Nog nooit zo vroeg in het jaar zo droog in Brabant, desastreus voor weidevogels, bos en hei

Na een kletsnatte winter hebben we dit voorjaar meteen weer een nieuw droogterecord te pakken. En dat is op de Brabantse zandgronden nu al te merken. Boswachters verwachten nog meer droogte dan de afgelopen jaren. De Brabantse beken en vennetjes staan nog aardig vol, maar schijn bedriegt. Nog nooit was het zo vroeg in het jaar zo droog. Voor het derde jaar op rij krijgt de natuur het zwaar te verduren. Boswachter Mari de Bijl van Het Brabants Landschap: “Ik moet me echt pushen om een beetje van het zonnetje te kunnen genieten.” Veel bomen in de Herbertusbossen bij Heeze staan er belabberd bij, en dat niet alleen. “We maken ons ook zorgen om de jonge aanplant. Die boompjes lopen nou uit en hebben dus regenwater nodig. Als dat uitblijft, dan gaan die allemaal dood.”

Grote kans op natuurbranden

Ook de heide is nu al gortdroog. De brandweer moet in droge delen van het land nu al uitrukken om kleine en grote natuurbranden te bestrijden. Cijfers zijn er nog niet, maar de brandweer heeft inmiddels opgeschaald naar Fase 2. Bij natuurbranden wordt dan meer materieel ingezet, en open vuur is verboden. Zondag moest de brandweer in actie komen voor een natuurbrand bij Son. Bij de brand kwam veel rook vrij en een strook van zo’n tweehonderd bij vijftig meter heide is in brand gegaan. De brandweer heeft gelijk groot ingezet met vier bluswagens. Lees ook: Natuurgebied afgesloten na grote heidebrand in Son “Bij natuurbranden is de eerste klap een daalder waard, het is dus goed om snel uit te rukken”, aldus Margreet Zoer, landelijk coördinator Natuurbrandbeheersing bij Brandweer Nederland. “De kans de op natuurbrand neemt niet toe, maar de kans dat het zich snel uitbreidt wel.” Boswachters in Brabant zijn extra waakzaam en hebben afgesproken niet zonder branddeken en brandschep op pad te gaan.

'Meer droogte dan afgelopen jaren'

Boswachter Erik de Jonge heeft zijn werkgebied op de Brabantse Wal bij Bergen op Zoom. “Daar merk je meteen al. Het leek nat, maar het is ontzettend droog. De cijfers laten zien dat we op weg zijn naar nog meer droogte dan de afgelopen twee jaar.” Lees ook: In andere delen van Nederland is het net zo droog, onder meer in Drenthe waar meerdere natuurbranden uitbraken Vooral de weidevogels hebben het zwaar. Door de droogte zijn er weinig insecten, en dat betekent voor de kuikentjes feitelijk hongersnood. Boswachter Erik: “Door de droogte zijn er heel weinig insecten op het land. Die zijn van levensbelang voor jonge vogeltjes. Een groot deel gaat het niet halen en verhongert al heel snel.” Op sommige kleigronden is de grond bovendien diep ingescheurd. “Als daar een jong vogeltje invalt, is het ook einde oefening.”

Watermanagement veranderd

Hoe het kan dat de grond zo snel uitdroogt nadat het in februari nog regenrecords regende? Volgens Staatsbosbeheer is een groot probleem dat Nederland er traditioneel alles aan doet een teveel aan regenwater zo snel mogelijk af te voeren. “Door het Ruimte voor de Rivier-project is er een kentering in het denken gekomen om het water langer vast te houden. Als je het water heel snel afvoert, dan zit je ook snel met problemen”, aldus woordvoerder Joke Bijl. Hydroloog Rob van Dongen: “Het begint nu ook al vroeg in het voorjaar, dat is het ergste van de droogte nu. Februari was het natste sinds mensenheugenis. In 2018 kwam die droogte pas later in het jaar. Voor de natuur is het extra dramatisch dat het nu al drie jaar op een rij te droog dreigt te worden. Dan krijgt die natuur klap na klap.”