MH17-proces van start: grootste rechtszaak ooit in Nederland

Ruim vijf jaar na de ramp met vlucht MH17, waarbij alle 298 inzittenden om het leven kwamen, gaat maandag in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol het strafproces tegen de vier verdachten - drie Russen en een Oekraïner - van start. Het is het meest omvangrijke proces dat Nederland ooit heeft gekend in termen van aantal slachtoffers en nabestaanden. De rechtszaak kan dan ook rekenen op grote belangstelling uit binnen- en buitenland. Lees ook: MH17-nabestaande Evert: 'Je kunt niet verder leven tot schuldigen worden veroordeeld' Het Openbaar Ministerie (OM) houdt de vier verdachten verantwoordelijk voor het neerhalen van het Maleisische vliegtuig. Ze worden beschuldigd van 'het doen verongelukken van vlucht MH17, met de dood van alle inzittenden tot gevolg' en 'de moord op 298 inzittenden van vlucht MH17', aldus het OM. Hart van Nederland-verslaggever Ilse van Wingerden volgt de eerste dag van het MH17-proces in het Justitieel Complex Schiphol op de voet.

Verdachten niet aanwezig

Het is nagenoeg zeker dat geen van de verdachten maandag in de rechtszaal van het extra beveiligde Justitieel Complex Schiphol in Badhoevedorp zal verschijnen. Het is zeer goed mogelijk dat later nog meer mensen zullen worden vervolgd voor betrokkenheid bij de ramp Het vliegtuig van luchtvaartmaatschappij Malaysia Airlines vertrok op 17 juli 2014 vanaf Schiphol en had de bestemming Kuala Lumpur. Het toestel zou daar nooit aankomen, de Boeing stortte een paar uur na vertrekt neer boven bij een dorp in het oosten van Oekraïne. Lees ook: Dag voor start MH17-proces opnieuw stil stoelenprotest Alle 298 inzittenden kwamen om het leven bij de crash. In het vliegtuig zaten onder meer 196 Nederlanders. Ook waren er mensen uit Maleisië, Australië, Indonesië, het Verenigd Koninkrijk, België, Duitsland, de Filipijnen, Canada en Nieuw-Zeeland aan boord.

Nederlandse advocaten

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket, waarschijnlijk afgevuurd door pro-Russische separatisten die actief waren in Oost-Oekraïne. De vier mannen die nu vervolgd worden, zijn de Russische rebellenleider Igor Girkin, zijn rechterhand Sergey Dubinskiy, diens assistent Oleg Pulatov en de Oekraïense commandant Leonid Kharchenko, ook wel Krot genoemd. Lees ook: Vier verdachten MH17 op opsporingslijsten Voor zover bekend laat alleen Pulatov zich door advocaten vertegenwoordigen. Het gaat om Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate van het advocatenkantoor Sjöcrona Van Stigt. Zij werken samen met de Russische advocaat Elena Kutina en haar kantoor in Moskou.

Dossier 36.000 pagina's

Het dossier van het OM omvat momenteel zo'n 36.000 pagina's. Dat zijn 102 ordners. Ook bevat het dossier verwijzingen naar duizenden multimediabestanden, zoals foto's, video's en websites. In totaal gaat het om meer dan 6000 bestanden. Er bestaan overigens rechtszaken met een nog groter dossier, zoals bijvoorbeeld het liquidatieproces Passage en de zaak tegen Willem Holleeder. Daarvoor had justitie respectievelijk 300 en maar liefst duizend ordners informatie verzameld.

Nabestaanden

Hoeveel nabestaanden de rechtszaak bijwonen, is niet bekend. Duidelijk is dat naasten van de omgekomen inzittenden in ieder geval bij een deel van het proces willen zijn. De meesten zullen de zaak volgen vanaf een aparte, eigen locatie. Veel Nederlandse nabestaanden wonen het proces bij via een videoverbinding vanuit Nieuwegein. Lees ook: Nabestaanden MH17: 'Het is het begin van een begin' De nabestaanden mogen op een gegeven moment ook gebruikmaken van hun spreekrecht, dat zal wel in de rechtbank plaatsvinden. Het is alleen nog niet duidelijk wanneer dat is en hoeveel mensen daar gebruik van willen maken. Wat wel al duidelijk is, is dat er 65 internationale waarnemers worden verwacht om de procesgang in de gaten te houden.

25 weken

De rechtbank Den Haag - die voor deze omvangrijke zaak uitwijkt naar de extra beveiligde rechtbank op Schiphol - heeft voor het MH17-proces voor nu 25 weken uitgetrokken, tot en met maart volgend jaar. Het is nu nog totaal onduidelijk hoeveel tijd daarvan gebruikt gaat worden en of het genoeg zal zijn. Meer dan 400 journalisten uit meer dan twintig landen hebben zich aangemeld voor het strafproces. Naast de rechtbank is voor de media een heel perscentrum gebouwd, waar de zittingen gevolgd kunnen worden. Ook kan een handjevol pers in de rechtszaal terecht. Journalisten uit onder meer Nederland, Duitsland, Australië, Rusland, de Verenigde Staten, Oekraïne, Maleisië, Zweden, Zuid-Afrika, België en Canada hebben zich aangemeld. Redactie/ANP