Sociale veiligheid bij Defensie onvoldoende: 'Cultuur werkt misstanden in de hand'

De sociale veiligheid bij Defensie is onvoldoende. Dat concludeert een commissie die daar onderzoek naar heeft gedaan naar aanleiding van misstanden op de kazerne in Schaarsbergen. Militairen die daar waren gelegerd deden melding van onder meer mishandeling en aanranding. Door de gesloten cultuur bij Defensie zijn mensen niet snel geneigd om melding te maken, stellen de onderzoekers. "Loyaliteit is een groot goed", en dat is ook belangrijk bij een organisatie als Defensie, staat in het rapport.

Keerzijde

Maar dat heeft ook een keerzijde. "Er is een neiging om leden van de eigen groep te beschermen, ook bij grensoverschrijdend gedrag, en collega's die buiten de groep vallen negatief te bejegenen." Dat laatste "kan al snel gebeuren", bijvoorbeeld omdat iemand tot een minderheidsgroep behoort, niet meedoet met sociale activiteiten, fysieke of psychische problemen heeft of kritische vragen stelt.

Lees ook: Slachtoffers misbruikzaak Luchtmobiele Brigade Schaarsbergen krijgen twee ton

De commissie doet een aantal aanbevelingen. Er moet een onafhankelijk meldpunt komen, en het moet makkelijker worden om misstanden te melden. Daarnaast moet de cultuur diverser en transparanter worden.

Reactie staatssecretaris

Staatssecretaris Barbara Visser kondigde maandagochtend naar aanleiding van het rapport aan dat er één onafhankelijk meldpunt komt waar werknemers terechtkunnen als zij met grensoverschrijdend gedrag te maken krijgen. Het moet daardoor makkelijker en veiliger worden om misstanden te melden. Nu telt Defensie nog vijftien verschillende meldpunten, die worden samengevoegd. De commissie concludeert daarnaast dat leidinggevenden bij Defensie vaak "onderdeel van het probleem" zijn, terwijl zij juist achter meldingen van misstanden aan zouden moeten. "Helaas hebben we verschillende voorbeelden gezien waar commandanten op dit gebied beslist geen voorbeeldfunctie vervullen."

Huiverig

De manier waarop mensen van functie naar functie rouleren, draagt eveneens bij aan het probleem. Mensen kunnen huiverig zijn melding te maken, omdat ze degene om wie het gaat later in hun carrière weer kunnen tegenkomen. Ook kan overplaatsing worden gebruikt om een melder te straffen. Lees ook: Vijf (ex-) militairen vervolgd om aanranding   Defensie moet volgens Visser "op alle niveaus en in de hele organisatie" werken aan beter normbesef. "Er is heel veel werk aan de winkel. Alle medewerkers van Defensie moeten zich veilig kunnen voelen bij elkaar en bij de organisatie", aldus de staatssecretaris. "Dit rapport laat zien dat we dat nog onvoldoende op orde hebben." ANP