Revolutionaire doorbraak in strijd tegen doping: genetische doping nu op te sporen met Nederlandse dopingtest

Het staat al sinds januari 2003 op de lijst van verboden middelen van het Internationaal Olympisch Comité (IOC), maar het ontwikkelen van een goed werkende test om genetische doping op te sporen leek een onmogelijke opgave. Tot vandaag. In een exclusief interview met Hart van Nederland maakt de Groningse hoogleraar farmaceutische genmodulatie, Hidde Haisma, bekend dat het na jaren onderzoek gelukt is een waterdichte test te ontwikkelen: ''Het meeste werk zat in het bedenken van de test. Je wilt bedenken hoe iemand die test probeert te omzeilen. Als je een waterdichte test wilt ontwikkelen, dan kost dat tijd.''

Wereldwijde primeur tijdens Olympische Spelen Tokyo

Haisma is behalve hoogleraar ook lid van het Wereld Anti-Doping Agentschap (WADA). Als WADA-lid onthult hij tegenover Hart van Nederland dat de door hem ontwikkelde genetische dopingtest volgend jaar tijdens de Olympische Spelen in Tokyo voor het eerst gebruikt wordt. Er zal daar vooral op het gebruik van genetisch toegediende epo worden gecontroleerd. Volgens Haisma zou het heel goed kunnen dat er, naast sporters in Tokyo, ook medaillewinnaars van voorgaande Olympische Spelen gepakt worden met de nieuwe test. ''Wij gaan met deze nieuwe test ook monsters van voorgaande edities van de Spelen controleren, het zou zo maar kunnen dat er dan alsnog sporters door de mand gaan vallen''.

Wat is het verschil tussen ‘gewone’ doping en genetische doping?

Een van de bekendste vormen van doping is epo. Epo is een hormoon dat ieder mens van nature aanmaakt. Bij een tekort aan rode bloedcellen maken we meer epo aan. Dat zorgt voor meer zuurstof in het bloed en dus voor meer uithoudingsvermogen. Traditioneel wordt epo in het lichaam gespoten. De hoeveelheid rode bloedcellen krijgt een enorme boost, waardoor je meer uithoudingsvermogen hebt. Die manier van doping is al langer makkelijk op te sporen. Bij gendoping injecteert de gebruiker een stukje epo-dna in zijn spieren. De spiercel gaat dan automatisch het stofje aanmaken. Haisma: ''In plaats van dat je het epo zelf inspuit, spuit je eigenlijk het gen in – het recept – en dat noemen we dan genetische doping.''  Het voordeel voor sporters is dat gendoping veel langer actief blijft in het lichaam. Bovendien komt gendoping bij traditionele dopingcontroles niet aan het licht. https://www.facebook.com/hartvannederland/videos/856480831385312/

Dopingautoriteit blij met nieuwe test, maar waakt voor te veel optimisme

Herman Ram, voorzitter van de Nederlandse Dopingautoriteit, is blij dat het na jaren van onderzoek eindelijk gelukt is een waterdichte test te ontwikkelen: ''Elke ontwikkeling op dit gebied is ontzettend welkom. Gendoping is een heel belangrijk onderwerp, dus als er een goede effectieve test komt, dan is dat een enorme bijdrage." Daarnaast vindt Ram het een goede zaak dat de test voor het eerst bij de Olympische Spelen in Tokyo ingezet wordt. Toch verwacht Ram niet dat er veel atleten betrapt zullen worden op gendoping: ''Reden is dat er nog geen slachtoffers bekend zijn van gendoping. Er is namelijk een risico verbonden aan de inname van genetische doping. Er zit geen 'uit-knop' op. Als er slachtoffers waren geweest, dan hadden we dat geweten.'' Daarnaast denkt Ram dat de test ervoor zorgt dat sommige sporters bij voorbaat niet meer aan genetische doping beginnen nu ze weten dat er een waterdichte test ontwikkeld is.