LIVEBLOG | Coronamaatregelen tot zeker in december • Mensen raken nog steeds vooral thuis besmet

De tweede coronagolf stopt vooralsnog nog niet. Het aantal besmettingen blijft in rap tempo oplopen en de ziekenhuizen liggen steeds voller met coronapatiënten. Ondertussen is Nederland in een 'gedeeltelijke lockdown'. Volg hier het laatste nieuws. – Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op dinsdag: 10.315, dat zijn er 31 minder dan maandag – Huidig aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op dinsdag: 2.358, dat zijn er 109 meer dan maandag – Huidig aantal coronapatiënten op de intensive care op dinsdag: 529, dat zijn er 23 meer dan maandag – Aantal gemelde sterfgevallen tot nu toe: 7.070 – Check hier het aantal coronabesmettingen in jouw gemeente

Update 19:27 -De Jonge: maatregelen brachten reproductiegetal al onder 1

De 'gedeeltelijke lockdown' die het kabinet twee weken terug aankondigde, heeft er waarschijnlijk al voor gezorgd dat een persoon met het coronavirus gemiddeld minder dan één andere persoon aansteekt. Dat heeft zorgminister Hugo de Jonge gezegd. Maar de registratie van het 'reproductiegetal' (R) loopt wat achter. De 'R' staat nu nog op 1,16. Dat betekent dat een persoon gemiddeld 1,16 andere mensen aansteekt. Het kabinet wil dat getal zeker onder de 1 hebben, zodat het het virus sneller onder controle krijgt. In feite staat het reproductiegetal nu ongeveer op 0,88, schat De Jonge. Hij wil dat getal nog wel verder verlagen. Dat kan met de maatregelen die nu gelden, zegt de bewindsman.

Update 19:19 - Roermonds ziekenhuis stelt operaties uit om corona

Het Laurentius Ziekenhuis in Roermond stelt een deel van geplande operaties uit en gaat meer bedden vrijmaken voor de opvang van patiënten met corona. Bovendien staat het ziekenhuis vanaf woensdag dagelijks nog slechts één bezoeker per coronapatiënt toe voor maximaal 30 minuten. Dat maakte het ziekenhuis dinsdag bekend. De maatregelen hebben te maken met het toenemend aantal coronapatiënten, aldus het Laurentius. Het aantal bezoekers wordt ingeperkt om de drukte op de verpleegafdeling beter te kunnen beheersen en in het belang van de veiligheid van patiënten, bezoekers en medewerkers. Het ziekenhuis vraagt mensen die te vroeg voor een afspraak zijn, in de auto te wachten. Dit om te voorkomen dat in het ziekenhuis te veel mensen bij elkaar komen. In de verpleegafdeling van het ziekenhuis liggen momenteel elf patiënten met corona, op de ic liggen er nog eens drie.

Update 19:10 - Te vroeg om conclusies te trekken over effect maatregelen

Volgens premier Rutte is het op dit moment nog te vroeg om conclusies te trekken over het effect van de strengere maatregelen, die sinds twee weken van kracht zijn. Dinsdag komen Rutte en De Jonge met een nieuwe persconferentie. Dan zal bekend worden of de maatregelen het gewenste effect hebben of dat er mogelijk toch een lockdown komt. Rutte benadrukte dat een lockdown een enorme impact zal hebben op iedereen, maar dat alle scenario's op dit moment op tafel liggen.

Update 19:09  - Huidige coronamaatregelen zullen tot in december duren

De strengere maatregelen die sinds twee weken van kracht zijn in de strijd tegen het coronavirus zullen nog zeker tot in december gaan duren. Dat zei minister Hugo de Jonge tijdens een ingelast persmoment op het ministerie van Binnenlandse Zaken in Den Haag. Eerder had het kabinet gezegd dat de strengere maatregelen vooralsnog vier weken zouden duren, vanaf medio oktober.

Update 17:10 - Nog nooit zo veel corona in het riool

De tweede golf van het coronavirus is ook in de riolen goed terug te zien. Nog nooit werden zo veel virusdeeltjes in het riool gemeten als afgelopen week, blijkt uit de gegevens die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bijhoudt op het coronadashboard. Vorige week, tussen maandag 19 en zondag 15 oktober, zaten er gemiddeld 1825,28 deeltjes van het coronavirus in een milliliter rioolwater. Een week eerder waren dat er iets meer dan 1300 en de week daarvoor 850. Eind maart en begin april, op het hoogtepunt van de eerste golf, vond het RIVM 1430,85 virusdeeltjes per milliliter. De grootste concentraties coronadeeltjes zijn in de regio's Gooi en Vechtstreek, Utrecht, Midden- en West-Brabant, Brabant-Noord, Zaanstreek-Waterland, Haaglanden, Amsterdam-Amstelland en Hollands Midden gemeten. Dit zijn ook gebieden waar veel coronagevallen worden vastgesteld.

Update 17:01 - Mensen raken nog steeds vooral thuis besmet

Van de meeste mensen bij wie het coronavirus wordt vastgesteld, is onduidelijk waar ze het hebben opgelopen. De mensen van wie dat wel bekend is, zijn vooral thuis besmet geraakt, door toedoen van huisgenoten. Horeca en sportverenigingen zijn nauwelijks nog een "setting van besmetting" in de gegevens van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). In ongeveer een kwart van de gevallen is vermeld waar mensen besmet zijn geraakt. Van hen zijn drie op de vijf mensen aangestoken door huisgenoten. Daarna volgt de werkplek, waar ongeveer een op de acht mensen vermoeden het virus te hebben opgelopen. Een op de negen mensen gaat ervan uit dat ze door "overige familie" ziek zijn geworden. Sinds begin juli worden de gegevens bijgehouden. Ongeveer 2,6 procent is in de horeca besmet geraakt, maar de afgelopen week geldt dit voor maar 0,9 procent. Ongeveer 3,5 procent van de positief geteste mensen in de afgelopen maanden heeft het virus vermoedelijk opgelopen op een vrijetijdsbesteding, zoals een sportclub, maar de afgelopen week was dit 2 procent.

Update 16:19 - 'Afgelopen maanden 9 procent meer verzuim zorgpersoneel dan 2019'

In het derde kwartaal van dit jaar hebben zorginstanties 9 procent meer verzuim gemeld dan in dezelfde periode in 2019. Dat meldt Vernet, een kennisnetwerk op het gebied van verzuim, dat data verzamelde van ruim 350 zorginstellingen. In juli, augustus en september waren er gemiddeld per dag zo'n 60.000 werknemers in de zorg niet inzetbaar. Dat komt neer op 6,6 procent van het totaal aantal werknemers in de zorg, exclusief de academische ziekenhuizen. Vernet verzamelde data van 500.000 van hen. In het tweede kwartaal, april tot en met juni, werd een ziekteverzuim van 6,51 procent gemeld. De cijfers zijn exclusief werknemers die in thuisquarantaine zaten of wachtten op een testuitslag. De hoogste percentages verzuim werden gemeten onder het verplegend personeel, verzorgend personeel en in de thuiszorg.

Update 16:06 - Meer dan 40.000 zorgmedewerkers met corona

Sinds het begin van de uitbraak in Nederland is het coronavirus vastgesteld bij 40.896 mensen die in de zorg werken, meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Vorige week stond de teller op 34.376. Dat betekent dat het aantal besmettingen onder zorgmedewerkers met 6520 is gestegen. Het gaat niet alleen om mensen die in ziekenhuizen werken, maar ook om bijvoorbeeld thuiszorgers en verplegers. Het is niet bekend waar ze besmet zijn geraakt. Een week eerder steeg het aantal positief geteste zorgmedewerkers met 5087, van 29.289 naar 34.376. In de afgelopen acht maanden werden 602 zorgmedewerkers in een ziekenhuis opgenomen, een toename van 14 ten opzichte van vorige week. Het aantal overleden zorgmedewerkers bleef staan op 14. De jongste van hen was 35 jaar oud, de oudste 69.

Update 14:21 - Weer iets meer dan 10.000 coronagevallen erbij

Het aantal nieuwe coronagevallen lijkt zich iets te stabiliseren. Tussen maandagochtend en dinsdagochtend zijn 10.315 positieve tests geregistreerd. Op maandag meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 10.346 besmettingen. Het waren er aanvankelijk 10.353, maar dat aantal is bijgesteld. Op zondag kwamen er 10.200 gevallen bij. In de afgelopen zeven dagen zijn 67.542 positieve tests geregistreerd. Vorige week meldde het RIVM 55.587 nieuwe gevallen in de week ervoor. Het aantal nieuwe meldingen stijgt minder snel dan in de week ervoor. "Dat is waarschijnlijk het effect van de maatregelen die eind september en medio oktober van kracht werden", aldus het RIVM. Het aantal sterfgevallen steeg afgelopen etmaal met 70. Dat wil niet zeggen dat al deze mensen de afgelopen 24 uur zijn overleden. Zulke informatie wordt soms met wat vertraging doorgegeven. Tussen zondagochtend en maandagochtend waren 26 sterfgevallen gemeld. Sinds het begin van de uitbraak zijn bijna 312.000 Nederlanders positief getest, maar in werkelijkheid hebben waarschijnlijk meer mensen het virus opgelopen.

Update 14:08 - Aantal coronapatiënten in ziekenhuizen stijgt verder tot 2358

Het aantal coronapatiënten in Nederlandse ziekenhuizen is in een dag met 109 toegenomen. Het totale aantal patiënten met Covid-19 bedraagt nu 2358, van wie er 529 dusdanig slecht aan toe zijn dat ze op de intensive care liggen. Dat is een stijging van 25 ten opzichte van maandag. Twee ic-patiënten liggen in Duitsland. Het Landelijke Coördinatiecentrum Patiëntenspreiding (LCPS) meldde de laatste cijfers dinsdag. Volgens het centrum zijn de laatste 24 uur 30 patiënten overgeplaatst van de ene regio naar de andere. Dat gebeurt om de druk zoveel mogelijk over ziekenhuizen in het land te verspreiden. Van de patiënten die werden verplaatst, liggen er zes op de ic.

Update 14:01 - Code oranje voor Duitse steden, 'alleen noodzakelijke reizen'

Het aantal coronabesmettingen in tien Duitse steden is zo hard gestegen, dat het ministerie van Buitenlandse Zaken aanraadt om daar alleen naartoe te gaan als het echt noodzakelijk is. Vanaf woensdag geldt code oranje voor Berlijn, Keulen, Düsseldorf, Aken, Essen, Bremen, Frankfurt, Stuttgart, München en Mannheim. Lees hier verder.

Update 13:53 - Kabinet trekt half miljard extra uit voor coronasteun bedrijven

Het kabinet trekt in totaal een half miljard euro extra uit voor steun aan door de coronacrisis getroffen bedrijven. Er komt een aantal nieuwe regelingen bij, met name voor de horeca en voor de evenementenbranche. Voor eet- en drinkgelegenheden komt 40 miljoen euro beschikbaar, bovenop de al bestaande regelingen waarvan zij gebruik kunnen maken. Datzelfde bedrag is extra beschikbaar voor theaterproducenten die zonder subsidie draaien.

Update 13:51 - Ruime meerderheid Eerste Kamer stemt in met coronawet

De Eerste Kamer heeft zoals verwacht de tijdelijke coronawet aangenomen. In een hoofdelijke stemming steunden 48 senatoren van de coalitiepartijen en GroenLinks, PvdA, SGP en 50PLUS de spoedwet, die een wettelijke grondslag moet geven aan het coronabeleid. Tegen waren 24 senatoren van FvD, PVV, fractie-Otten, SP en Partij voor de Dieren. Maandag tijdens de behandeling werd al duidelijk dat het kabinet kon rekenen op een ruime meerderheid voor het wetsvoorstel. De Tweede Kamer nam de coronawet eerder deze maand al aan, nadat die op belangrijke punten was gewijzigd. De coalitie had daarover een verbond gesloten met de vier oppositiepartijen. Zo regelden ze dat de coronaboete omlaag gaat en dat de Tweede Kamer vooraf een week de tijd krijgt om nieuwe maatregelen te wijzigen of af te keuren. Alleen in noodsituaties kan de instemming achteraf worden gezocht. Een fiat van de Eerste Kamer voor de losse coronamaatregelen is echter niet nodig. Lees ook: Vandaag stemt de Eerste Kamer over coronaspoedwet: dit is alles wat je moet weten De tegenstanders vonden niet alleen de wet buiten proportie maar hekelden ook deze inperking van de rol van de senaat. Maar in een crisissituatie als deze is veel spoed geboden, vindt de Tweede Kamer en ook het kabinet. De Raad van State vond deze afwijkende procedure ook verdedigbaar in deze speciale situatie.

Update 11:30 - 'Besmette zorgmedewerkers gevraagd om toch te werken'

Zorgmedewerkers die besmet zijn met het coronavirus, maar slechts milde klachten hebben, worden soms gevraagd om toch te komen werken. Dat zegt Elise Merlijn, bestuurder bij FNV Zorg & Welzijn naar aanleiding van berichtgeving door de NOS. "We horen dit van onze achterban. En het gebeurt overal, in ziekenhuizen, verpleeghuizen, de gehandicaptenzorg, de wijkverpleging en de ggz", aldus Merlijn. De reden is het enorme ziekteverzuim in de zorg. "Er is al een groot personeelstekort en de vraag naar zorg neemt alleen maar toe." Hoe vaak het precies voorkomt, is niet bekend. Volgens Merlijn krijgt de vakbond regelmatig vragen van bezorgde zorgmedewerkers met corona over wat de gevolgen zijn als ze weigeren te gaan werken.

Update 11:12 - Minister De Jonge: we moeten de cijfers goed in de gaten houden

Coronaminister Hugo De Jonge liet dinsdagochtend nog maar weinig los over de verklaring die hij en premier Rutte dinsdagavond gaan geven. Er is nog geen ruimte voor optimisme bij het kabinet. ''We zien dat de cijfers hoog blijven als je kijkt naar het aantal nieuwe besmettingen, maar je ziet ze ook weer niet heel erg hard stijgen op dit moment, het vlakt af de afgelopen dagen'', vertelt De Jonge aan Hart van Nederland. ''Er is zeker reden voor zorg als je kijkt naar het aantal ziekenhuisopnames, dat zorgt weer voor een grote druk op de zorgmedewerkers''. De vraag voor het kabinet is nu hoe zij die cijfers moeten duiden, en welke aanvullende maatregelen zij moeten nemen om de cijfers nog lager te krijgen. ''Vanmiddag vertellen wij jullie daar meer over'', vertelt De Jonge tot slot. Dan wordt De Jonge ook nog gevraagd naar zijn collega Arie Slob, die gisteren tijdens een debat hoorde dat hij in quarantaine moest. ''Het gaat goed met hem hoor, we hebben kort over de app nog contact gehad. Het was natuurlijk de perfecte reclame voor de CoronaMelder-app'', lacht De Jonge. ''Want het werkt, het werkt als een tierelier.''

Update 10:30 - 'Wereldwijde CO2-uitstoot met 8,8 procent gedaald in eerste helft van 2020

De wereldwijde CO2-uitstoot is in de eerste zes maanden van dit jaar met 8,8 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2019. Dat meldt het KNMI op basis van onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Nature. Een groot deel van de daling is een direct gevolg van de coronacrisis. Het verschil in uitstoot is groter dan tijdens eerdere grote crises, zoals de Tweede Wereldoorlog, al komt dat deels doordat er nu veel meer wordt uitgestoten, waardoor de daling ook groter kan zijn. De belangrijkste factor in de daling is het verminderde wegtransport. Dat zorgde voor 40 procent van de afname van de uitstoot. De energiesector, luchtvaart, scheepvaart en industrie stootten ook minder CO2 uit. Het grootste verschil met vorig jaar werd gemeten in april, een maand waarin een lockdown van kracht was in veel landen om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Toen werd 16,9 procent minder CO2 uitgestoten. Daarna is te zien dat de uitstoot weer toeneemt. Vanaf 1 juli is er volgens de onderzoekers geen verschil meer te zien met 2019 en lijkt de uitstoot weer op hetzelfde niveau. Het KNMI meldt dat de aanpak van de coronacrisis een grote invloed kan hebben op de klimaatverandering. "Investeringen in de energietransitie kunnen bijdragen aan het economisch herstel uit de coronacrisis en tegelijkertijd helpen ze de klimaatcrisis tegen te gaan."

Update 09:40 - D66-fractieleider Rob Jetten besmet met coronavirus

Rob Jetten, de fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer, is positief getest op het coronavirus. Hij heeft milde klachten, meldt hij op Twitter. "Ontzettend balen", zegt Jetten, die de komende dagen thuis zal moeten blijven. "Ik voel me verder fit en werk dus gewoon door." Een woordvoerder laat weten dat Jetten de afgelopen dagen niet in contact is geweest met partijgenoten of anderen in de Tweede Kamer. Lees hier verder.

Update 07:19 - Seniorenorganisatie wil overzicht van sluitingen bankfilialen

Seniorenorganisatie KBO-PCOB wil inzichtelijk maken hoeveel bankfilialen sluiten en welke problemen dat geeft bij ouderen. Volgens de organisatie worden er door de coronacrisis nog meer en nog sneller vestigingen gesloten. KCO-PCOB zegt steeds meer klachten van leden te krijgen over het sluiten van bankkantoren. Daarom begint de organisatie het Meldpunt Bank Dicht. Ouderen kunnen zo laten weten waar en wanneer het bankfiliaal in hun woonplaats is gesloten en of er een alternatief voor in de plaats is gekomen. Een oplossing is een loket bij een plaatselijke winkel, aldus KCO-PCOB. "Banken zijn hier al mee bezig, maar wat ons betreft moet dit klaar zijn voordat een filiaal de deuren sluit." Veel bankvestigingen sluiten, omdat contant geld minder wordt gebruikt en bankzaken vaak online geregeld worden.

Update 06:54 - Webshops vragen klanten cadeaus feestdagen op tijd te bestellen

Webwinkels starten dinsdag een campagne waarin ze klanten vragen om op tijd de cadeaus voor de feestdagen te bestellen. Zo wordt de drukte voor de winkels en de leveranciers verspreid en krijgen alle klanten hun cadeaus op tijd. Veel online winkels verwachten een flink hogere omzet rond de feestdagen vanwege het coronavirus. Volgens Thuiswinkel.org denken sommige webwinkels twee keer zoveel omzet te draaien. Met de campagne Wees voorbereid - Bestel op tijd wil de sector dat mensen ruim van tevoren cadeaus kopen voor Sinterklaas en Kerstmis. De grootste drukte wordt kort voor Sinterklaas verwacht tijdens Black Friday op 27 november en Cyber Monday, drie dagen later.

Update 06:15 - Extra coronasteun voor meerdere branches nabij

Het kabinet komt veel meer ondernemers die getroffen zijn door de coronacrisis financieel tegemoet. Daarnaast komen er drie aparte steunpakketten voor cultuur, evenementenbranche en horeca. Dat zeggen ingewijden tegenover De Telegraaf. Nu nog krijgen alleen heel specifieke branches compensatie voor vaste lasten zoals huur en energie, waardoor sommige bedrijven buiten de boot vallen. Bronnen zeggen dat het kabinet die regeling tijdelijk wil openzetten voor alle bedrijven die forse omzetverliezen maken. Er is intensief overleg geweest tussen de werkgeversorganisaties en ministers Hoekstra (Financiën), Wiebes (Economische Zaken) en Koolmees (Sociale Zaken). Ook in de coalitie is besproken hoever de steun moet gaan in deze gedeeltelijke lockdown. Dinsdag wil het kabinet de extra steunmaatregelen presenteren.

Update 05:52 - Ziekenhuis Weert begint met bouw noodunits

Het Sint Jans Gasthuis in Weert begint dinsdag met het plaatsen van zeven noodgebouwen bij de hoofdingang. Daarmee bereidt het ziekenhuis zich voor op de mogelijke toestroom van coronapatiënten. Op dit moment kan het ziekenhuis het aantal binnenkomende patiënten nog aan, maar "de besmettingen in de regio zijn stijgende en we willen goed voorbereid zijn", aldus een woordvoerder van het ziekenhuis. "We houden namelijk rekening met een toename van de ziekenhuisopnames vanuit de regio." De noodvoorziening vergroot de ruimte van de spoedpost voor de opvang van patiënten. Ook bieden de extra units de mogelijkheid coronapatiënten te scheiden van de overige spoedzorg. De noodgebouwen kunnen gebruikt worden als wachtruimte, triageruimte en behandelruimte. Dit voor zowel de Spoedeisende Hulp als voor de huisartsenpost. Om 07.00 uur dinsdagochtend komt er een grote hijskraan bij het ziekenhuis aan, die om 08.00 uur begint met takelen. Het opzetten van de units duurt de hele ochtend en het inrichten van de gebouwen neemt vervolgens nog een kleine week in beslag.

Update 05:26 - Eerste Kamer stemt over de coronaspoedwet

De Eerste Kamer stemt dinsdagmiddag over de tijdelijke coronaspoedwet. Die moet een wettelijke grondslag moet geven aan het coronabeleid. De senatoren vergaderden maandag van 's ochtends vroeg tot na middernacht over het wetsvoorstel met de ministers Hugo de Jonge (Volksgezondheid), Ferd Grapperhaus (Justitie) en Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). Als invoeringsdatum gaat het kabinet nu uit van 1 december "of zoveel eerder als mogelijk is", zei De Jonge. De coalitie heeft geen meerderheid in de senaat, maar met de steun van GroenLinks, PvdA, SGP en 50PLUS komt die ruim in zicht. In de Tweede Kamer wijzigden de coalitiepartijen samen met deze vier oppositiepartijen op belangrijke punten het oorspronkelijke wetsvoorstel van het kabinet. Zo regelden ze dat de coronaboete omlaag gaat en dat de Tweede Kamer vooraf nieuwe maatregelen kan wijzigen of afkeuren. Alleen in noodsituaties kan de instemming achteraf worden gezocht. Een fiat van de Eerste Kamer voor de losse coronamaatregelen is echter niet nodig. Deze beperkte rol kreeg stevige kritiek van tegenstanders van de wet zoals Forum voor Democratie, PVV, de fractie-Otten, SP, Partij voor de Dieren. Volgens hen leidt de behandeling door de Eerste Kamer niet tot vertraging, zoals het kabinet zegt. De Jonge zei dat er wel spoed nodig is om het virus te bestrijden.

Update 04:34 - Aruba opent per 1 december grenzen voor Latijns-Amerika

Aruba opent haar grenzen per 1 december voor bezoekers uit Colombia, Mexico, Dominicaanse Republiek en Haïti. Venezuela blijft nog wel gesloten. Door deze grenzen te openen hoopt Aruba tussen de 2000 en 2500 extra toeristen per maand te trekken. Dat heeft de directeur van het Arubaanse toerismebureau bekendgemaakt. Ook zal het per 1 november de grenzen open stellen voor toeristen uit heel Amerika. Op die manier hoopt Aruba nog eens zevenduizend bezoekers per maand meer binnen te krijgen. Op dit moment zijn alleen Amerikanen uit 'corona-veilige' staten welkom. Volgens de directeur van het Arubaanse toerismebureau moet wel iedereen bij aankomst een negatieve PCR-test overleggen. Aruba kent sinds augustus een tweede corona-golf. Daarin heeft het relatief veel besmettingen gehad - meer dan 1600 actieve besmettingen halverwege september op een bevolking van 100.000 personen - maar nu is het aantal flink gedaald.

Update 01:15 - 'Meld je als je hartklachten of een beroerte hebt'

Mensen die acute hartklachten of een mogelijke beroerte hebben, moeten zich melden bij een huisartsenpost of 112 bellen, ook tijdens de tweede coronagolf. Ze moeten medische hulp niet gaan mijden, is de gezamenlijke oproep van de Hartstichting, de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC), de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) en kenniscentrum Harteraad. De organisaties krijgen de indruk dat de laatste tijd minder patiënten met hartklachten en beroerteklachten zich melden bij de eerste harthulp of de eerste hulp. Dat gebeurde ook tijdens de eerste golf van de corona-uitbraak, afgelopen voorjaar. De vier organisaties maken zich zorgen. "Het is niet goed om thuis te blijven of te lang door te lopen met ernstige hartklachten. Verwaarloosde en onvoldoende behandelde hartklachten kunnen leiden tot blijvende schade aan het hart", waarschuwen ze. Mensen die last krijgen van acute verlamming of die ineens niet goed uit hun woorden komen, moeten 112 bellen, zeggen de organisaties. En wie pijn op de borst heeft, plotseling benauwd wordt of kampt met zogenoemde wegrakingen, moet de huisartsenpost of 112 inschakelen.