BOA Bond: carbidschieten moeten we ook niet doen dit jaar

Carbidschieten zou rond de jaarwisseling niet door mogen gaan, vindt bestuurder Eric Lakenman van de Nederlandse BOA Bond. Wat hem betreft moeten de betrokken ministers de veiligheidsregio's laten weten dat het traditionele gebruik dit jaar ook hoogst ongewenst is. De veiligheidsregio's moeten carbidschieten niet toestaan, omdat het niet ongevaarlijk is en omdat er traditiegetrouw altijd groepen toeschouwers op het knalfeest af komen. Dat maakt van carbidschieten rond de jaarwisseling een onder de huidige coronaregels verboden evenement.

Traditie

Vorige week maakten de veiligheidsregio's IJsselland (in Overijssel) en Noord- en Oost-Gelderland bekend dat zij carbidschieten vooralsnog toestaan. "We begrijpen heel goed dat iedereen zin heeft in een plezierige afsluiting van dit bijzondere jaar", zeiden zij. De veiligheidsregio's Twente, Drenthe, Friesland en Groningen, waar carbidschieten ook een traditie is, moeten nog een besluit nemen. Sinds het kabinet vrijdag een vuurwerkverbod voor de komende jaarwisseling instelde, is er een run ontstaan op carbid, dat niet als vuurwerk geldt. Vuurwerkhandelaar Jan Souman uit Hattem zegt gewoonlijk rond deze tijd van het jaar nog maar enkele bestellingen binnen te hebben, maar heeft nu al vijftig klanten. Andere carbidverkopers zoals oudjaarswinkel.nl en melkbusshop.nl melden grote drukte en een wachtlijst. Kleinere carbidhandelaren zijn zelfs al uitverkocht. Lees ook: Carbidschieten dit jaar razend populair door vuurwerkverbod: 'We zijn helemaal uitverkocht' Lakenman: "Een groep die bij elkaar komt om met een biertje erbij een carbidfeestje te vieren, kan bedreigend zijn voor een handhaver. Bovendien is een projectiel dat weg knalt door een carbidexplosie een potentieel wapen. Allemaal redenen om hier nog eens serieus naar te kijken."

Immaterieel erfgoed

Carbidschieten maakt sinds 2014 deel uit van de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. De traditie, die vooral in het noorden en oosten van het land in ere wordt gehouden, groeit sinds de Tweede Wereldoorlog in populariteit maar stamt waarschijnlijk al af van de Germanen. Carbidschieten geeft een enorme knal, maar is veel goedkoper dan vuurwerk. Carbid is een verbinding van koolstof en calcium. De stof wordt wel gebruikt om mollen te verjagen, maar verkopers pieken kort voor de jaarwisseling. Carbidschieters stoppen een brok carbid in een melkbus, maken de stof een beetje nat en sluiten de bus dan af. Er vormt zich een gas, dat via een klein gaatje in de bus wordt aangestoken. Dat veroorzaakt een flinke explosie, waardoor de afsluiting van de bus tientallen meters weg kan schieten. Vroeger werden deksels van melkbussen als afsluiter gebruikt, maar omdat daar nogal eens ongelukken mee gebeurden worden tegenwoordig ballen gebruikt. De kunst van het carbidschieten is het veroorzaken van een zo hard mogelijke knal en het zo ver mogelijk laten wegschieten van de afsluiter.

Cursus

"Carbidschieten is niet gevaarlijk, als je je verstand gebruikt en veel ruimte hebt. In de stad is het niet slim", zegt Souman. "Je moet op tijd en bij daglicht met de voorbereidingen beginnen. Als je gaat schieten gehoorbeschermers op, handschoenen aan en een vuurwerkbril gebruiken. En nuchter zijn." Souman voegt bij elk pakket een cursus carbidschieten. Veel carbidhandelaren hebben ook zo'n handleiding op internet staan. In Overijssel, Drenthe, Groningen en Friesland loopt al vijf jaar de campagne Wie is de BOCK (de Bewust Oplettende Carbid Knaller). In die provincies willen veiligheidsregio's en gemeenten van elk carbidfeestje weten wie de BOCK is. In de meeste gemeenten geldt een meldplicht voor carbidschieten. In de algemeen plaatselijke verordening (apv) is opgenomen aan welke eisen carbidschieten moet voldoen en wanneer er tijdens de jaarwisseling geknald mag worden. Carbid is vrij te koop en kost enkele euro's per kilo. Een kilo carbid geeft ongeveer 300 liter gas. Twee liter gas zorgt al voor een flinke knal, zegt Souman. Carbidverenigingen plaatsen meestal een hele reeks melkbussen, die allemaal achter elkaar moeten knallen. Vorig jaar is tussen de 80.000 en 90.000 kilo carbid verkocht. Dat zorgde volgens het kenniscentrum voor letselschade Veiligheid.nl voor 78 gewonden, die met name botbreuken en brandwonden hadden opgelopen. In totaal liepen in 2019 ongeveer 1300 mensen vuurwerkletsel op tijdens de jaarwisseling. ANP