Milieu en Gezondheid
26 apr 2021, 06:51
Nederland gaat vanaf woensdag weer een klein beetje van het slot. Dan verdwijnt de avondklok, wordt het thuisbezoek uitgebreid, mogen de terrassen 's middags open en kunnen winkeliers weer bezoekers ontvangen zonder afspraak. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.
Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op maandag: 6.257, dat zijn er 1.822 minder dan op zondag
Tussen 18 april en 24 april testte 10,5 procent van de geteste personen positief
Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op maandag: 2.572, dat zijn er 40 meer dan op zondag
Het aantal coronapatiënten op de intensive care op maandag: 813, dat zijn er 28 minder dan op zondag
Op maandag zijn 13 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.062 coronadoden geregistreerd
Tot nu toe zijn er naar schatting 5.207.495 coronavaccins toegediend, het gaat dan zowel om eerste als tweede prikken
Arts en voorman van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) Diederik Gommers zou toch liever zien dat er geen versoepelingen worden doorgevoerd woensdag. Dan mogen winkels weer meer mensen ontvangen en terrassen weer open tot 18.00 uur. "Ik zou niet versoepelen, zo met de finish in zicht, ik zou het niet doen", zo zei hij maandagavond aan tafel van de talkshow Beau.
Hij wijst daarbij op de verminderde mentale weerbaarheid van verpleegkundigen en artsen in overvolle ziekenhuizen. "Ze zijn nu zes maanden bezig en je ziet op plekken hele hoge uitval. Als de collega's in Brabant er zo doorheen zitten. Dan zeg ik: jongens, ik had iets meer rust gewild."
Eerder op de dag zei Gommers nog dat de versoepelingen van de coronamaatregelen niet zullen zorgen voor een piek in het aantal ic-opnames omdat het vaccineren nu echt op stoom is. Wel benadrukte hij al dat het openen van de terrassen en het schrappen van de avondklok niet moet leiden tot het idee dat "alles nu voorbij is".
Zaterdag schreef een groep intensivisten van Brabantse ziekenhuizen in een brief aan het ministerie van Volksgezondheid dat "de Nederlandse bevolking niet lijkt te beseffen hoe dicht we ons momenteel bevinden bij het moment dat de grens van onze ic-capaciteit bereikt wordt". Gommers begrijpt dat mensen zich zorgen maken over de situatie in de ziekenhuizen, maar benadrukt dat de huidige druk op de ic's "niets te maken heeft met de versoepelingen".
Dat de ic's nu zo vol liggen is namelijk een gevolg van ons gedrag van drie weken geleden, aldus de ic-arts. "Begin april was het mooi weer, iedereen zat dicht op elkaar in de parken. Dat zie je nu terug in de ziekenhuiscijfers." Bovendien nemen mensen het op dit moment al niet zo nauw met een aantal coronamaatregelen, zoals de bezoekersregeling. "We verwachten dat dat gedrag door die versoepelingen niet veel verandert."
Het nadeel van het openen van de terrassen en het loslaten van de avondklok is volgens Gommers wel dat mensen mogelijk denken dat de crisis al voorbij is en zich dan nóg minder goed aan de basisregels gaan houden. "Dat is wel gevaarlijk. We zijn al deels gestopt met de kritiek planbare zorg, operaties die binnen zes weken noodzakelijk zijn. Dat kun je niet heel lang blijven doen. Vandaar dat ik blijf zeggen: realiseer je dat het in de ziekenhuizen nog steeds heel moeilijk is."
Wat ons uiteindelijk uit de crisis moet helpen is vaccineren, aldus Gommers. "We vaccineren op dit moment als een gek. Dat is de sleutel. Als er komende weken iets met het vaccineren misgaat, hebben we dus wel een groot probleem."
Het ministerie van Volksgezondheid snapt de zorgen van de Brabantse intensivisten ook. "De situatie in de ziekenhuizen heeft onze volle aandacht. We zijn continu in gesprek met de ziekenhuismedewerkers en het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) en horen de signalen luid en duidelijk", zegt een woordvoerder. "Tegelijkertijd klinkt er ook een luide roep om perspectief vanuit de samenleving. Het kabinet maakt in de besluitvorming dan ook telkens een brede maatschappelijke afweging en dat is de reden geweest om per 28 april een voorzichtige eerste stap te zetten. Het kabinet blijft de cijfers en de prognoses nauwlettend volgen."
Zorgminister Hugo de Jonge heeft een nieuw advies gevraagd aan de Gezondheidsraad over het AstraZeneca-vacccin. Hij vraagt aan de raad of nieuwe informatie van het Europees geneesmiddelenbureau EMA aanleiding geeft "om de leeftijdsgrens waarboven het AstraZeneca-vaccin kan worden ingezet te verlagen". Vrijdag meldde het EMA, na verdere bestudering van het vaccin, dat de voordelen ervan opwegen tegen de nadelen voor alle volwassenen.
Momenteel worden AstraZeneca-prikken alleen gezet bij 60- tot 64-jarigen.
De Jonge verzoekt de Gezondheidsraad zich ook uit te buigen over het eventueel verkorten van de periode tussen de eerste en de tweede prik. De raad wordt naar "een optimaal interval" gevraagd.
Als woensdag de eerste versoepelingen van de strenge lockdown ingaan, ligt de verantwoordelijkheid voor het volgen van de regels als eerste bij de mensen zelf. Dat zegt Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad en burgemeester van Nijmegen maandag na afloop van het beraad.
Pas als laatste treedt de politie op in de volgorde van handhaving, die met minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en via hem met het kabinet is afgesproken. "Je kunt geen regels naleven als je begint met repressies en boetes", zegt Bruls. "Daar was iedereen het over eens en we zullen de handhavingsvolgorde in overleg met de handhavers gaan uitvoeren."
Woensdag mogen winkels weer klanten ontvangen zonder afspraak en mogen de terrassen open van 12.00 uur tot 18.00 uur. Ook vervalt woensdag om 04.30 uur de avondklok. Verder mogen weer twee personen thuis op bezoek komen, zijn theorie-examens voor een rijbewijs weer mogelijk en wordt het maximum aantal mensen bij een uitvaart verhoogd naar honderd.
Na de burgers zelf zijn bijvoorbeeld horecaondernemers en winkeliers verantwoordelijk voor de handhaving. Daarna kunnen brancheorganisaties hun leden aanspreken. Het vierde element zijn de landelijke inspecties. "We hebben met het kabinet afgesproken dat die meer worden ingezet dan het afgelopen jaar", zegt Bruls. "Zij kunnen een goede rol spelen, omdat zij gaan over hoe bedrijven zich aan wet- en regelgeving houden." Als vijfde is de gemeente aan zet en kan een burgemeester bijvoorbeeld een straat afsluiten als het er te druk wordt. Als laatste komen pas de boa's en politie in actie.
Bruls is blij dat de eerste stap van het openingsplan gezet gaat worden. "Het zijn betrekkelijk bescheiden versoepelingen, en dat is juist goed. Elke stap die je zet heeft namelijk een bepaald risico in zich. Dus stapje voor stapje is beter, dan versoepelen met reuzesprongen."
Overigens noemt de voorzitter de zorgen dat terrasgangers zich om 18.00 uur groepsgewijs gaan verplaatsen naar parken "een beetje een non-probleem". "Als de terrassen niet open waren, zouden mensen met mooi weer ook in de parken zitten", aldus Bruls. "Wat mensen na 18.00 uur gaan doen, dat gaan we zien. Waarschijnlijk gaat de grootste groep naar huis om wat te eten."
Het Veiligheidsberaad heeft het niet speciaal over maatregelen rond Koningsdag gehad. Dinsdag gelden alle strenge coronamaatregelen binnen en buiten nog, dus de feestdag is wat handhaving betreft niet anders dan een zonnige dag, zegt Bruls. "We zijn voorbereid, maar we gaan niet alles afsluiten. We hebben veel ervaring opgedaan de afgelopen maanden."
Het Openbaar Ministerie trekt alle op 28 maart gegeven gebiedsverboden voor het Museumplein in Amsterdam in. Dat zijn er meer dan 300. Het OM doet dat nadat afgelopen vrijdag acht bezwaren tegen het gebiedsverbod voor het plein door de Amsterdamse rechtbank gegrond werden verklaard. Daarmee gold het gebiedsverbod voor de acht mensen die beroep instelden niet meer.
Ziekenhuismedewerkers in delen van de Randstad kunnen deze week rekenen op een taartje tijdens hun werk. Amsterdamse horecazaken delen in totaal 10.000 stukken carrot cake uit om hun waardering te uiten voor het zorgpersoneel in deze coronacrisis.
Onder de noemer #CakesforCare brengt de Stichting Amsterdam Verbindt horecabedrijven samen om ziekenhuismedewerkers te steunen in deze zware tijd. De worteltaarten worden gebakken in de keukens van 23 horecazaken en -instellingen. Ziekenhuizen en priklocaties in Amsterdam, Haarlem en Rotterdam krijgen de traktatie deze week bezorgd.
Zestien patiënten en elf medewerkers van de locatie Purmerend van het Dijklander Ziekenhuis zijn besmet geraakt met het coronavirus. Op de afdeling neurologie werd vorige week een patiënt positief getest op corona. Bij nadere onderzoeken en tests bleken er uiteindelijk dus 27 mensen corona te hebben opgelopen, ook op de nabijgelegen afdeling cardiologie.
Er zijn direct maatregelen genomen om verdere verspreiding te voorkomen, aldus het Dijklander. Zo zijn genoemde afdelingen gesplitst in verschillende delen, voor patiënten die negatief getest zijn, patiënten die nog wachten op een uitslag en patiënten die positief getest zijn. De positief geteste medewerkers zijn thuis in quarantaine.
"Het is voor het eerst in anderhalf jaar tijd dat dit bij ons op deze schaal gebeurt. Patiënten kunnen er op vertrouwen dat we alles doen voor hun en onze veiligheid", aldus Jeroen Muller, voorzitter van de raad van bestuur op de site van het ziekenhuis.
Het merendeel van de besmette patiënten is inmiddels met ontslag, meldt het hospitaal. Alle patiënten die kamergenoot zijn of zijn geweest van positief geteste patiënten, zijn door het Dijklander Ziekenhuis op de hoogte gesteld en krijgen een test aangeboden.
Ziekenhuisbaas Ernst Kuipers verwacht dat de ziekenhuizen het hoe dan ook nog wekenlang zeer druk zullen hebben met de zorg voor coronapatiënten. Zelfs als de daling snel inzet, zal het tot eind mei druk blijven, verwacht de voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). "Stijgen gaat snel, dalen gaat langzaam", zei hij maandag. "Wees voorzichtig met volgende versoepelingen", waarschuwde hij daarom.
Momenteel is het aantal opgenomen Covid-patiënten "op of nabij een piek", aldus Kuipers, die daarbij meteen wees op de onzekerheid van rekenmodellen die daarop duiden. Op de intensive cares liggen nu 813 patiënten. Dat aantal zou nog kunnen stijgen, maar het zou ook al eerder omlaag kunnen gaan. De ziekenhuizen "kunnen dit aan", zegt Kuipers, maar de zorg voor mensen met andere aandoeningen dan Covid-19 komt wel in het gedrang. "We nemen eigenlijk een hypotheek op de non-Covidzorg."
De versoepelingen van coronamaatregelen die deze week ingaan, vindt de ziekenhuisbestuurder nog steeds niet bezwaarlijk. De avondklok en de bezoekbeperking tot één persoon werden toch al slecht nageleefd, denkt hij. Voor verdere versoepelingen is het "scherp aan de wind zeilen", vindt Kuipers.
Het vliegverbod voor passagiers uit India dat maandagavond ingaat, kan de coronavariant die daar rondgaat niet meer buiten de deur houden. Die is namelijk al hier. In Nederland is de mutatie tot nog toe twee keer opgedoken in de zogeheten kiemsurveillance. Als een virusvariant in die steekproef uit positieve testen opduikt, is dat "het topje van de ijsberg", zegt viroloog Marion Koopmans. Ook in andere Europese landen is variant B.1.617 al herhaaldelijk waargenomen.
Koopmans vindt een vliegverbod "begrijpelijk als in een land heel veel besmettingen zijn en je de kans op import wilt verkleinen". Het middel is volgens haar echter "niet zo heel zinvol" als het doel is om de mutant echt buiten te houden. "Als je het oppikt in de surveillance, dan weet je dat het al breder circuleert. Het is denk ik al een beetje laat."
Het aantal nieuwe coronagevallen is afgelopen etmaal verder gedaald. Tussen zondagochtend en maandagochtend zijn bij het RIVM 6257 nieuwe coronagevallen geregistreerd, fors minder vergeleken met de afgelopen dagen. Zondag ging het nog om 8054 nieuwe gevallen, zaterdag om 8091, vrijdag om 9258 en donderdag zelfs om 9599 positieve tests.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu heeft in de afgelopen zeven dagen 56.581 positieve tests geregistreerd. Dat komt neer op gemiddeld 8083 nieuwe besmettingen per dag.
Het aantal sterfgevallen door corona steeg het afgelopen etmaal met 13. Dat wil niet zeggen dat al deze mensen in de afgelopen 24 uur zijn overleden. Als een coronapatiënt overlijdt, wordt dit soms pas na een tijdje doorgegeven. Zondag werden 11 overlijdens geregistreerd.
Sinds het begin van de uitbraak zijn ruim 1,4 miljoen mensen in Nederland positief getest. Van meer dan 17.000 mensen is zeker dat ze aan het virus zijn overleden.
Op de intensive cares van Nederlandse ziekenhuizen zijn 35 nieuwe coronapatiënten opgenomen. Dat is het laagste aantal in een maand tijd, komt naar voren uit cijfers die het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) maandag naar buiten bracht.
Per saldo is het aantal coronapatiënten op de ic's met 28 afgenomen. In totaal liggen nu 813 mensen die ernstig ziek zijn door het virus op de ic's.
Het aantal coronapatiënten op de ic's schommelt de laatste dagen behoorlijk. Zondag was het totale aantal Covid-patiënten met intensieve zorg nog met 25 toegenomen, zaterdag noteerde het LCPS een afname van 21.
In totaal liggen nu 2572 mensen met Covid-19 in het ziekenhuis. Dat zijn er 40 meer. De stijging komt voor rekening van de verpleegafdelingen. Daar kwamen het afgelopen etmaal 212 nieuwe coronapatiënten binnen.
De Europese Commissie neemt juridische stappen tegen vaccinmaker AstraZeneca. De Brits-Zweedse farmaceut levert al maanden veel minder coronavaccins dan is afgesproken, zo licht een commissiewoordvoerder het besluit toe. De commissie en de 27 EU-landen willen dat de farmaceut zich aan het contract houdt en versneld de beloofde doses levert.
Zowel in het eerste als in het tweede kwartaal voldoet de Brits-Zweedse fabrikant bij lange na niet aan zijn verplichtingen. Vrees om de verstandhouding met de farmaceut op het spel te zetten is er volgens een EU-bron niet. Die is al voorgoed verzuurd.
Een handvol EU-landen, onder wie zwaargewichten Duitsland en Frankrijk, zag een gang naar de rechter aanvankelijk niet zo zitten. Ze wilden vooral samenwerken met het bedrijf om toch aan de beloofde vaccins te komen.
De politie heeft afgelopen week in totaal 5176 mensen een bekeuring gegeven omdat ze zich niet hielden aan de avondklok. De politie beëindigde afgelopen weekend veertig illegale feesten en waarschuwde afgelopen week 89 mensen omdat ze zich niet hielden aan de coronamaatregelen.
Het aantal boetes voor het negeren van de avondklok ligt fors lager dan een week eerder. Toen kregen in totaal 6287 mensen een bekeuring voor het negeren van de avondklok. Na dinsdagavond vervalt de avondklok. Dit zijn dus de laatste weekcijfers wat de avondklok betreft.
Donderdag publiceert de politie het totaalaantal boetes dat vanaf 23 januari is uitgeschreven voor het niet naleven van de avondklok. De teller van het aantal bekendgemaakte boetes staat nu op 91.908, maar volgens de politie komen er achteraf altijd nog boetes bij die op de peildatum nog niet waren verwerkt.
Onlangs meldde de politie dat het aantal avondklokboetes 64 procent behelst van alle 112.975 coronabekeuringen die de politie in een jaar tijd heeft uitgeschreven: van begin maart vorig jaar tot 1 april dit jaar.
De storing in de CoronaCheck-app waardoor niet iedereen een testbewijs kreeg die toegang geeft tot een Testen voor Toegang-evenement is dit weekend verholpen. Testen voor Toegang meldt dat bezoekers die geen bewijs op hun app hadden wel met een geprinte QR-code naar uitjes konden.
Ook moesten 150 mensen langer dan een dag wachten op een sneltestuitslag, die normaal binnen een half uur bekend is. Dat kwam door een storing van een paar minuten bij Lead Health Care, het bedrijf dat de testen uitvoert en verwerkt. Deze storing is ook verholpen.
De CoronaCheck-app, waarin een negatieve sneltestuitslag wordt omgezet in een QR-code die toegang verleent tot proefuitjes, had moeite met speciale tekens, zoals spaties of streepjes, in namen. Een achtenaam als 't Hart werd niet herkend. Een woordvoerder van Testen voor Toegang laat weten dat het om uitzonderlijke gevallen ging.
In het vervolg kan iedereen weer een QR-code laten scannen met de app en zo naar evenementen. Testen voor Toegang zegt dat het bedrijf niet vaker zal werken met geprinte bewijzen, omdat het dan moeilijker is om te controleren of het testbewijs daadwerkelijk van de bezoeker is die deze laat zien.
Amerikaanse toeristen die volledig zijn ingeënt tegen het coronavirus mogen aankomende zomer naar de Europese Unie (EU) reizen. Dat heeft de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen zondag gezegd in een interview met The New York Times.
Niet-essentiële reizen van de Verenigde Staten naar de EU werden meer dan een jaar geleden in de ban gedaan om de verspreiding van Covid-19 te beperken.
Volgens Von der Leyen zorgen het snelle tempo waarmee in de VS wordt gevaccineerd en de vergevorderde gesprekken tussen de Amerikaanse en Europese autoriteiten over vaccinatiebewijzen er nu voor dat een aanpassing in het beleid mogelijk is. Volgens de Commissievoorzitter liggen de VS op schema om halverwege juni 70 procent van de bevolking te hebben ingeënt.
"De Amerikanen, zover ik kan zien, gebruiken vaccins die door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) zijn goedgekeurd. Dit maakt vrij bewegen en reizen naar de EU mogelijk", zegt Von der Leyen. "Want een ding is zeker: alle 27 EU-leden zullen iedereen die is gevaccineerd met vaccins die zijn goedgekeurd door het EMA onvoorwaardelijk toelaten."
Vanaf maandag mogen hogescholen en universiteiten weer beperkt hun deuren openen. De bedoeling is dat elke student tenminste een keer per week in de collegebanken kan zitten.
In de collegezalen en op de wandelgangen gelden de coronamaatregelen: 1,5 meter afstand houden en bij klachten thuisblijven. Studenten kunnen twee keer per week een gratis zelftest doen. Deze kunnen ze online bestellen en laten thuisbezorgen. Het testen is op vrijwillige basis. Instellingen controleren testuitslagen niet. Wel moedigen universiteiten en hogescholen hun studenten aan een zelftest te doen voordat ze naar college gaan.
In de Universiteit Leiden kan ongeveer 30 procent van de 30.000 studenten tegelijk aanwezig zijn. "Het wordt echt maatwerk", zegt een woordvoerder van de universiteit. "Het is niet zo dat we meteen colleges voor 800 man tegelijk kunnen organiseren."
De universiteit stuurt aan op kleinschalige ontmoetingen. "Vooral voor de eerstejaarsstudenten is het fijn," vindt de woordvoerder. "Die hebben we dit jaar in kleine tutorgroepjes opgedeeld. Het is goed dat zij elkaar weer in het echt kunnen ontmoeten."
Een deel van de jongeren uit medische risicogroepen wordt vanaf maandag met voorrang gevaccineerd tegen Covid-19. Het gaat om jongeren geboren in 2003, 2004 en 2005 met een ernstig aangetast immuunsysteem, een neurologische aandoening waardoor de ademhaling is aangetast, het syndroom van Down of morbide obesitas. Ze krijgen het vaccin van Pfizer/BioNTech.
Een deel van de jongeren uit deze doelgroep woont in een instelling. In kleinere instellingen begint de vaccinatie door mobiele vaccinatieteams deze week. Jongeren die in grote instellingen wonen worden vanaf volgende week door hun instellingsarts gevaccineerd. Thuiswonende jongeren met morbide obesitas of het syndroom van Down krijgen de uitnodiging van de huisarts en worden gevaccineerd op een vaccinatielocatie van de GGD.
Op 9 april had de Gezondheidsraad geadviseerd om deze doelgroep met voorrang te vaccineren.
De eerste versnelde extra leveringen van het coronavaccin van Pfizer/BioNTech komen maandag naar Nederland. Vorige week maakte de farmaceut bekend in het tweede kwartaal vervroegd 50 miljoen doses te kunnen leveren in de Europese Unie.
Voor Nederland betekent dit dat 1,92 miljoen vaccins eerder geleverd worden, terwijl die eigenlijk pas in het vierde kwartaal zouden komen. In de komende week levert Pfizer 680.940 doses aan Nederland. Dat zijn er 190.000 meer dan gepland in die week.
De weken erna levert Pfizer telkens 651.690 doses per week, een ruime 140.000 meer per week dan gepland.
In week 22 (vanaf 31 mei) komen er meer dan een miljoen doses onze kant op, dat zijn er zo'n 230.000 extra. Dat aantal blijft ongeveer gelijk tot het einde van juni.
In totaal levert Pfizer in het tweede kwartaal 9,85 miljoen doses aan Nederland. Van het vaccin zijn twee prikken per persoon nodig.
De 25 burgemeesters die samen het Veiligheidsberaad vormen blikken maandag met minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) vooruit naar woensdag, als de eerste versoepelingen van de strenge lockdown ingaan. Ze bespreken onder meer handhaving van de strikte regels op terrassen. Die moeten om 18.00 uur sluiten. Politie en handhavers maken zich zorgen dat terrasgangers zich om die tijd groepsgewijs gaan verplaatsen naar parken.
Grapperhaus heeft contact gehad met onder meer de brancheorganisaties. In de digitale vergadering van het Veiligheidsberaad deelt hij met de burgemeesters waar winkeliers en horecaondernemers rekening mee houden. De burgemeesters zijn blij met de versoepelingen, waar zij al weken op hebben aangedrongen. Volgens hen zijn er nu zoveel mensen gevaccineerd dat er buiten meer mogelijk is.
Het Veiligheidsberaad zal het niet speciaal over maatregelen rond Koningsdag hebben. Dinsdag gelden alle strenge coronamaatregelen binnen en buiten nog, dus de feestdag is wat handhaving betreft niet anders dan elke zondag of vrije dag, aldus een woordvoerster van het beraad.
Hart van Nederland/ANP
Deel dit artikel
Ja, ik wil graag wekelijks de nieuwsbrief van Hart van Nederland ontvangen met daarin het laatste nieuws en aanbiedingen die wijzelf of in samenwerking met onze partners organiseren.
Meld je aan om wekelijks onze nieuwsbrief te ontvangen. Je kan je altijd uitschrijven. Persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de Privacyverklaring van Talpa Network.