte bij bezoek koning'

Het onverwachte bezoek van koning Willem-Alexander aan een oranje versierde straat in Den Haag trok veel meer mensen dan verwacht. Daardoor lukte het niet om afstand te houden, zegt een woordvoerder van de Haagse burgemeester Jan van Zanen, die de koning begeleidde door de Marktweg in de wijk Transvaal.

"Iedereen heeft gepoogd gepaste afstand te houden, er zijn echt pogingen gedaan, maar dat is mede door de toestroom niet steeds gelukt. Veel mensen kwamen er op af, daardoor ontstaat een drukte om de koning en de burgemeester heen", aldus de woordvoerder.

Update 12:15 - Bruls: voetbalschermen op straat en in horeca blijven nog verboden

De burgemeesters van het Veiligheidsberaad zijn niet van plan om een oogje dicht te knijpen nu Oranje de volgende ronde van het EK voetbal heeft bereikt. Grote schermen op straat en in de horeca blijven verboden, omdat de geldende coronamaatregelen dat niet toestaan. Zodra het kabinet met versoepelingen over groepsvorming en afstand houden komt zou dat kunnen veranderen, zegt Hubert Bruls, voorzitter van het beraad en burgemeester van Nijmegen.

Het Veiligheidsberaad gaat maandag ook niet opnieuw praten over de grote schermen, aldus een woordvoerster. Volgens haar zijn alle voors en tegens eerder al besproken en dat heeft geleid tot het besluit dat het niet is toegestaan. Dat besluit is voor iedereen helder, vinden de burgemeesters. Mocht de Oranjegekte ergens tot excessen leiden dan zal ook worden opgetreden door politie en handhavers. Zo heeft de Apeldoornse burgemeester Ton Heerts een geliefd feestplein voor voetbalfans vooralsnog afgesloten om te voorkomen dat zich daar grote groepen mensen verzamelen.

Update 10:50 - Horeca gaat ervan uit dat EK op schermen vanaf maandag kan

De horeca gaat er vanuit dat vanaf maandag 21 juni de wedstrijden van het EK voetbal op schermen in kroegen en cafés gekeken kan worden. Dan speelt Nederland een vroege wedstrijd om 18.00 uur tegen Noord-Macedonië. "Dat zou goed moeten komen", verwacht Dirk Beljaarts, directeur van brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Vrijdagavond maakt het kabinet de al eerder deze week aangekondigde versoepelingen bekend tijdens een persconferentie. Er is nog altijd niets bekend over voetbal en de horeca, waar nu nog een schermverbod geldt.

"We hebben gezien dat er feesten zijn geweest op straat, dat mensen bij elkaar komen om te kijken en te vieren. Het is naïef om schermen te verbieden en te denken dat mensen thuis afstand gaan houden", zegt Beljaarts. De directeur wijst er ook op dat het om een loze discussie gaat: "Er zijn al maxima op terrassen. Er zullen nooit méér mensen op een terras komen, met of zonder scherm."

Volgens de aangekondigde maar nog niet bevestigde versoepelingen mag de horeca vanaf zaterdag 26 juni tot middernacht open. Nu is de eindtijd 22.00 uur. Ook mogen er straks meer mensen ontvangen worden in restaurants. Nu zijn dat er vijftig, straks mogen er maximaal honderd mensen binnen terecht.

Vrijdagmiddag voert KHN nog overleg met minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken over de versoepelingen. Daarin zal KHN "hard inzetten" op de schermen. "Hoe kun je het hele land nog op de knieën dwingen terwijl het overal goed gaat? Alle seinen staan op groen, maar het kabinet wil ze nog op oranje laten. Daarmee belemmeren ze de economie."

Update 10:52 - 'Coronapatiënten minder lang op ic door leukemiemedicijn'

Coronapatiënten die ernstig ziek zijn, liggen na toediening van een leukemiegeneesmiddel gemiddeld zeven dagen korter op de intensive care. Dat stellen onderzoekers in een studie gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet Respiratory Medicine. Aan het onderzoek deden dertien Nederlandse ziekenhuizen mee, waaronder het Amsterdam UMC, het LUMC en het Erasmus MC.

Een op de vijf coronapatiënten die in het ziekenhuis liggen, krijgt zulke ernstige longschade door vaatlekkages in de longen dat ze op de intensive care moeten worden opgenomen. Van het leukemiemedicijn, imatinib genaamd, was al bekend dat het vaatlekkage in de longen remt. Coronapatiënten die in de studie het middel kregen, lagen gemiddeld acht dagen op de ic en mensen die een placebo kregen vijftien.

Aan het onderzoek deden 385 coronapatiënten met zuurstofproblemen mee, verspreid over de verschillende ziekenhuizen. Bij de patiënten met mildere klachten was imatinib minder effectief. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) doet onderzoek naar de werking van het middel bij coronapatiënten.

Update 10:49 - Ministers: koning had zich aan coronaregels moeten houden

Koning Willem-Alexander had zich aan de coronaregels moeten houden toen hij donderdag voor de tweede EK-wedstrijd van het Nederlands elftal een bezoek bracht aan de 'oranje' Haagse Marktstraat. Daar schudde hij handen met buurtbewoners en hield hij geen anderhalve meter afstand.

Volgens demissionair minister Ferd Grapperhaus (Justitie) geldt er geen uitzondering op de regels voor leden van het koningshuis. Ook Tamara van Ark (Medische Zorg) vindt dat de regels er "voor ons allemaal" zijn. "De regels zijn er niet voor niets, en spreek elkaar erop aan als het naleven niet gebeurt", zegt Van Ark. Ze vindt dat de koning een voorbeeldfunctie heeft, maar snapt zijn "enthousiasme" tijdens het bezoek wel.

Update 07:53 - Geboortejaren 2001 en 2002 kunnen afspraak voor coronaprik maken

Mensen die zijn geboren in 2001 en 2002 kunnen vanaf vrijdag een afspraak maken om te worden gevaccineerd tegen corona. Dat meldt demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid in een tweet. Deze lichtingen krijgen het vaccin van Pfizer/BioNTech of Moderna.

Mensen uit 2001 kunnen vanaf 10.00 uur terecht op de website Coronavaccinatie-afspraak.nl, degenen die een jaar later zijn geboren vanaf 13.00 uur. Telefonisch een afspraak maken is ook mogelijk. Ze kunnen vervolgens terecht bij rond de 140 vaccinatielocaties van de GGD.

Update 06:43 - 'Doden liggen langer onopgemerkt in huis door corona'

Overleden mensen bleven vorig jaar veel langer onopgemerkt dood in huis liggen. Het aantal doden dat langer dan twee weken dood thuis lag voordat ze werden gevonden door buren, familie, woningbouwcorporaties of politie, steeg in 2020 met ruim 40 procent ten opzichte van 2019. Dit terwijl het aantal lijkvindingen in woningen vrijwel gelijk is gebleven. Dat meldt de NPO Radio 1-podcast Het Onderzoeksbureau, die cijfers kreeg van vier GGD-regio’s verspreid over het hele land.

Het gaat vaak om oudere mensen of personen die stevig drinken, ziet forensisch arts Ronald Smit van de GGD-regio Utrecht. Volgens hem speelt corona een rol in de stijging van het aantal laat gevonden woningdoden. "Mensen die door corona in financiële problemen komen, trekken zich meer terug. Ook ouderen zijn banger geworden door corona, dus houden meer mensen buiten de deur." Ook forensisch arts Sieb van Kuijk van de GGD-regio IJsselland wijst op de invloed van corona: "Mensen zijn vaker sociaal geïsoleerd geraakt, het netwerk wordt kleiner."

Update 06:32 - Kritiek op kerken: weinig aandacht voor kwetsbaarsten in coronatijd

Kerkelijke organisaties voor sociaal werk zijn teleurgesteld in de houding van kerken tijdens corona. De diaconale instellingen verwijten kerken te veel gericht te zijn op het draaiend houden van de eigen gemeenschap. De kwetsbaarsten konden er niet terecht. Dat meldt Trouw.

Docent diaconaat Erica Meijers sprak daarvoor langdurig met directies van twaalf diaconale organisaties. Twee daarvan werken landelijk, de andere zijn grote instellingen met tientallen professionele krachten en honderden vrijwilligers, in grote en middelgrote steden. Ze vangen ongedocumenteerden op, dak- en thuislozen, mensen met schulden en anderen die buiten beeld zijn van reguliere instanties.

Veel van de voorzieningen voor deze groepen moesten met corona dicht. De diaconale organisaties dachten uit te kunnen wijken naar kerkgebouwen die de hele week leeg stonden. Maar zij kregen vaak het deksel op de neus, constateert Erica Meijers. Kerken (en media) waren druk met de vieringen op zondag: hoeveel mensen mogen daarbij zijn, kunnen we weer zingen? Ook ging er veel tijd zitten in het onderhouden van contact met leden van de gemeente. De diaconale organisaties, die deels door kerkengeld gefinancierd worden, troffen weinig bereidheid aan om gebouwen open te stellen voor de mensen die zij normaal opvangen. "En dat is zuur, want de kerkleden zijn de mensen bij wie je hoort", noteert Meijers.

Update 05:34 - Vrijwilligers SHA willen dat Van Lienden en co winst terugstorten

Vrijwilligers, medewerkers en andere betrokkenen die zich vanaf maart 2020 hebben ingezet voor de Stichting Hulptroepen Alliantie, de non-profitorganisatie van Sywert van Lienden en zijn compagnons, willen dat zij de miljoenen winst die gemaakt zijn terugstorten. Dat schrijven ze in een brief in de Volkskrant. Ze schrijven zich misleid, gemanipuleerd en voorgelogen te voelen over de hele gang van zaken rondom de mondkapjesdeal.

In de brief vertellen ze over de inzet van van vrijwilligers, medewerkers, partners en gedoneerde middelen voor het halen van 40 miljoen mondkapjes naar Nederland. Daarbij handelden zij uit naam van de Stichting Hulptroepen Alliantie, inclusief mails en het logo van de stichting. Intern werd gecommuniceerd dat dit belangeloos en zonder winstoogmerk gebeurde.

De medewerkers en vrijwilliger lazen vervolgens in de Volkskrant dat Sywert van Lienden en zijn zakenpartners Bernd Damme en Camille van Gestel twee deals met de overheid ter waarde van 100,8 miljoen euro via een commercieel bedrijf Relief Goods Alliance hadden afgesloten, waarbij wel winst was gemaakt. "In de afgelopen weken is duidelijk geworden dat de oprichters misbruik hebben gemaakt van de legitimiteit van de Stichting om zichzelf te verrijken. Zij gebruikten de welwillendheid die de Stichting ten deel viel om meer dan 28 miljoen euro winst bij te schrijven op hun rekening", staat in de brief.

De schrijvers zien graag dat alle winst wordt teruggestort naar de Nederlandse overheid en doen een publiek beroep op Van Lienden, Damme en Van Gestel. "Terugstorten is, na dit misbruik van zowel publiek als persoonlijk vertrouwen, de enige aanvaardbare route richting herstel."

De circa 40 miljoen mondkapjes die de opiniemaker en zijn zakenpartners leverden, zijn overigens nooit gebruikt.

Update 03:30 - Kabinet presenteert nieuwe versoepelingen in persconferentie

Opnieuw presenteert het kabinet niet op een dinsdag, maar op een vrijdag de volgende ronde versoepelingen van de coronamaatregelen. Hoewel de knoop formeel pas vrijdag in de ministerraad wordt doorgehakt, zijn de meeste versoepelingen zoals gebruikelijk al eerder uitgelekt.

Vanaf 26 juni mag de horeca tot middernacht open en mogen restaurants weer tot 100 gasten ontvangen. Thuis mogen mensen acht mensen ontvangen, in plaats van vier zoals nu. Voor alles geldt wel dat er nog 1,5 meter afstand moet kunnen worden bewaard.

Update 00:01 - Sterftecijfer weer bijna op normaal niveau na korte piek

Het aantal sterfgevallen is vorige week gedaald, na een onverwachte stijging in de week daarvoor. Daarmee ligt het sterftecijfer bijna weer op een normaal niveau. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

In een groot deel van 2020 en 2021 lag het aantal sterfgevallen veel hoger dan gebruikelijk vanwege het coronavirus. De sterftegolf van de afgelopen winter en voorjaar leek voorbij, tot twee weken geleden plots iets meer mensen overleden dan normaal. Een woordvoerder van het CBS verwachtte niet dat Covid-19 de oorzaak was. De besmettingen lopen namelijk terug en steeds meer mensen zijn gevaccineerd. Ze sloot niet uit dat het om een toevalligheid ging.

Vorige week is het aantal overlijdens weer gedaald in alle leeftijdsgroepen. Er overleden ongeveer 2800 mensen. Dat zijn er 50 meer dan de onderzoekers hadden verwacht op basis van sterftecijfers in voorgaande jaren en demografische ontwikkelingen. Alleen het aantal sterfgevallen onder 65- tot 80-jarigen lag hoger dan gebruikelijk.

Hart van Nederland/ANP