Alle coronamaatregelen op een rij: wat mag wel en niet?

Op 9 maart werd de eerste coronamaatregel afgekondigd: het advies om geen handen meer te schudden. Sindsdien zijn de coronamaatregelen van de overheid sterk toegenomen en leidt dat ook tot veel vragen. Mag ik mijn ouders of grootouders bezoeken of vrienden thuis uitnodigen? Wel of niet een mondkapje dragen? En tot wanneer duren deze maatregelen om het coronavirus af te remmen? Op de belangrijkste vragen geven we in dit overzicht antwoord. Laatste update: 14 mei 2020

Gezondheidsmaatregelen

Voor iedereen gelden de volgende overheidsmaatregelen om de verspreiding van het nieuwe coronavirus zoveel mogelijk te remmen:

• Blijf zoveel mogelijk thuis. Werken doe je dus ook zoveel mogelijk vanuit huis. Ga alleen naar buiten als het nodig is, bijvoorbeeld voor boodschappen of om een frisse neus te halen. Gebruik het openbaar vervoer alleen als het niet anders kan.

• Houd altijd anderhalve meter afstand van elkaar, behalve directe gezinsleden.

• Was je handen voldoende, hoest en nies in je elleboog of in een papieren zakdoekje en schud geen handen met anderen.

• Heb je verkoudheidsklachten, keelpijn, lichte hoest of verhoging tot 38 graden Celsius? Blijf dan thuis. Heb je ernstiger symptomen zoals koorts (vanaf 38 graden Celcius) of benauwdheid? Dan blijft iedereen in je huishouden thuis, behalve zij met cruciale beroepen.

Lees ook: Alle ziekenhuisopnames door het coronavirus per gemeente, en updates over het aantal besmettingen en sterfgevallen

Belangrijkste aanpassingen van 6 mei

De laatste wijzigingen in de maatregelen werden gepresenteerd op 6 mei. Toen werd een stappenplan gepresenteerd wanneer welke maatregelen zouden worden teruggedraaid. Lees ook: Wat verandert er vanaf wanneer, een overzicht van de versoepelingen Zo mogen vanaf 11 mei contactberoepen zoals kappers, schoonheidsspecialisten, masseurs, maar ook rijinstructeurs weer aan het werk. Maar er moet nog altijd anderhalve meter afstand worden gehouden, “dus geen twee kappersstoelen bij elkaar”, benadrukt Rutte, en er moet op afspraak worden gewerkt. Ook moeten klanten aantonen dat ze geen symptomen vertonen en een mondkapje opdoen.

Openbaar leven

Het advies van de overheid is: neem geen risico's, blijf zoveel mogelijk thuis en ga alleen naar buiten als dat nodig is. Daarom gelden de volgende maatregelen:

• Houd anderhalve meter afstand en vermijd drukte.

  • Van je partner of kind in hetzelfde huishouden hoef je geen afstand te houden, behalve als ze ziek zijn.

• Bescherming van ouderen:

  • Verpleeghuizen zijn gesloten voor bezoek.

  • Bezoek geen ouderen boven de 70 jaar of mensen met een zwakke gezondheid.

  • Afgeraden wordt om grootouders te laten oppassen op kleinkinderen, zolang er niet voldoende afstand kan worden gegarandeerd.

• Winkels mogen openblijven, maar moeten via een deurbeleid zorgen dat mensen afstand houden.

• Publieke locaties zijn gesloten:

  • Musea, bioscopen en theaters zijn gesloten. Bibliotheken zijn vanaf 11 mei weer open.

  • Horeca is gesloten, behalve voor bezorgen en afhalen, en voor hotelgasten.

• Sportverenigingen, sport- en fitnessclubs, sauna’s, casino's, speelhallen en seksinrichtingen zijn gesloten.

  • Uitzondering voor instellingen voor topsport en verenigingen die buiten bewegen voor kinderen mogelijk maken.

• Evenementen zijn vooralsnog verboden tot 1 september.

  • Hieronder vallen alle sportwedstrijden, festivals en andere muziekvoorstellingen.

• Gebiedsverboden voor bijvoorbeeld parken, campings, stranden en winkels mogen door gemeenten worden opgelegd.

  • Gemeenschappelijk sanitair op deze locaties zijn gesloten.

• Samenkomsten van drie of meer mensen die te weinig afstand houden is verboden.

  • Er wordt gehandhaafd en boetes kunnen worden opgelegd tegen groepen van drie of meer mensen die te weinig afstand houden.

  • Dit geldt ook wanneer je met drie of meer mensen in een auto zit. Als je in een auto of op een scooter met maximaal één bestuurder en één passagier bent kan de overheid mensen niet beboeten. De overheid roept mensen in deze gevallen op hun eigen verantwoordelijkheid te nemen en alsnog naar andere mogelijkheden te kijken.

  • Uitvaarten, trouwerijen en samenkomsten van religieuze of levensbeschouwelijke aard mogen wel doorgaan, zolang er maximaal 30 mensen aanwezig zijn en de anderhalve meter afstand tussen de aanwezigen wordt aangehouden.

  • Ook mogen wettelijk verplichte samenkomsten zoals raadsvergaderingen en aandeelhoudersvergaderingen doorgaan, zolang er maximaal 100 mensen aanwezig zijn en de anderhalve meter afstand tussen de aanwezigen wordt aangehouden.

• Het openbaar vervoer blijft rijden, maar in mindere hoeveelheden. Ook hebben ov-bedrijven richtlijnen opgesteld waar reizigers zich aan moeten houden.

• Om een sociaal isolement te voorkomen is het volgende toegestaan:

  • Blijf zoveel mogelijk thuis, denk dus aan creatieve oplossingen als videobellen.

  • Ontvang je toch bezoek, dan is een maximum van drie mensen toegestaan. Maar zoals de overheid het zelf omschrijft: "De politie zal niet direct bij u op de stoep staan om u te bekeuren, maar u brengt anderen in gevaar en houdt zich niet aan de maatregelen voor sociale afstand."

  • Ouderen die thuis wonen en een zeer klein sociaal netwerk hebben mogen een of twee vaste personen toegewezen krijgen om bezoek van te krijgen.

Deze maatregelen duren in ieder geval tot en met 19 mei, in het geval van evenementen tot 1 september.

Risicogroepen

Mensen die tot risicogroepen behoren lopen het grootste risico in deze tijd van het coronavirus. Voor hen gelden dan ook de meest strikte adviezen en maatregelen. Volgens de overheid behoor je tot een risicogroep als je 70 jaar of ouder bent, óf een van onderstaande aandoeningen hebt:

• Chronische afwijkingen en functiestoornissen van de luchtwegen en longen, die vanwege de ernst onder behandeling van een longarts zijn.

• Chronische hartaandoeningen, die vanwege de ernst onder behandeling van een cardioloog zijn.

• Diabetes mellitus: slecht ingestelde diabetes of diabetes met secundaire complicaties.

• Ernstige nieraandoeningen die leiden tot dialyse of niertransplantatie.

• Verminderde weerstand tegen infecties door medicatie voor auto-immuunziekten, na orgaan- of stamceltransplantatie, bij hematologische aandoeningen, bij (functionele) asplenie, bij aangeboren of op latere leeftijd ontstane ernstige afweerstoornissen waarvoor behandeling nodig is, of tijdens en binnen 3 maanden na chemotherapie en/of bestraling bij kankerpatiënten.

• Een onbehandelde hivinfectie of een hivinfectie met een CD4-getal < 200/mm3.

• Ernstig leverlijden in Child-Pugh classificatie B of C.

• Morbide obesitas (BMI > 40).

Kinderen en jongeren

Het RIVM ziet dat kinderen en jongeren in de meeste gevallen weinig last hebben van het coronavirus. Doordat zij minder hoesten en niezen is deze groep ook minder besmettelijk. Kinderen en jongeren hebben daarom iets meer bewegingsvrijheid.

• De meeste opvang en basisscholen zijn vanaf 11 mei weer open.

  • 0-4 jaar: kinderdagverblijf is weer open en ook is gastouderopvang weer toegestaan.

  • 4-12 jaar: basisscholen gaan weer open. Kinderen gaan de helft de tijd naar school, de andere helft wordt anders ingevuld. De buitenschoolse opvang werkt op dezelfde manier en volgen de basisscholen.

  • 4-12 jaar: speciaal basisonderwijs gaat weer open. Kinderen gaan 100% van de tijd naar school.

  • Leraren die behoren tot risicogroepen werken vanuit huis.

  • Kinderen blijven thuis bij lichte ziekteverschijnselen of als een gezinslid koorts of benauwdheid vertoont.

• Het voortgezet onderwijs, ook het voortgezet speciaal onderwijs, blijft gesloten tot en met 1 juni.

  • Het voortgezet onderwijs is wel open voor examens.

• MBO, HBO en Universiteiten zijn gesloten en geven les op afstand.

Sporten

Vanaf 11 mei is het mogelijk om meer buitenactiviteiten te doen.

• In groepen buiten sporten is voor iedereen toegestaan, zolang de anderhalve meter wordt behouden. Gebeurt dit niet, of wordt het te druk op een locatie, kan door handhaving worden opgetreden.

• Kinderen jonger dan 13 jaar kunnen samen sporten en activiteiten volgen, zolang dit onder begeleiding gebeurt.

• Voor iedereen geldt: geen wedstrijden, geen gebruik van gezamenlijke kleedkamers of douches.

• Sportwedstrijden zijn vanaf 1 september weer mogelijk, maar zonder publiek.

  Kinderen mogen ook weer met elkaar sporten en buitenspelen. Daarvoor gelden de volgende regels:

• Kinderen tot en met 12 jaar mogen samen trainen in een team, en hoeven hierbij geen afstand te houden.

• Jongeren tussen de 12 en de 18 jaar mogen samen buiten sporten, maar moeten anderhalve meter afstand houden.

• Wedstrijden tegen andere teams mogen niet.

• Ouders mogen niet komen kijken naar het sporten. Bij buitenspelen is het toeziend oog van een ouder toegestaan.

Contactberoepen

Het uitvoeren van contactberoepen is vanaf 11 mei weer toegestaan, zolang de anderhalve meter kan worden gewaarborgd.

• Het gaat hierbij bijvoorbeeld om masseurs, kappers, tattooshops en rijinstructeurs.

• Medische en paramedische beroepen mogen doorgaan zolang er een medische indicatie is en aan de hygiënevereisten wordt voldaan.

• Alternatieve zorgverleners kunnen omdat er geen medische indicatie hun werk niet uitoefenen.

• Het verkopen of afleveren van goederen mag, zolang de anderhalve meter kan worden gewaarborgd.

Om bedrijven die gedwongen moeten sluiten of hun omzet naar nul zien dalen te ondersteunen heeft de overheid een aantal maatregelen. Kijk op de site van het Ministerie van Economische Zaken voor een volledig overzicht. Hieronder volgen de belangrijkste regelingen:

• NOW: Werkgevers die hun omzet ten opzichte van het vorige boekjaar met 20% zien afnemen kunnen via de UWV maximaal 90% van hun loonkosten vergoed krijgen.

• Tozo: Zelfstandig ondernemers waaronder zzp'ers kunnen via hun gemeente een lening en een tijdelijke inkomensondersteuning aanvragen.

• TOGS: Ondernemers in het midden- en kleinbedrijf die direct door de overheidsmaatregelen worden getroffen kunnen via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een eenmalige tegemoetkoming van 4000 euro ontvangen. Let er hierbij op dat de SBI-code van jouw onderneming daadwerkelijk aansluit bij de reden dat je geraakt wordt door de overheidsmaatregelen.

• Coulance belastingen: Denk hierbij aan een uitstel van de belastingen of een wijziging van de voorlopige aanslag. Kijk voor informatie op de site van de Belastingdienst.

Mag ik een mondkapje dragen?

Mondkapjes en andere persoonlijke beschermingsmiddelen zijn niet verboden, maar zijn in deze tijd het hardst nodig in sectoren waar mensen dagelijks met het coronavirus in aanraking komen. Ook andere medewerkers van zorginstellingen en met vermoedelijke coronapatiënten werken of geen afstand kunnen bewaren tot hun cliënten hebben voorrang op het gebruik van deze middelen. Het advies van de overheid is voor de meeste Nederlanders dan ook om geen mondkapjes in de openbare ruimte te gebruiken. Lees ook: Problemen bij jassen en schorten voor zorg, wel voldoende medische mondmaskers Organisaties en bedrijven kunnen medewerkers of klanten wel vragen om extra maatregelen in acht te nemen. Zo gaat KLM passagiers verplichten om bij het boarden en tijdens de vlucht mondkapjes te dragen. Passagiers moeten deze dan zelf regelen. Ook OV-NL, de brancheorganisatie van openbaar vervoersbedrijven, zinspeelde eerder op de mogelijkheid om mondkapjes te verplichten als voorwaarde om van het openbaar vervoer gebruik te maken. Lees ook: OV-NL: 'Mondkapjes enige alternatief om openbaar vervoer te laten blijven rijden'

Mag ik reizen naar het buitenland?

De overheid adviseert om alleen naar het buitenland te reizen als dat noodzakelijk is. Daarnaast gelden een aantal extra adviezen en verboden:

• Vakantiereizen zijn niet noodzakelijk.

• Onder meer België en Frankrijk voeren grenscontroles uit. Je mag deze landen alleen binnen voor noodzakelijke reizen. De grens met Duitsland is vooralsnog open, maar ook hier wordt afgeraden om de grens over te gaan bij niet-noodzakelijke reizen.

• Er geldt een inreisverbod tot en met 14 mei van mensen buiten de Europese grenzen. Nederlanders krijgen wel de mogelijkheid om te repatriëren, houd hiervoor contact met het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

• Iedereen die vanaf een hoog-risicogebied naar Nederland vliegt moet een gezondheidsverklaring kunnen laten zien, anders mag je niet aan boord. Deze reizigers krijgen het dringende advies om na aankomst in Nederland twee weken in thuisquarantaine te blijven. De Nederlandse overheid houdt zich bij het bepalen van de hoog-risicogebieden aan de lijst zoals actueel gehouden door de Europese luchtvaartautoriteit EASA.

Heb je vragen of zoek je hulp?

Vanwege de coronamaatregelen hebben verschillende instanties en organisaties manieren in het leven geroepen om anderen bij te staan:

• Voor ouderen zijn er de volgende telefonische hulplijnen:

  • ANBO: 0348-466666

  • KBO-PCOB: 030-3400600

    • Deze hulplijn is ook speciaal voor ouderen met een migratieachtergrond.

  • Rode Kruis: 070-4455888.

• De volgende organisaties brengen hulp en hulpvragen bij elkaar:

  • NL Doet.

  • Ready2Help van het Rode Kruis.

  • Nietalleen.nl van lokale organisaties en kerken.

• Gemeenten plaatsen initiatieven in de buurt op hun website.