Milieu en Gezondheid
18 aug 2021, 06:13
De daling van de coronacijfers lijkt gestokt te zijn: zowel het aantal besmettingen als ziekenhuisopnames neemt nauwelijks meer af. Het kabinet heeft de maatregelen ondertussen tot 20 september verlengd. Komen daarna de langgewenste versoepelingen? Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws in Nederland.
Nieuwe bevestigde coronabesmettingen op woensdag: 2.824, dat is iets hoger dan het weekgemiddelde (2.461)
Op maandag 16 augustus testte 13,5 procent van de bij de GGD geteste personen positief
Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op woensdag: 681, dat zijn er 5 minder dan op dinsdag
Het aantal coronapatiënten op de intensive care op woensdag: 212, dat zijn er 14 meer dan op dinsdag
Op woensdag zijn 7 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.927coronadoden officieel geregistreerd
Tot nu toe zijn er naar schatting 22.402.305 coronavaccins toegediend in Nederland
De Tweede Kamer spreekt woensdag weer over het coronabeleid van het demissionaire kabinet. Voorafgaand aan dat debat bespreekt de Kamer ook de kwestie Afghanistan. Het kabinet kondigde vorige week aan dat het hoger onderwijs het nieuwe collegejaar kan beginnen zonder dat studenten en docenten onderling anderhalve meter afstand hoeven te houden. Maar verdere versoepelingen zijn op z'n vroegst pas over een maand te verwachten.
Het coronavaccin had een uitweg moeten zijn voor kwetsbare patiënten, maar voor honderdduizenden Nederlanders blijkt dit niet zo te zijn.
Universitaire ziekenhuizen door het hele land hebben onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de coronavaccins bij mensen die door ziekte een verzwakt afweersysteem hebben. De onderzoekers concluderen nu dat bij ongeveer een half miljoen Nederlanders met bijvoorbeeld immuunstoornissen of transplantaties het middel niet tot nauwelijks werkt.
Een van hen is Nicole Maarssen, zij hoopt nu dat een derde prik alsnog de bescherming kan bieden de ze hard nodig heeft.
Dorpshuizen vormen normaal gesproken hét sociale hart van een dorp, maar sinds corona valt er weinig meer te beleven. In Friesland is het voor veel ontmoetingsplekken inmiddels code rood. Daarom probeert een speciale stichting de activiteiten weer op gang te helpen, zodat er weer wat geld binnenkomt.
Een kleine meerderheid van Nederland vindt het een goed idee dat banken en betaaldiensten rekeningen blokkeren van mensen en organisaties die nepnieuws zouden verspreiden over het coronavirus en de vaccins. Dat blijkt woensdag uit representatief onderzoek van het Hart van Nederland-panel onder ruim 3.000 mensen.
De Dam tot Damloop in het weekend van 18 en 19 september gaat opnieuw niet door. Organisator Le Champion meldt dat dat na overleg met de betrokken gemeenten is besloten. Aanleiding voor de afgelasting zijn de meest actuele coronamaatregelen van het kabinet, waarbij de 1,5 meter-maatregel in elk geval tot 20 september van kracht blijft.
De Dam tot Damloop vindt jaarlijks plaats en is 10 Engelse mijl lang. De route loopt van de Prins Hendrikkade in Amsterdam naar de Peperstraat in Zaandam. Vorig jaar ging de hardloopwedstrijd, die normaal zo'n 45.000 deelnemers trekt, ook niet door vanwege de coronamaatregelen. Toen was er wel een speciale 'Home Edition', en startten lopers bij hun eigen voordeur.
Iedere woensdag komt de overheid met een nieuwe coronakaart met risiconiveaus in Nederland. In vijf veiligheidsregio's worden zoveel coronapatiënten opgenomen in ziekenhuizen dat de situatie daar nog 'zeer ernstig' is. Dat is het hoogste risiconiveau dat Nederland kent.
De regio's Gelderland-Zuid en Zaanstreek-Waterland gaan nu omhoog van 'ernstig' naar 'zeer ernstig'. Dat komt door het hoge aantal ziekenhuisopnames. Amsterdam-Amstelland, Rotterdam-Rijnmond en Flevoland blijven op het hoogste niveau staan. Ook in Drenthe stijgt het aantal ziekenhuisopnames. Daardoor gaat de noordelijke provincie van het een na laagste niveau ('zorgelijk' )naar het een na hoogste niveau ('ernstig').
Sinds maart dit jaar worden elke maand gemiddeld 1.100 baby’s meer geboren dan vorig jaar. Dat is een toename met 8 procent, meldt Skipr. De nieuwssite over de zorg spreekt van een 'babyboom'. Het afgelopen kwartaal werden de meeste kinderen geboren in meer dan elf jaar.
De Kraamvogel, de grootste kraamzorgorganisatie in Nederland, ziet dat de geboortegolf zal doorzetten de komende periode. 'Vorig jaar hielpen we 17.000 vrouwen bij hun bevalling; nu komt dat naar verwachting uit op 20.000 baby’s', aldus de kraamverzorgers.
Ziekenhuizen bevestigen de extra drukte tegenover Skipr. 'Ook deze maand is het erg druk. We hebben ongeveer 15 procent meer medische bevallingen dan in dezelfde maand vorig jaar', zegt het Spaarne Gasthuis tegen de zorgsite.
In maart van dit jaar werden volgens statistiekbureau CBS 14.850 baby’s in ons land geboren. Dat is voor het eerst sinds jaren ruim duizend meer dan in het jaar daarvoor. Ter vergelijking: in maart 2020 werden er 13.600 baby's geboren. De stijging zet door: in april, mei en juni ging het om 14.470 tot 14.750 baby's. Vorig voorjaar was dat gemiddeld 13.600 per maand.
Bij gezondheidsdienst RIVM zijn in de afgelopen dag 2.824 positieve coronatests gemeld, 363 meer dan gisteren. Het nieuwste besmettingscijfer is ook hoger dan het weekgemiddelde (2.461) en bovendien het hoogste in bijna twee weken tijd. Op vrijdag 6 augustus lag het aantal nieuwe gevallen voor het laatst hoger, toen waren het er 2.910.
Het aantal positieve testen in het laatste etmaal ligt een derde hoger dan vorige week woensdag, toen 2.121 mensen een positieve testuitslag kregen. Amsterdam is op dit moment de grootste coronabrandhaard met 233 nieuwe gevallen. Daarna volgen Den Haag (150) en Rotterdam (136). In 37 gemeenten werd geen enkele besmetting gemeld, waaronder de meeste Waddeneilanden.
Verder heeft het RIVM de afgelopen dag zeven coronadoden geregistreerd, twee meer dan een dag geleden. Het betekent overigens niet dat al deze mensen in de laatste 24 uur zijn overleden, soms duurt het even voor een sterfgeval wordt doorgegeven. In totaal is tot nu toe van 17.927 mensen in Nederland officieel vastgesteld dat ze zijn overleden aan corona.
Van meerdere landen wordt het reisadvies vanaf donderdag veranderd van groen naar geel, maakt het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag bekend. Het gaat om Noorwegen, Kroatië en Bulgarije.
De aanpassing geldt voor reizigers uit heel Noorwegen en Bulgarije. Code geel geldt voor Kroatië alleen voor de regio Jadranska Hrvatska, de gehele Adriatische kust van Kroatië.
Op dit moment zijn de kleurcodes voor de genoemde gebieden nog groen, wat betekent dat er geen extra maatregelen gelden wanneer iemand uit het land terugreist. Dat verandert 19 augustus. Reizigers van 12 jaar en ouder die uit een van de drie landen komen, moeten vanaf 21 augustus een coronabewijs laten zien. Dat kan een vaccinatiebewijs, negatief testbewijs of herstelbewijs zijn.
Mensen die uit deze landen komen hoeven niet in quarantaine. De overheid raadt iedereen, ook gevaccineerden, aan bij thuiskomst voor de zekerheid een zelftest te doen.
Algemene lichamelijke klachten, die normaal zijn bij coronavaccinaties, worden na de tweede vaccinatie met Moderna vaker ervaren dan na de eerste prik. Bij het AstraZeneca-vaccin is dit juist andersom, meldt Bijwerkingencentrum Lareb na onderzoek. Bij Pfizer/BioNTech is er nagenoeg geen verschil.
Het aantal nieuwe coronagevallen daalt niet of nauwelijks meer, en dat terwijl de herfst voor de deur staat. Dat baart het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zorgen. "De circulatie van het virus stabiliseert en blijft aanzienlijk. Dat is een punt van zorg", aldus Jaap van Dissel, directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM. Hij is ook voorzitter van het Outbreak Management Team dat de overheid adviseert over de aanpak van de corona-uitbraak.
Het coronavirus gaat vooral rond in de herfst en de winter. "Het seizoenseffect op het reproductiegetal is 10 tot 15 procent. Dat gaat zich tegen ons keren", aldus Van Dissel.
De astronomische herfst begint op 22 september. Een paar dagen eerder wil het kabinet de coronamaatregelen verder versoepelen. Dat kan, aldus Van Dissel. "In de komende tijd bouwt een groep immuniteit op en laten andere mensen zich hopelijk alsnog vaccineren. Dat helpt om het virus onder controle te hebben en te houden."
Volgens de RIVM-baas zijn er nu in feite twee uitbraken aan de gang in Nederland: een onder gevaccineerden en een onder mensen die niet gevaccineerd zijn. "De belangrijkste verspreiding is onder de groep die niet immuun is. Voor een deel loopt dat over naar de groep die wel immuun is." Van de mensen die nu in ziekenhuizen worden opgenomen vanwege coronaklachten, is bijna driekwart niet of nog niet helemaal gevaccineerd. Zo'n 15 procent van de opgenomen coronapatiënten is volledig gevaccineerd. Bij een deel werkt het vaccin niet goed door problemen met hun afweersysteem.
Het RIVM verwacht dat in de komende tijd zo'n 16.000 tot 22.000 coronapatiënten nog in het ziekenhuis zullen belanden, van wie 2200 tot 3400 op de intensive care. Dit zullen volgens Van Dissel vooral niet-gevaccineerden zijn. "Maar komt het in een maand of strekt het zich uit over twee jaar? Dat kunnen we niet voorspellen, de modellering is te complex."
Van Dissel roept mensen op om zelftesten te gebruiken. Als die zelftest positief is, wordt dit in negen van de tien gevallen bevestigd in de teststraat van de GGD. Inmiddels gaat het bij de helft van alle nieuwe gevallen om mensen die eerst een zelftest hadden gedaan, daarbij zagen dat ze positief waren en vervolgens naar een testlocatie gingen om zekerheid te krijgen.
Het coronavirus werd 1,5 jaar geleden voor het eerst vastgesteld in Nederland. Sindsdien zijn zo'n 1,9 miljoen mensen positief getest. Het RIVM schat dat in werkelijkheid zo'n 4 miljoen Nederlanders het virus hebben opgelopen. Zo'n 60.000 mensen zijn in ziekenhuis opgenomen, van wie ongeveer 13.300 op de intensive care. Van ongeveer 18.000 mensen is zeker dat ze aan het coronavirus zijn overleden.
Door een piek in het aantal coronabesmettingen was er vorige maand geen sprake van een daling in het ziekteverzuim bij bedrijven. Dit in tegenstelling tot eerdere jaren waarin het verzuim in vakantiemaand juli altijd daalde, melden arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare.
Volgens hen bleef het verzuim met 4,2 procent op hetzelfde niveau als een maand eerder. Daarmee lag dit ruim boven het niveau van juli 2019 en 2020. "De afgelopen twee jaar was dat nog 3,6 procent", vertelt Truus van Amerongen, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij ArboNed. Volgens haar waren er veel ziekmeldingen in verband met corona.
ArboNed en HumanCapitalCare merkten in juni nog dat het ziekteverzuim bij bedrijven wat afnam. Maar het verzuim van werknemers door corona was toen juist weer aan het toenemen. De organisaties zijn beide onderdeel van de HumanTotalCare-groep en gezamenlijk werkzaam voor circa 1 miljoen werkenden.
"We verwachten dat het verzuimpercentage in augustus wel daalt", geeft Van Amerongen aan. "In korte tijd is het aantal coronabesmettingen weer flink afgenomen. Ook heeft een grote groep werkenden nu twee vaccinaties gehad. Daarnaast geldt ook voor augustus het vakantie-effect: mensen rusten uit, laden zich op en melden zich minder ziek."
De Tweede Kamer spreekt woensdag weer over het coronabeleid van het demissionaire kabinet. Voorafgaand aan het debat worden de Kamerleden bijgepraat door deskundigen over de situatie rond het coronavirus.
Het kabinet kondigde vorige week aan dat het hoger onderwijs het nieuwe collegejaar kan beginnen zonder dat studenten en docenten onderling anderhalve meter afstand hoeven te houden. Maar verdere versoepelingen zijn op z'n vroegst pas over een maand te verwachten.
Dat betekent onder meer dat de huidige beperkingen voor bijvoorbeeld de horeca en evenementenbranche voorlopig van kracht blijven. Volgens zorgminister Hugo de Jonge zijn er eenvoudigweg nog altijd te veel mensen die niet volledig gevaccineerd zijn en dus nog besmet kunnen raken en ernstig ziek kunnen worden.
Op 20 september hoopt het kabinet zich meer versoepelingen te kunnen veroorloven. En op 1 november hoopt het alle nog resterende maatregelen los te kunnen laten. Dan zou mogelijk ook overal de anderhalve meter afstand kunnen komen te vervallen. Maar dat is nog erg onzeker, waarschuwde premier Mark Rutte vorige week.
Het aantal positieve tests en het aantal ziekenhuisopnames blijft ongeveer gelijk, en daarom zijn er woensdag waarschijnlijk ook niet al te veel veranderingen te zien op de coronakaart van Nederland. In de meeste regio's blijven de risiconiveaus vermoedelijk zoals ze zijn.
De grootste verandering is in Zuid-Limburg. Die regio staat nu nog op het hoogste risiconiveau, zeer ernstig, maar kan woensdag in één keer twee stappen omlaag gaan naar zorgelijk. Het aantal positieve tests en het aantal nieuwe opnames in ziekenhuizen daalt er snel.
Ook Limburg-Noord, Haaglanden en Zuid-Holland Zuid kunnen mogelijk het hoogste risiconiveau verlaten. Zij gaan wellicht één stap omlaag, van zeer ernstig naar ernstig. Brabant-Noord en Brabant-Zuidoost gaan mogelijk van 'ernstig' naar zorgelijk.
In een paar andere regio's moet het risiconiveau misschien juist worden verhoogd. Zo zouden Gelderland-Zuid en Zaanstreek-Waterland, die nu nog op ernstig staan, vanwege het toenemende aantal opnames kunnen uitkomen op zeer ernstig. Ook in Drenthe en Zeeland komen meer coronapatiënten op een verpleegafdeling of intensive care te liggen, en dat kan misschien net genoeg zijn om de provincies van zorgelijk naar ernstig te laten gaan.
Nederland heeft vier risiconiveaus. Van laag naar hoog zijn dat waakzaam, zorgelijk, ernstig en zeer ernstig. Welke status een gebied krijgt, hangt af van het aantal positieve tests en het aantal ziekenhuisopnames. De hoogste van de twee cijfers geeft de doorslag. Het niveau waakzaam geldt sinds 13 juli nergens meer.
Voor de maatregelen heeft de kaart voorlopig geen gevolgen. De aangekondigde versoepelingen gelden in het hele land, net als de beperkingen die voorlopig nog van kracht blijven.
Meerdere banken en betaaldiensten hebben de afgelopen tijd rekeningen geblokkeerd van organisaties die volgens hen nepnieuws verspreiden over corona en vaccinaties.
NRC meldt na een rondgang dat zeker acht invloedrijke internetkanalen in de voorbije maanden de wacht is aangezegd of reeds zijn afgesloten van hun bankrekening of betaaldienst. Onder meer Viruswaarheid van Willem Engel, uitgeverij De Blauwe Tijger en evangelist Jaap Dieleman hebben daarmee te maken gehad.
Een op de acht sterfgevallen in Nederland is vorig jaar veroorzaakt door het coronavirus. Dat komt neer op ruim 20.000 mensen, ofwel twaalf procent van het totale aantal doden. Aan hart- en vaatziekten overleden 37.000 mensen en aan kanker bezweken 47.000 mensen. In totaal overleden vorig jaar 168.678 inwoners van Nederland, zo heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) becijferd.
In vergelijking met 2019 nam het aantal doden met 16.800 personen toe. In alle leeftijdsgroepen speelde het coronavirus daarin een rol. Onder ouderen nam het aantal sterfgevallen aan kanker, longziekten, ziekten van het zenuwstelsel, psychische stoornissen en hart- en vaatziekten af, maar er gingen veel ouderen dood aan een coronabesmetting. Ook stierven met name 80-plussers met een chronische ziekte vroegtijdig door Covid-19. Dat gebeurt ook als er een fikse griepepidemie heeft geheerst, zegt het statistiekbureau.
De sterfte aan kanker en hart- en vaatziekten is in 2020 weer iets gedaald. Dat is al sinds 2000 het geval. Sinds 2018 daalt ook het aantal mensen dat aan ziekten zoals Alzheimer en dementie overlijdt. Daarentegen stijgt het aantal mensen dat sterft aan een niet-natuurlijke oorzaak zoals een ongeluk, moord, doodslag of zelfdoding. In 2020 gingen hieraan 52 op de 100.000 mensen dood. Overlijden door of na een valpartij komt volgens het CBS steeds vaker voor, vermoedelijk omdat mensen steeds langer zelfstandig thuis blijven wonen.
Onderzoekers van het CBS zagen het aantal zelfdodingen niet stijgen in coronajaar 2020, maar sluiten niet uit dat het coronavirus later nog een stijging zal veroorzaken. Ook weten zij niet of het aantal suïcides in specifieke groepen, zoals migranten of mensen met psychische problemen, misschien wel omhoog is gegaan.
Vorig jaar maakten in Nederland ruim 1800 mensen een eind aan hun leven. Dat is vergelijkbaar met de jaren daarvoor, meldde het CBS eerder.
Tot nu toe zien de onderzoekers nog geen duidelijk effect op het aantal zelfdodingen van de uitbraak van het coronavirus en de daarbij horende lockdownmaatregelen. Sommige wetenschappers hebben de verwachting uitgesproken dat zo'n effect zal optreden in kwetsbare groepen, bijvoorbeeld mensen met psychische problemen. In de VS zien onderzoekers aanwijzingen dat het aantal zelfdodingen onder mensen met een migratieachtergrond aan het toenemen is.
Het CBS heeft zulke specifieke groepen nog niet onderzocht en kan daarom ook niet zeggen of de pandemie invloed heeft op het aantal zelfdodingen. Bovendien zal volgens de onderzoekers later pas blijken of het virus op de lange termijn invloed heeft op het aantal zelfdodingen, bijvoorbeeld omdat zorg in de ggz is uitgesteld.
In 2020 telde het CBS 10,5 suïcides per 100.000 inwoners, terwijl dit aantal in de jaren 50 en 60 nog rond de 10 lag. De statistici zien dat het zelfdodingscijfer deels economische trends volgt. Zo ging het aantal zelfdodingen omhoog nadat de kredietcrisis was uitgebroken in 2008. Ook het aantal echtscheidingen is volgens de onderzoekers van invloed. "Na de echtscheidingspiek van de jaren 70 nam het aantal suïcides dat gepaard ging met echtscheidingen af", schrijven ze.
Maar de beslissing om over te gaan tot zelfdoding is volgens het CBS zelden te wijten aan één duidelijke oorzaak. De situatie verschilt bovendien per geval. "Daarom is het bijzonder moeilijk met kille statistieken recht te doen aan het persoonlijke leed dat achter iedere zelfdoding schuil gaat", aldus de statistici.
De afgelopen decennia is het aantal zelfdodingen onder jongeren relatief gezien gestegen. In 1950 ging het om 0,9 gevallen op de 100.000 jongeren van 10 tot 20 jaar en dat aantal is toegenomen tot 3,1 in 2020. Dat is nog steeds relatief laag vergeleken met oudere leeftijdsgroepen.
Zie jij het leven niet meer zitten en heb je gevoelens over zelfdoding? Praten kan opluchten. Je kan 24 uur per dag, zeven dagen per week anoniem chatten via 113.nl of bellen met 113 of 0800-0113 (gratis).
Hart van Nederland/ANP
Deel dit artikel
Ja, ik wil graag wekelijks de nieuwsbrief van Hart van Nederland ontvangen met daarin het laatste nieuws en aanbiedingen die wijzelf of in samenwerking met onze partners organiseren.
Meld je aan om wekelijks onze nieuwsbrief te ontvangen. Je kan je altijd uitschrijven. Persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de Privacyverklaring van Talpa Network.