Minister Zijlstra loog over gesprek met Russische president Vladimir Poetin

Minister Halbe Zijlstra van Buitenlandse Zaken heeft in 2016, toen hij VVD-fractievoorzitter was, gelogen over een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin. Dat stelt de Volkskrant op basis van onderzoek. Zijlstra geeft in de krant toe te hebben gelogen: "Het is niet verstandig geweest. Ik had het anders moeten doen'', zegt Zijlstra na confrontatie met het onderzoek. Een waarschuwing die Zijlstra op een partijcongres uitsprak over de territoriale ambities van Poetin was gebaseerd op informatie van een anonieme bron. Hij zei in de speech dat hij Poetin zelf had horen praten over ‘Groot-Rusland’, maar in de Volkskrant verdedigt hij zich, door te zeggen dat hij op die manier een anonieme bron wilde beschermen. Lees ook: Premier Rutte na jarenlange leugen Zijlstra: “Een grote fout, maar hij kan aanblijven als minister” Zijlstra heeft het verhaal naar eigen zeggen sinds "begin 2014'' zowel binnen als buiten de VVD verteld. Hij zou als Shell-medewerker samen met Shell-topman Jeroen van der Veer en Poetin in de datsja hebben gezeten. Volgens premier Mark Rutte heeft zijn partijgenoot een "grote fout" gemaakt, maar is hij nog wel geloofwaardig en kan aanblijven op zijn post.

Waarheidsgehalte

Uit onderzoek van de krant bleek dat er twijfels waren over het waarheidsgehalte van het treffen met Poetin. Volgens de krant is premier Mark Rutte al 'enkele weken' op de hoogte van het verhaal. De toenmalig VVD-fractievoorzitter zei dat hij begin 2006 in het buitenverblijf van Poetin was, en dat die daar werd gevraagd wat hij verstond onder Groot-Rusland. "Zijn antwoord was Rusland, Wit-Rusland, Oekraïne en de Baltische Staten. En oh ja, Kazachstan was ‘nice to have’'', aldus Zijlstra in de toespraak. "En hij heeft het niet bij woorden gelaten.’’

En we hebben beeld: Halbe Zijlstra die zegt: 'ik was in de datsja van Poetin' pic.twitter.com/G98uQO1IBu

— seven (@seven__) February 12, 2018

Geopolitieke betekenis

Zijlstra geeft nu aan een bron te beschermen. "De geopolitieke betekenis van die woorden waren en zijn groot. Ik vond het daarom van politiek belang deze uitspraken wereldkundig te maken. De bron die me over het citaat van Poetin vertelde, heeft de gebeurtenissen vertrouwelijk bevestigd aan de Volkskrant en stelt het op prijs dat ik de anonimiteit waarborg.’’ Zijlstra houdt vol dat de "inhoud van de boodschap klopt'' en vindt daarom dat hij "geen desinformatie heeft verspreid'', schrijft de krant.

Reacties

Volgens D66-leider Alexander Pechtold kan Zijlstra aanblijven als minister. "De manier waarop hij het rechtzet is heel duidelijk. Hij doet het ruimhartig en dat vind ik heel belangrijk." Op de vraag of Zijlstra kan aanblijven, zegt Pechtold: "Daar heb ik niet over getwijfeld." Volgens hem zal de VVD'er een en ander in een debat in de Kamer moeten uitleggen. Sjoerd Sjoerdsma, buitenlandwoordvoerder Tweede Kamerfractie van D66 noemt het optreden van Zijlstra onhandig. "Maar doet niks af aan het feit dat dreiging van Rusland reëel en actueel is." Bram van Ojik, buiten landwoordvoerder van GroenLinks in de Tweede Kamer reageert fel: "Ik neem dit hoog op. Het trekt een wissel op de geloofwaardigheid van Zijlstra en zijn uitspraken kunnen in de toekomst op elk gewenst moment door Rusland of anderen tegen ons gebruikt worden. De minister-president was hier al lang van op de hoogte en wij moeten het uit de krant vernemen. Ik wil van Zijlstra én Rutte weten hoe zij dit gaan aanpakken."

Explosieve informatie

Sadet Karabulut, buitenlandwoordvoerder Tweede Kamerfractie van de SP laat via Twitter weten: "Zijlstra gebruikte explosieve informatie over Rusland. Nu blijkt de ontmoeting met Poetin verzonnen. En het verhaal? Waarom doet iemand zoiets? Dit maakt Zijlstra ongeloofwaardig."

Zijlstra gebruikte explosieve informatie over Rusland. Nu blijkt de ontmoeting met Poetin verzonnen. En het verhaal? Waarom doet iemand zoiets? Dit maakt Zijlstra ongeloofwaardig. #debat https://t.co/gq9UOmrKja

— Sadet Karabulut (@SadetKarabulut) February 12, 2018 Volgens zijn eigen VVD is de minister onverstandig geweest. Voor de partij weegt het alleen het zwaarder wat destijds is gezegd, dan de wijze waarop het naar buiten is gekomen. "Voor ons is de politieke inhoud van wat er destijds gezegd is belangrijker dan hoe die tot ons gekomen is", vertelt VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke weten.

Normaal doen

Lilianne Ploumen buitenlandwoordvoerder van de Tweede Kamerfractie van de PvdA verwijst naar de "Normaal doen"-verkiezingsslogan van de VVD. "Als je het normaal vindt jarenlang op te scheppen over een ontmoeting die nooit heeft plaatsgevonden, dan is het de vraag hoe nauw Halbe Zijlstra het neemt met de waarheid. Terwijl hij als hoogste vertegenwoordiger van Nederland in het buitenland nog pittige onderhandelingen moet voeren en harde noten te kraken heeft - niet in de laatste plaats met de Russen - staat hij nu te kijk", zegt Ploumen. "De minister en de premier hebben dus heel wat uit te leggen, ik wil snel een brief en daarna een debat met de minister-president en de minister." Volgens Martijn van Helvert, buitenlandwoordvoerder van de Tweede Kamerfractie van het CDA was het handelen van de minister niet verstandig. "Het signaal van Russische dreiging blijft tegelijkertijd relevant. Opheldering in een brief aan de Tweede Kamer is gewenst."

"Onjuist en ook onnodig"

Joël Voordewind, buitenlandwoordvoerder van de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie: "Dat toenmalig Kamerlid Zijlstra ervoor heeft gekozen om te melden dat hij zelf bij een gesprek zou zijn geweest, waar hij niet bij was, is onjuist en ook onnodig. Het verandert niets aan de waarschuwing dat president Poetin uit was en is op een groot Rusland - een reële dreiging die maakt dat het goed is dat Nederland samen met de NAVO ook deelneemt aan de beschermingsmissie in de Baltische staten en Polen. Wel wil de ChristenUnie een brief naar de Kamer hierover."

Uitleg geven

Volgens CDA-leider moet Sybrand Buma moet Zijlstra in de Tweede Kamer komen uitleggen waarom hij heeft gelogen over een ontmoeting met de Russische president Poetin. Het CDA steunt de wens van de oppositie om een debat met de minister. Zijlstra moet nog voor zijn vertrek naar Rusland naar de Kamer komen, vindt Buma. De minister reist dinsdag naar Rusland af en spreekt daar woensdag zijn ambtgenoot Sergej Lavrov. Buma wil nog niet zeggen of Zijlstra's misstap zonder gevolgen kan blijven. “Natuurlijk moeten we zijn reactie afwachten. Ik vind wel dat wat hij nu doet de juiste wijze is, namelijk erkennen dat dit fout was en ook laten zien dat hij dat wil herstellen.'' Ook Buma liet doorschemeren dat hij niet twijfelt aan de inhoud van Zijlstra's verhaal, namelijk de gevaarlijke expansiedrift van Rusland. De geloofwaardigheid van het Nederlandse buitenlandbeleid zou daarom niet in het geding zijn

Debat

Oppositiepartij PVV wil zo snel mogelijk een debat met  Zijlstra, laat Raymond de Roon weten op Twitter.

debat noodzakelijk met minister Buitenlandse Zaken over zijn leugen. Debat moet plaatsvinden voor zijn ontmoeting met Russische minister v Buitenl Zaken https://t.co/6SVwB8C0uX

— raymond de roon (@r_deroonpvv) February 12, 2018 ANP