Milieu en Gezondheid
9 juli 2021, 06:24
Na een lange daling van het aantal coronabesmettingen in Nederland, lopen de cijfers sinds vorige week weer op. De lockdown brengt veel vrijheid met zich mee en dat zorgt kennelijk voor meer besmettingen. Als de besmettingsgraad "te zeer oploopt" door de deltavariant, zijn festivals "niet meer veilig te organiseren", zei demissionair minister Hugo de Jonge. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws in Nederland.
Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op vrijdag: 6.986, dat is hoger dan het weekgemiddelde (3.163)
Op woensdag 7 juli testte 13,9 procent van de bij de GGD geteste personen positief
Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op vrijdag: 210, dat zijn er 14 meer dan op donderdag
Het aantal coronapatiënten op de intensive care op vrijdag: 86, dat zijn er 4 minder dan op donderdag
Op vrijdag zijn er 2 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.764 coronadoden officieel geregistreerd
Tot nu toe zijn er naar schatting 17.449.866 coronavaccins toegediend. Op 4 juli waren in totaal 6.497.033 mensen volledig gevaccineerd, 4.360.388 mensen zijn gedeeltelijk beschermd tegen het virus
De grote festivalorganisator ID&T spant een kort geding aan tegen de overheid vanwege de aangescherpte coronamaatregelen. "Het is een disproportioneel besluit", zo vertelt ceo Ritty van Straalen tegen het ANP.
Vrijdagavond maakten demissionair premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge bekend dat meerdaagse evenementen voorlopig niet meer worden gehouden en dat bezoekers van een evenement moeten zitten.
Verschillende Kamerleden hebben op Twitter boos gereageerd op het in hun ogen gebrek aan zelfreflectie van demissionair premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge op de coronapersconferentie. Ze vinden dat de bewindspersonen tijdens hun verklaring anderen de schuld gaven van het sterk toegenomen aantal coronabesmettingen, zonder zich kritisch uit te laten over het eigen kabinetsbeleid.
Het kabinet sluit nachtclubs en beperkt de openingstijden van horeca, nu blijkt dat vooral jongeren het virus daar weer oplopen. Clubs konden binnen de 1,5 meter afstand weer loslaten, mits bezoekers aan de deur een toegangsbewijs zoals een negatieve test konden overleggen. Maar dat ging niet altijd goed. Sommigen kopieerden de toegangstesten van anderen en niet alle portiers controleerden goed bij de deur.
Door de snelle toename van besmettingen dreigt Nederland 'donkerrood' te kleuren op de Europese coronakaart waar de reisadviezen op worden gebaseerd. Mogelijk moeten Nederlandse reizigers dan eerst in quarantaine.
Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland hebben begrip voor de maatregelen die het demissionaire kabinet heeft aangekondigd vanwege de snel oplopende coronabesmettingen. "Niettemin zijn die uiterst wrang voor ondernemers die wel alles uit de kast hebben gehaald om veilig en verantwoord hun deuren weer te openen." Volgens de organisaties onderstreept de huidige ontwikkeling van het virus de voorbarigheid van het eerdere kabinetsbesluit om het steunpakket na het derde kwartaal niet te verlengen. VNO-NCW en MKB-Nederland wijzen op het "drama" van de nieuwe beperkingen voor met name de evenementensector. "Die is al ruim een jaar dicht. Ondernemers hebben de afgelopen tijd fors geïnvesteerd om deze zomer weer festivals en dergelijke te kunnen organiseren, maar moeten alweer stoppen voordat ze überhaupt zijn begonnen. Iets organiseren voor ná 13 augustus, wie durft dat nu nog."
Ze roepen het kabinet daarom op de vergoeding uit het garantiefonds voor gemaakte kosten in deze sector op te trekken naar 100 procent. Wat het steunpakket betreft vragen zij de eerder aangekondigde besluiten, versobering in het derde kwartaal en het volledig schrappen in het vierde, te heroverwegen, nu opnieuw beperkende maatregelen nodig zijn en de onzekerheid groot is.
Nachtclubs en discotheken blijven vrijdagavond open. Belangenorganisatie Nachtbelang laat weten de aangesloten vijftig tot zestig nachtclubs en discotheken niet op te roepen om vrijdagavond ook al dicht te gaan. "We zijn even in de verleiding gekomen, maar hebben toch besloten om het niet te doen. Dat zou het verkeerde signaal geven", zegt een woordvoerder van de organisatie. Nachtbelang benadrukt daarbij de eigen verantwoordelijkheid van de clubs.
"Iedere ondernemer moet voor zichzelf besluiten of deze dicht wil gaan vanavond", zegt de woordvoerder over de gedwongen sluiting van discotheken en clubs waartoe het demissionaire kabinet heeft besloten. Eerder lekte uit dat het kabinet het uitgaansleven met ingang van zaterdag 06.00 uur een maand aan banden wil leggen. Tot 13 augustus moeten cafés om middernacht de deuren sluiten. Discotheken en clubs gaan helemaal dicht, melden Haagse bronnen.
Het zogenoemde reproductiegetal van het coronavirus, dat aangeeft hoe snel de ziekteverwekker zich verspreidt, is gestegen naar 1,37. Het getal, ook wel de 'R’ genoemd, is het gemiddelde aantal mensen dat wordt besmet door één ander. Op 6 juli, toen de voorlaatste melding werd gedaan op het Coronadashboard, stond het getal nog op 0,97. En enkele dagen daarvoor stond het op 0,82.
Bij een R van rond de 1 blijft het aantal besmettingen zo'n beetje gelijk. Eén persoon besmet gemiddeld één ander. Als het reproductiegetal lager is dan 1, daalt dus het aantal besmettingen. Gaat het omhoog, zoals nu, dan stijgt ook het aantal besmettingen, hetgeen nu ook aan de dagelijkse cijfers van het RIVM te zien is.
De nieuwe melding zegt overigens niet alles. Het is namelijk altijd het reproductiegetal van twee weken geleden omdat de betrouwbaarheid van recentere berekeningen niet groot genoeg is.
Nederlandse jongeren mijden feestbestemmingen die vanwege de coronasituatie minder aantrekkelijk worden. Jonge vakantiegangers die eigenlijk van plan waren om naar Mallorca of Albufeira te reizen, boeken veel om naar met name Kreta, zeggen de grootste organisatoren van jongerenreizen Sunweb en Corendon. Zij bestrijden verder dat jongerenreizen onveilig zijn. "Wij zijn lokaal aanwezig en spreken jongeren aan op hun gedrag. Ook tijdens het uitgaan", zegt Sunweb-directeur Mattijs ten Brink. Volgens hem is de toename van de besmettingen in Nederland niet toe te schrijven aan het reizen, maar komt het door het gedrag van mensen in eigen land. Beide organisaties bieden ‘light’ versies van hun oorspronkelijke jongerenreizen aan. Grote feesten worden niet georganiseerd, het blijft beperkt tot excursies overdag. "Het zijn geen feestreizen, maar strandvakanties met excursies", zegt Corendon. Jongeren kunnen wel op eigen gelegenheid uitgaan, daar zijn de organisaties ook niet verantwoordelijk voor.
Het kabinet neemt met ingang van zaterdag maatregelen om de snelle verspreiding van het coronavirus onder met name jongeren tegen te gaan. Tot 13 augustus moeten cafés om middernacht de deuren sluiten. Discotheken en clubs gaan vanaf zaterdagavond helemaal dicht, melden ingewijden.
Ook voor evenementen gaan meer beperkingen gelden. Bezoekers moeten daar zitten, anderhalve meter afstand houden en maar twee derde van de maximale capaciteit mag worden benut. Het testen voor toegang blijft vooralsnog wel van kracht.
Het aantal nieuwe coronagevallen is weer flink gestegen. Tussen donderdag- en vrijdagochtend zijn 6986 positieve tests gemeld. In de afgelopen zeven dagen zijn ruim 22.000 bevestigde besmettingen geregistreerd. Een week geleden waren het er nog geen 4600 over de periode van de zeven dagen ervoor.
De stijging van het aantal besmettingen is nog niet duidelijk terug te zien in de ziekenhuiscijfers. Op de ic liggen er nu 86 coronapatiënten, dat zijn er 4 minder dan gisteren. Het aantal coronapatiënten op de verpleegafdelingen is afgelopen etmaal wel met 14 toegenomen.
Mensen die eerder last hebben gehad van lekkages in haarvaten, kleine adertjes, mogen het coronavaccin van Janssen niet meer toegediend krijgen, stelt het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Eerder werd dat advies ook al gegeven over het vaccin van AstraZeneca.
Het zogeheten capillair leksyndroom moet worden toegevoegd als mogelijke bijwerking in de bijsluiter van het Janssen-vaccin. Het gaat om een zeer zeldzaam, maar ernstig syndroom, waarbij bloedplasma uit de adertjes wegsijpelt en in spieren, organen of holtes terechtkomt. Mensen kunnen dan zwellingen krijgen in voornamelijk de armen en benen. Hun bloeddruk daalt, het bloed verdikt en ze hebben minder van het eiwit albumine in het bloed.
EMA adviseert het Janssen-vaccin niet meer te geven aan mensen met een voorgeschiedenis van het syndroom naar aanleiding van drie meldingen, waarvan één van het Nederlandse Bijwerkingencentrum Lareb. Het betrof een man van tussen de 50 en 60 jaar. Hij is overleden. Ook bij één van de andere Europese meldingen overleed de patiënt. Het syndroom ontstond in alle drie de gevallen binnen twee dagen na de Janssen-prik.
Handhavers krijgen er met een vervroegde sluiting van de horeca om 00.00 uur een "hell of a job" bij, verwacht voorzitter van de Nederlandse Politie Bond Jan Struijs. Vrijdagavond zal het kabinet in een persconferentie nieuwe coronamaatregelen aankondigen nu de besmettingscijfers weer omhoogschieten. Waarschijnlijk moet de horeca de deuren om middernacht sluiten.
Een begrijpelijke keuze vanuit het zorgperspectief, maar "vanuit het handhavingsperspectief zaten we hier niet op te wachten", zegt Struijs. "De 'summer of love' komt eraan. We hebben gezien dat veel mensen, niet alleen jongeren, behoefte hebben aan uitgaan en op terrassen zitten tot diep in de nacht. We verwachten dat mensen nu ergens anders hun heil gaan zoeken", zegt de vakbondsvoorzitter, doelend op privéfeestjes en een verplaatsing naar het park. "Links- of rechtsom gaat dat gepaard met geluidsoverlast, dus dat vraagt veel van de handhaving. We zullen op de excessen gaan inzetten."
Ook Gerrit van de Kamp, voorzitter van politievakbond ACP, verwacht dat met de verscherpte maatregelen er weer een "flinke hap" werk bijkomt voor handhavers. "Twaalf uur is natuurlijk een hele redelijke en mooie tijd, maar er is dan ook al flink gedronken en dat kan gedoe opleveren." Dat met de herinvoering van beperkende maatregelen de teugels weer worden aangehaald, vraagt veel van mensen, stelt de voorzitter. "Ik ben benieuwd hoe dat gaat."
Onduidelijk is nog wanneer en voor hoe lang de vervroegde horecasluiting gaat gelden. Van de Kamp: "Het zou me niet verbazen als ze er geen eindtermijn aan geven, want de vorige keer moest de datum elke keer worden verschoven en dat leverde veel gedoe op."
Als het kabinet besluit om vanwege de stijgende coronacijfers alle meerdaagse festivals af te blazen in de komende maanden, kan dat de nekslag zijn voor veel organisatoren. Daarvoor waarschuwt Berend Schans, directeur van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF). Hij hoopt dat het kabinet vrijdag eerst een waarschuwing geeft voordat er mogelijk een streep gaat door het hele seizoen.
"Het zou een bittere pil zijn, en dat is dan wel het understatement van het jaar", zegt Schans tegen het ANP. "Wij hopen toch echt van harte dat het niet gaat gebeuren. Wij hopen dat er eerst nog een waarschuwingsmoment zal zijn en dat het kabinet zal zeggen: 'jongens, neem jullie verantwoordelijkheid, ga professioneel om met het testen en laat niet zomaar iedereen toe'."
Op Ameland zijn 36 twintigers die deelnamen aan een surfkamp positief getest op corona, meldt de GGD Fryslân. Ze kwamen uit verschillende delen van Nederland en zijn vrijdag met een speciale boot teruggebracht naar het vaste land. Ze maakten deel uit van een groep van 64 jonge mensen. Ook de niet-besmette jongeren zijn vrijdagochtend met een aparte boot teruggebracht.
De eerste besmetting werd donderdag vastgesteld. GGD Fryslân was juist op het eiland om een testlocatie voor de zomermaanden in te richten. "Die is ’s avonds meteen gebruikt om alle jongeren te testen. De uitslag kwam vrijdagochtend", aldus de dienst.
Een groot aantal festivals staat op losse schroeven nu het kabinet overweegt om meerdaagse evenementen af te blazen vanwege de snelle stijging van positieve coronatests. Tot begin september staan er veel festivals op de agenda zoals Lowlands, Down The Rabbit Hole, Mysteryland, Into the Great Wide Open en Paaspop. Daar komen duizenden bezoekers op af.
Solar Weekend in Roermond is in het weekeinde van 29 juli tot en met 1 augustus het eerste grote meerdaagse festival. In dat weekend is ook Grasnapolsky in Scheemda. Een week later volgen onder meer het Dicky Woodstock Festival in Steenwijk en het Loveland Festival in Amsterdam.
Demissionair premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge geven vrijdagavond om 19.00 uur weer een persconferentie over corona. Aanleiding is de snelle stijging van de besmettingscijfers. Eerder meldden ingewijden dat het kabinet overweegt om meerdaagse evenementen af te blazen en clubs en discotheken te sluiten.
Vooral in Amsterdam en Noord-Holland zijn voor komend weekend veel testafspraken gemaakt in het kader van Testen voor Toegang. Landelijk staan voor vrijdag en de komende weekenddagen tot dusver 180.000 testafspraken gepland, laat Stichting Open Nederland weten.
Dat zijn minder tests dan er vorige week voorafgaand aan het weekend waren. Het waren er toen 260.000. Aan het einde van het weekend was dat getal opgelopen tot 400.000, omdat er ook gedurende de weekenddagen nog veel afspraken werden gemaakt.
Een woordvoerder van Stichting Open Nederland, de organisatie achter Testen voor Toegang, meldt dat er in alle regio's nog plek is. Op sommige testlocaties is het druk, maar dan is er op een andere testlocatie in dezelfde regio nog wel plek.
Coronaminister Hugo de Jonge is vrijdagochtend voor de tweede keer geprikt. Daarmee is hij nu volledig gevaccineerd tegen het coronavirus. "Ik haalde ‘m vanochtend bij de mensen van GGD Rotterdam Rijnmond, dank voor de goede zorgen!"
De Jonge benadrukt dat een tweede vaccinatie halen verstandig is. "Pas na je tweede prik ben je goed beschermd. Zeker met oog op de deltavariant van het virus is dat ontzettend belangrijk."
De 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad komen vrijdagmorgen in een extra digitaal overleg bijeen om mogelijke nieuwe coronamaatregelen van het kabinet te bespreken. Het kabinet vroeg eerder deze week een spoedadvies van het Outbreak Management Team (OMT), nu het aantal besmettingen de afgelopen dagen snel stijgt.
Als sommige versoepelingen worden teruggedraaid heeft dat gevolgen voor de handhaving in de gemeenten. Daar zijn de burgemeesters als voorzitters van hun veiligheidsregio verantwoordelijk voor. Eerder vond het Veiligheidsberaad nog dat "enkele incidenten in de horeca" niet voldoende waren om conclusies over het landelijke beleid te trekken.
De olympische turnploeg is per direct preventief in quarantaine gegaan. Dat is gebeurd nadat de uitslag van één van de coronatests voor vertrek naar Tokio van de sporters en stafleden van TeamNL een positief resultaat heeft opgeleverd binnen de turnploeg. Als gevolg daarvan zijn zowel sporters als begeleiders van de mannen- en de vrouwenturnploeg preventief in afzondering gegaan.
Leden van vier Utrechtse verenigingen zijn de afgelopen week besmet geraakt bij activiteiten waarbij testen voor toegang werd toegepast. Dat meldt het Universiteitsblad DUB van de Universiteit Utrecht. De studentenverenigingen Unitas en Veritas sluiten voorlopig de deuren, bij roeiverenigingen Triton en Orca kan alleen gesport worden.
Bij Triton raakten studenten afgelopen woensdagnacht besmet bij een feest op de vereniging aan de Verlengde Hoogravenseweg. De GGD meldde dinsdag 26 besmettingen die naar dat feest herleid kunnen worden, maar sluit niet uit dat dit aantal nog oploopt als meer aanwezigen getest zijn. De vereniging heeft alle evenementen voorlopig afgelast.
Bij vereniging Orca raakten twintig mensen besmet tijdens een feest en bij Unitas zeker twee. Veritas gaat "uit voorzorg" dicht. Alle verenigingen geven aan dat er bij de feesten gebruik werd gemaakt van testen voor toegang.
Vaccinmaker Pfizer/BioNTech gaat de Amerikaanse autoriteiten deze maand vragen een derde coronaprik goed te keuren. Dit meldt het bedrijf donderdag.
De coronavaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna zijn mogelijk veel effectiever na een derde prik, zo zou blijken uit de eerste resultaten van een onderzoek door de vaccinmakers. De antistoffen tegen corona zouden na de derde prik vijf tot tien keer zo hoog zijn als na twee prikken.
De derde dosis zou ongeveer zes maanden na de tweede vaccinatie moeten volgen, aldus Pfizer/BioNTech en Moderna. Deze vervolgvaccinatie wordt ook wel een booster genoemd.
Het CNV roept het kabinet op de "coronateugels" zo snel mogelijk weer "aan te trekken". De vakbond heeft onderzoek gedaan onder 1500 leden met een vitaal beroep. Bijna de helft hiervan vindt dat de coronamaatregelen te snel zijn versoepeld.
Onder meer buschauffeurs, zorgmedewerkers en supermarktpersoneel namen deel aan het onderzoek. 53 procent zegt dat klanten, omstanders en patiënten zich nauwelijks meer aan de coronamaatregelen houden. 42 procent moet mensen hier zelfs regelmatig op aanspreken. Desondanks voelt 70 procent zich niet minder veilig door het schrappen van de regels. Ook vindt 80 procent dat werkgevers genoeg rekening houden met de coronamaatregelen.
Het CNV wil dat het kabinet tijdelijk overgaat tot strengere coronamaatregelen. "Werkenden in vitale beroepen lopen al anderhalf jaar extra risico op een coronabesmetting", aldus voorzitter Piet Fortuin. "Ze komen in contact met patiënten, reizigers en bezoekers. Maar zij zijn ook de werkenden die Nederland door de crisis hebben geholpen. Het zou wel heel cru zijn als zij nu, in het zicht van finish, alsnog besmet worden, doordat de maatregelen te snel zijn opgeheven."
Sommige gewoonten die in coronatijd zijn veranderd, zouden weleens voor langere tijd zo kunnen blijven. Volgens een peiling van het Rode Kruis is 56 procent van de Nederlanders bijvoorbeeld van plan om in de elleboog te blijven hoesten of niezen, ook als de overheid dat niet meer dringend adviseert. Een andere opvallende uitkomst uit het onderzoek: de typisch Nederlandse gewoonte om mensen met drie zoenen te begroeten, hoeft van de meerderheid (54 procent) ook niet meteen terug als het advies om afstand te houden komt te vervallen.
Het begroetingsritueel, voor de een heel normaal en door de ander verafschuwd, ging in coronajaar 2020 in de ban. Hetzelfde gold voor handen schudden. Eén op de drie ondervraagden is van plan het devies "schud geen handen" langer aan te houden, ook als dat niet meer per se hoeft. Andere coronagewoonten zullen sneller verdwijnen: slechts 10 procent is van plan om langer dan noodzakelijk een mondkapje te dragen.
Momenteel is het advies vanuit het RIVM nog steeds om 1,5 meter afstand te houden tot anderen, ook na vaccinatie. Vaccins bieden immers nooit 100 procent bescherming tegen het virus. Alleen op plekken waar alleen mensen worden binnengelaten die zijn gevaccineerd of negatief getest, is de afstandsregel losgelaten. Dat dit systeem niet waterdicht is, werd aangetoond in discotheek Aspen Valley in Enschede; zeker 189 bezoekers liepen op de eerste de beste stapavond na de lockdown het virus op.
Zijn er nieuwe maatregelen nodig om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, nu het aantal positieve tests hard stijgt? Moeten sommige versoepelingen misschien worden teruggedraaid? Daarover neemt het kabinet vrijdag een besluit, na een spoedadvies van het Outbreak Management Team (OMT).
Mogelijk besluit het kabinet om clubs en discotheken te sluiten en om meerdaagse evenementen af te blazen. Het is niet duidelijk of de overheid ook strenger gaat controleren of bedrijven zich houden aan de toelatingsregels. Het advies van het OMT komt vermoedelijk vrijdagochtend, wellicht is er in de avond een nieuwe coronapersconferentie. Ook is in de ochtend mogelijk een vergadering van het Veiligheidsberaad.
De Tweede Kamer wil dat het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen bepalend wordt voor de Europese coronakaart, die met kleuren aangeeft hoe groot het risico per land is. Dat geeft een reëler beeld over de gezondheidsrisico's dan het aantal nieuwe besmettingen, waarvan de Europese gezondheidsdienst ECDC op dit moment uitgaat, vindt de Kamer.
Een meerderheid steunde daarom een motie van DENK en de groep-Van Haga, die het demissionaire kabinet oproept zich in Europees verband sterk te maken voor de ziekenhuisopnames als leidend criterium voor de coronakaart. De indieners vinden dat de toenemende besmettingen in Nederland en in andere landen "voor een groot deel samenhangen met het feit dat er meer getest wordt en het in ieder geval in Nederland vooral jongeren betreft met geen of slechts lichte symptomen."
Doordat het aantal besmettingen in Nederland explosief stijgt, dreigt Nederland weer rood te kleuren. Daardoor wordt het lastiger om naar het buitenland te reizen. Zo kunnen landen meer voorwaarden stellen aan toeristen uit Nederland, bijvoorbeeld een quarantaineperiode na aankomst.
Door de uitbraak van het coronavirus zijn tussen half september en half juni ongeveer 11.000 meer mensen overleden dan normaal. Deze sterftegolf was minder hevig dan die van het voorjaar van 2020, maar heeft toch meer slachtoffers geëist omdat hij langer duurde. In het voorjaar van 2020 overleden in negen weken ongeveer 9000 meer mensen dan gebruikelijk. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Van de laatste volle week van september tot en met de derde week van juni overleden gemiddeld 9 procent meer mensen dan te verwachten viel op basis van sterftecijfers van voorgaande jaren en demografische trends. Ter vergelijking: van half maart 2020 tot en met begin mei dat jaar lag het sterftecijfer 30 procent hoger dan normaal.
De sterftegolf die half september begon, was volgens de statistici op zijn hevigst tot en met half februari. Toen overleden gemiddeld 16 procent meer mensen dan gebruikelijk. In deze periode overleden ook relatief veel ouderen en gebruikers van langdurige zorg, zoals verpleeghuisbewoners. Dat was daarna veel minder het geval. Er overleden zelfs opvallend weinig 80-plussers en langdurig zorggebruikers. Deze groepen waren ook bij de eersten die aan de beurt waren in de vaccinatiecampagne.
Over de hele lengte van de sterftegolf vanaf eind september overleden relatief meer mannen dan vrouwen. In het voorjaar van 2020 was dat ook al zo.
Redactie Hart van Nederland/ANP
Deel dit artikel
Ja, ik wil graag wekelijks de nieuwsbrief van Hart van Nederland ontvangen met daarin het laatste nieuws en aanbiedingen die wijzelf of in samenwerking met onze partners organiseren.
Meld je aan om wekelijks onze nieuwsbrief te ontvangen. Je kan je altijd uitschrijven. Persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de Privacyverklaring van Talpa Network.