LIVEBLOG | Meer coronapatiënten in ziekenhuis, iets minder nieuwe opnames

Goed nieuws voor vakantiegangers: het reisadvies voor EU-lidstaten is versoepeld. Vanaf nu staan alle landen op 'groen' of 'geel', wel gelden er strengere terugreisregels. Slecht nieuws voor feestvierders: er gaat definitief een streep door meerdaagse festivals. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws in Nederland.

• Nieuwe bevestigde coronabesmettingen op donderdag: 4.506, dat is lager dan het weekgemiddelde (4.846)

• Dinsdag 27 juli testte 11,3 procent van de bij de GGD geteste personen positief

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op donderdag: 648, dat zijn er 19 meer dan op woensdag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op donderdag: 177, dat zijn er 13 meer dan op woensdag

• Op donderdag zijn er 3 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.815 coronadoden officieel geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 20.464.166 coronavaccins toegediend in Nederland

Update 17:01 - Gezondheidsraad positief over coronavaccin Moderna voor jongeren

Ook het coronavaccin van Moderna kan worden gebruikt om jongeren vanaf 12 jaar te vaccineren, oordeelt de Gezondheidsraad. Tot nog toe kunnen jongeren in Nederland alleen het vaccin van Pfizer/BioNTech krijgen. Dat van Moderna kan daar als optie aan worden toegevoegd, als het kabinet het advies overneemt.

Het vaccin van Moderna is net als dat van Pfizer gebaseerd op zogeheten mRNA-techniek. Er zit een stukje genetische code in dat lichaamscellen ertoe aanzet om zelf eiwitten te gaan aanmaken die vergelijkbaar zijn met een eiwit van het coronavirus. Als iemand dan later met het virus zelf in aanraking komt, herkent het afweersysteem een stukje daarvan en dat is genoeg om het te activeren.

De Europese Commissie keurde het gebruik van het Moderna-vaccin bij jongeren vorige week al goed, na een positieve beoordeling door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA).

De Gezondheidsraad volgt de conclusie dat het vaccin voldoende werkzaam en veilig is. Verder herhaalt de raad nog eens dat vaccinatie van jongeren "aanvaardbaar, zinvol en verantwoord" is. "Het kan adolescenten directe en indirecte gezondheidswinst opleveren en tegelijk bijdragen aan het afremmen van de epidemie." Op 29 juni adviseerden de deskundigen al om ook gezonde jongeren tegen het virus te vaccineren. Het kabinet ging daar in mee.

Update 15:39 - Gemiddeld aantal coronagevallen verder gedaald

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldt donderdag 4506 nieuwe coronabesmettingen, ruim duizend meer dan woensdag. Het hogere aantal is echter (voor een deel) het gevolg van een ICT-storing afgelopen woensdag. Die dag had het RIVM daardoor nog niet alle meldingen ontvangen van de GGD'en.

Het is niet bekend of alle van de niet gemelde besmettingen van woensdag bij de cijfers zijn opgeteld. Vergeleken met vorige week donderdag is het aantal nieuwe positieve tests hoe dan ook flink gedaald. Toen ging het nog om 6245 gevallen.

In de afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM 32.100 positieve tests. Dat komt neer op gemiddeld 4586 nieuwe gevallen per dag. Dat gemiddelde daalt nu al elf dagen op rij.

Het aantal meldingen van sterfgevallen steeg afgelopen etmaal met drie. Dat wil niet zeggen dat deze mensen afgelopen etmaal zijn overleden, want het duurt een tijdje voordat het overlijden van een coronapatiënt is geregistreerd. Woensdag werd het overlijden van acht personen geregistreerd, het hoogste aantal sinds 8 juni.

Net als woensdag had Amsterdam verreweg de meeste nieuwe besmettingen afgelopen etmaal, in totaal 349. In Rotterdam werden 268 positieve tests geteld en in Den Haag 168. In Utrecht en Eindhoven kregen respectievelijk 101 en 89 mensen een positieve testuitslag.

Update 14:45 - Meer coronapatiënten in ziekenhuis, iets minder nieuwe opnames

De coronadrukte in de ziekenhuizen is opnieuw iets toegenomen, maar het aantal nieuwe opnames van coronapatiënten was het afgelopen etmaal iets lager dan in de dagen daarvoor. In totaal behandelen Nederlandse ziekenhuizen nu 648 mensen met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat zijn er 19 meer dan woensdag.

Het aantal nieuwe opnames op verpleegafdelingen piekte dinsdag 0, het hoogste aantal sinds eind mei. Woensdag meldde het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) 95 nieuwe opnames, donderdag waren er op verpleegafdelingen 81 covidpatiënten bij gekomen. Intensive cares zagen het afgelopen etmaal 24 nieuwe patiënten binnenkomen, net zoveel als een dag eerder.

Op de verpleegafdelingen liggen nu 471 coronapatiënten, 6 meer dan een dag eerder. Het totale aantal patiënten op de ic's steeg met 13 naar 177.

Het is de zestiende achtereenvolgende dag dat de bezetting in de ziekenhuizen is toegenomen. Half juli lagen nog maar iets meer dan 200 coronapatiënten in het ziekenhuis. Na de explosieve toename van het aantal besmettingen van begin deze maand kregen ook de ziekenhuizen het weer drukker.

Premier Mark Rutte sprak eerder de verwachting uit dat de toename in de ziekenhuizen volgende week zal stoppen. Dat komt doordat het aantal geconstateerde coronabesmettingen sinds vorige week weer scherp daalt.

Update 14:21 - GGD regio Utrecht legt besmettingen rond festival Verknipt bloot

Een op de drie bezoekers die na het Utrechtse festival Verknipt positief testten op corona, was voor het betreden van het terrein al besmettelijk. Dat bevestigt GGD regio Utrecht na berichtgeving van de Volkskrant. Die GGD bracht met een eigen systeem van intensief bron- en contactonderzoek (bco), de besmetting van 300 festivalbezoekers uit de eigen regio in kaart. Een arts legt de oorzaak bij het uitgaansleven in de week voorafgaand aan het festival.

Van de 20.000 bezoekers die op twee dagen Verknipt bezochten, testten naderhand bijna 1100 mensen positief op corona. Van de 300 besmette bezoekers uit Utrecht, waren er 100 bij de start van het festival al besmet, zag arts infectieziektebestrijding Putri Hintaran van de GGD regio Utrecht na onderzoek. De infectie werd niet gesignaleerd bij het Testen voor Toegang, waarbij een test maximaal 40 uur voor het evenement werd afgenomen. "Mensen krijgen na het festival klachten en testten vervolgens positief. Dan ben je tijdens het festival al besmettelijk en ben je vijf tot zes dagen ervoor besmet geraakt."

De regio legde het cluster rond het festival vast met een systeem genaamd 'coronacare'. Ontwerper Daan Vermeulen ontwikkelde het nadat hij in september 2020 bij de GGD regio Utrecht was komen werken. "We belden een besmet persoon onze vragen door en moesten daarna een aantal keer terugbellen om alle informatie te krijgen." Arbeidsintensief en tijdrovend, dus dat moest slimmer. Met het coronacaresysteem krijgt een besmet persoon vragenlijsten online opgestuurd en na drie uur belt de GGD terug, zodat het in een keer alle gegevens heeft.

Het systeem heeft een responspercentage van 70, de rest wordt extra nagebeld, zegt Vermeulen. "Dat stelt ons in staat om bij een hoog aantal besmettingen alsnog de dataverzameling te doen." Essentieel bij het bestrijden van een infectieziekte.

Update 13:11 - Studie: één prik voorkomt vaak ernstige ziekte door Delta-variant

De coronavaccins van Pfizer/BionTech, Moderna en AstraZeneca beschermen de meeste mensen al na één prik tegen ernstige ziekte door het coronavirus. Canadees onderzoek duidt erop dat dit ook geldt voor de Delta-variant. Het vaccin van Moderna kwam volgens een voorpublicatie van de studie als beste naar voren. Waar het gaat om het voorkomen van ziekenhuisopname of overlijden door de Delta-variant, die in Nederland het meest voorkomt, is één dosis van dit vaccin volgens de berekeningen van de wetenschappers gemiddeld 96 procent effectief.

Daar zit wel wat onzekerheid in: het werkelijke cijfer ligt hoogstwaarschijnlijk ergens tussen de 72 procent en de 99 procent. Een vrij grote marge houden de onderzoekers ook aan voor de andere vaccins. Bij AstraZeneca komen ze uit op een 88 procent (tussen de 60 en 96 procent) lagere kans op overlijden of ziekenhuisopname na één dosis, bij Pfizer/BioNTech op 78 procent (tussen de 65 procent en 86 procent).

In totaal analyseerden de onderzoekers gegevens van ruim 400.000 Canadezen die zich op het virus lieten testen tussen december 2020 en eind mei van dit jaar. Van die mensen raakten er bijna 41.000 besmet met een "zorgwekkende" coronavariant. De Delta-variant, die pas later echt in opmars kwam, werd bij iets minder dan duizend mensen aangetroffen. Dat relatief lage aantal is wel een kanttekening bij de resultaten.

Het vaccin van Moderna is na één prik ook het beste in het puur voorkomen van een besmetting met de Delta-variant. De onderzoekers komen uit op een effectiviteit van 72 procent (tussen de 57 en 82 procent). Dat is wel beduidend lager dan bij de Alpha-variant, waar de bescherming ongeveer 83 procent bedroeg. De effectiviteit van een shot Pfizer/BioNTech is volgens dit onderzoek 56 procent (tussen de 45 en 64 procent), AstraZeneca zit er tussenin met 67 procent.

Mensen die volledig zijn gevaccineerd, zijn met Pfizer/BioNTech 87 procent beschermd tegen besmetting met de Delta-variant. Voor de andere twee vaccins konden de onderzoekers nog geen percentage geven. Dat komt doordat in de onderzochte groep mensen helemaal niemand die daar twee prikken van had gekregen besmet raakte met de Delta-variant. Ook de mate waarin de vaccins na twee prikken bescherming geven tegen overlijden en ziekenhuisopname konden de onderzoekers niet bepalen bij gebrek aan gegevens.

De onderzoekers zijn onder meer verbonden aan onderzoeksinstituut ICES, dat is gespecialiseerd in de analyse van data uit de gezondheidszorg, en de universiteiten van Toronto en Ottawa. Ze hebben hun onderzoeksresultaten alvast op de zogeheten preprintserver MedRxiv gezet. Die moeten nog kritisch worden beoordeeld door vakgenoten, voordat ze in een wetenschappelijk tijdschrift worden gepubliceerd.

Update 12:25 - Kabinet kijkt komende weken naar verbetering toegangstesten

Het kabinet gaat de komende weken "breed" kijken "hoe het systeem van toegangstesten kan worden verbeterd". Dat laat het ministerie van Volksgezondheid weten na berichtgeving van de Volkskrant over een gat in het systeem van de CoronaCheck-app. Door dat gat houden gevaccineerden een groen vinkje, ook als ze later positief getest zijn op corona.

Het ministerie is op de hoogte van het probleem. "Aan een vaccinatiebewijs is momenteel geen geldigheidsduur gekoppeld in de app", aldus een woordvoerder. "Vaccinatie beperkt zowel het risico op een besmetting als overdracht van het virus, maar sluit dat niet helemaal uit."

Het Outbreak Management Team (OMT) wees ook al op het gat in een advies dat vorige week naar buiten kwam. Doordat besmette mensen met de app alsnog toegang krijgen tot evenementen waar bijvoorbeeld geen 1,5 meter afstand wordt gehouden, kunnen zij ondanks hun vaccinatie het virus verspreiden. In sommige gevallen zou het goed zijn om van álle bezoekers een negatieve test te vragen, aldus het OMT.

Overigens zijn evenementen zonder zitplaatsen (waarbij dus niet altijd 1,5 meter afstand kan worden gehouden) sowieso tot en met 13 augustus verboden.

Update 11:33 - Gevaccineerde die positief test houdt zijn groene vinkje

Wie eenmaal zijn vaccinatiebewijs heeft opgevraagd in de CoronaCheck-app, houdt het groene vinkje, ook als hij positief is getest. Met die QR-code kan hij vervolgens op vakantie of een evenement bezoeken, terwijl hij besmet is met corona, schrijft de Volkskrant.

Het ministerie van Volksgezondheid is op de hoogte van deze tekortkoming in het systeem en beraadt zich op maatregelen.

De kans dat gevaccineerden besmet raken met het coronavirus is een stuk kleiner na de beschermende prikken, maar het is nog steeds mogelijk. Ze kunnen positief testen op corona en het virus doorgeven. Maar als ze dan besmet blijken te zijn, blijft de controleur van hun gedownloade QR-code in de CoronaCheck-app een groen vinkje zien. De positieve test heeft dan geen invloed op hun vaccinatiebewijs.

Update 11:01 - Opnames coronapatiënten zet nog geen extra druk op normale zorg

Dat er meer coronapatiënten in Nederlandse ziekenhuizen worden opgenomen, lijkt nog geen effect te hebben op de doorgang van de zogeheten kritieke planbare zorg. Dat is zorg die binnen zes weken moet worden geleverd om gezondheidsschade te voorkomen. "De capaciteit hiervoor in de ziekenhuizen blijft stabiel", meldt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

Net als twee weken geleden geeft 92 procent van de ziekenhuizen aan deze zorg volledig volgens planning te kunnen leveren. De resterende 8 procent van de ziekenhuizen zegt de kritieke planbare zorg slechts deels volgens planning te kunnen leveren. Het gaat om vier ziekenhuizen.

De afgelopen tijd hebben ziekenhuizen met zorgverzekeraars plannen gemaakt om na de zomervakantie te starten met het verlenen van inhaalzorg. "Het is essentieel dat hierbij oog blijft voor het herstel van zorgprofessionals en ingezet wordt op de principes van passende zorg", aldus de NZa.

Update 08:57 - Ziekteverzuim zorgsector gestegen in tweede kwartaal

Het ziekteverzuim in de Nederlandse zorgsector is in het tweede kwartaal van dit jaar gestegen naar 6,97 procent, meldt kennisnetwerk Vernet. In dezelfde periode vorig jaar was dat 6,66 procent.

Het hoge verzuimpercentage komt volgens de organisatie doordat werknemers zich steeds langer ziek melden. "Wie zich in de zorg ziek meldt, blijft nu gemiddeld langer dan één maand thuis", aldus Vernet. Het is niet zo dat zorgmedewerkers zich vaker ziek melden. In het tweede kwartaal heeft 22 procent van de medewerkers zich ziek gemeld, wat gebruikelijk is voor deze periode.

In de sectoren ziekenhuizen, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg is het verzuimpercentage gestegen ten opzichte van een jaar geleden. In de verzorging, verpleging, thuiszorg bleef het nagenoeg gelijk. Het ziekteverzuim in de zorg stijgt volgens Vernet al jaren. "Corona deed er in 2020 nog een extra schepje bovenop en de stijgende lijn die is ingezet in 2014, wordt stevig doorgezet."

Update 05:30 - 130 besmette bezoekers festival Verknipt kwamen door controle

Zeker 130 van de 1100 bezoekers die begin juli na het technofestival Verknipt positief testten op het coronavirus, zijn besmet en wel door de controle gekomen. Dit concludeert de GGD regio Utrecht, de enige GGD die nog volledig bron- en contactonderzoek doet, schrijft de Volkskrant.

Van de ruim 20.000 bezoekers van dit tweedaagse technofestival in Utrecht testten er naderhand 1100 positief. Aan de hand van de Utrechtse data concludeert arts infectieziektebestrijding Putri Hintaran van de GGD regio Utrecht dat deze uitzonderlijk grote virusuitbraak niet is veroorzaakt door een enkele 'superspreader'. Zo'n 34 procent, oftewel een derde van de door de Utrechtse GGD onderzochte besmette bezoekers, was volgens haar hoogstwaarschijnlijk al besmet bij aankomst op het festivalterrein.

De casus toont hoe kwetsbaar het werken met toegangstesten is, zelfs met strikt toezicht. Voor grootschalige fraude met testtoegangsbewijzen vond de GGD geen aanwijzingen. Waarschijnlijker is, dat door de lange geldigheid van een negatieve sneltest, destijds 40 uur, veel festivalgangers niet wisten dat ze het virus met zich meedroegen.

Update 03:32 - Nederland blijft donkerrode vlek op Europese coronakaart

Nederland blijft voorlopig hoogstwaarschijnlijk een rode vlek op de kaart van coronagevallen in Europa. De landen om ons heen zijn overwegend groen en oranje, wat betekent dat daar minder mensen positief testen. Het gevolg kan zijn dat die landen vasthouden aan de reisbeperkingen die ze hebben ingevoerd voor Nederlandse vakantiegangers.

De coronakaart wordt elke donderdag gemaakt door het ECDC, de Europese evenknie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De organisatie kijkt naar het aantal positieve tests in de afgelopen twee weken en naar het percentage positieve tests. Landen gebruiken die kaart om hun regels op af te stemmen. Zo besloot Duitsland vorige week om de regels voor Nederlanders aan te scherpen.

Bij de kaart van vorige week gingen de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel van rood naar donkerrood. Groningen stond al op dat hoogste niveau en bleef daar staan. Zeeland, Limburg, Drenthe, Friesland en Flevoland bleven op rood staan. Dat is het een na hoogste niveau.

Het aantal coronagevallen in Nederland begon anderhalve week geleden te dalen. Omdat het ECDC kijkt naar de cijfers over de laatste twee weken, telt de piek van deze golf nog net mee voor de kaart van donderdag. Die hoge cijfers vallen weg bij de kaart van volgende week. Dan zouden de kleuren voor Nederland kunnen veranderen, met als gevolg dat andere landen misschien beslissen om de regels voor Nederlandse vakantiegangers iets te versoepelen.

Behalve Nederland zijn ook vakantiebestemmingen als Spanje, Portugal en Luxemburg helemaal rood. Griekenland is grotendeels oranje, maar Kreta is donkerrood. Frankrijk, België en Denemarken zijn overwegend oranje. Landen als Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Polen, Noorwegen en IJsland zijn helemaal groen.

Update 03:16 - Artsen bezorgd over gezondheid ouderen door isolatie

Klinisch geriaters, specialisten voor kwetsbare ouderen, zien meer patiënten die in de problemen komen omdat ze nog steeds de deur niet uit durven. Ze zijn volledig gevaccineerd, maar houden de angst om besmet te raken. Daardoor komen ouderen steeds vaker in de knel door eenzaamheid of lichamelijke problemen, aldus specialisten in het AD.

"We zien mensen met beginnende dementie die heel hard achteruit zijn gegaan en naar een verpleeghuis moeten. Ouderen die minder bewegen, een slechtere balans hebben, vallen en iets breken", beschrijft Arend Arends, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG). En dus luidt de boodschap: pak de dagelijkse activiteiten van vóór corona voorzichtig weer op.

De klinisch geriaters willen zeker niet beweren dat ouderen geen enkel risico lopen op corona. Ze stellen dat het belangrijk blijft om afstand te houden.

Update 00:11 - Ventilatie horeca ver onder WHO-norm

Nederland heeft volgens deskundigen op een onverantwoorde manier de ventilatieregels in de horeca versoepeld. De nieuwe normen liggen nu ver onder de norm die de Wereldgezondheidsorganisatie in het kader van het coronavirus adviseert. Experts die NRC sprak vinden het onbegrijpelijk dat het demissionair kabinet de ventilatie-eisen middenin de coronacrisis omlaag bracht, terwijl de horeca een belangrijke besmettingsbron is gebleken. Het kabinet heeft het RIVM ook niet gevraagd te beoordelen of verlaging van de ventilatienorm in de horeca verantwoord is.

Door een wijziging van de Drank- en horecawet per 1 juli is de ventilatienorm voor horeca in de praktijk tot vijf keer lager geworden. In de wet stond dat de eis dat de lucht in horecazaken iedere tien minuten volledig moest worden ververst. Per 1 juli moeten horeca voldoen aan de eisen uit het Bouwbesluit: voor bestaande horecagebouwen betekent dit dat de lucht maar ongeveer een keer per uur hoeft worden vernieuwd. Voor nieuwbouw liggen de eisen iets hoger, maar de normen uit het Bouwbesluit liggen ver onder de norm die de Wereldgezondheidsorganisatie WHO landen aanraadt.

Hart van Nederland/ANP