Waarom is er sinds augustus zoveel oversterfte? 'Maak onderzoek mogelijk!'

De oversterfte die vanaf augustus in ons land gaande is moet zo snel mogelijk worden onderzocht, daartoe roept een hoogleraar, econoom en ouderenorganisaties. Vorige maand werd hier unaniem een motie over aangenomen door de Kamer, wat vooralsnog niet tot actie heeft geleid.

"Het is onacceptabel dat de regering geen gehoor geeft aan een motie hierover van Pieter Omtzigt, die begin december Kamerbreed is aangenomen", laten ouderenorganisaties ANBO, KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden, NOOM en KBO Brabant, weten. Ook hoogleraar Ronald Meester en gezondheidseconoom Eline van den Broek - Altenburg laten in een opiniestuk in De Volkskrant weten het "opmerkelijk en onverantwoord" te vinden dat er nog altijd geen actie is ondernomen.

Volgens statistiekbureau CBS zijn er de afgelopen maanden veel meer mensen overleden dan normaal in deze periode. Ook was de oversterfte in Nederland hoger dan in omringende landen met ongeveer dezelfde vaccinatiegraad. In alle leeftijdsgroepen stierven meer mensen dan verwacht, maar de stijging is het grootst in de leeftijdsgroepen boven de 65 jaar.

Oversterfte

De oversterfte kan maar voor een deel verklaard worden door overledenen aan corona. "In november bijvoorbeeld was de oversterfte 3500 mensen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) registreerde in die maand 912 doden door corona", aldus de seniorenorganisaties.

Zij willen weten welke rol factoren meespelen zoals de uitgestelde zorg, eenzaamheid en vaccinaties. "Het is van het grootste belang om snel antwoord te krijgen op deze vragen, zodat er passende maatregelen kunnen worden genomen en iedereen de zorg kan krijgen die hij of zij nodig heeft", aldus de organisaties.

Meester en Van den Broek - Altenburg pleiten voor het openbaar maken van de brondata. Hiertoe behoren bijvoorbeeld de demografische en sociaal-economische gegevens, maar ook vaccinatiestatus, bijwerkingen en data over ziekenhuisopnames. "Tot nu toe heeft de overheid deze data niet beschikbaar gesteld en daarmee heeft ze onderzoek naar de opmerkelijke sterfte onmogelijk gemaakt", aldus de hoogleraar en econoom.

Mogelijke oorzaken oversterfte

"Alleen wanneer we meer weten over de mogelijke oorzaken van de hoge sterfte, kunnen we mogelijk de onrust wegnemen en de juiste politieke, medische en maatschappelijke beslissingen nemen", schrijven de twee. "Bij een ongeluk met tien of honderd doden volgt altijd een onderzoek en het gaat hier om veel grotere aantallen. Het lijkt ons daarom onverantwoord nog langer met dit onderzoek te wachten."

Volgens CBS-onderzoeker Ruben van Gaalen is er geen bewijs dat vaccins voor de oversterfte zorgen. Veel landen met een hoge vaccinatiegraad hebben namelijk niet te maken met extra doden. Wel is het volgens Van Gaalen voor te stellen dat zorgafschaling en -mijding een effect hebben op de sterfte. Onderzoek moet dit duidelijk maken.

Hart van Nederland/ANP