Vooral eenzame ouderen slachtoffer van hittegolf: 'Er is niemand om ze te helpen'

Het grootste deel van de honderden slachtoffers van de laatste hittegolf waren eenzame ouderen. Door simpele tips uit het Nationaal Hitteplan te volgen zou de schade onder die kwetsbare groep bij een volgende warme periode kunnen worden beperkt, zegt Madeleen Helmer van het Klimaatverbond. Tijdens de hittegolf overleden vorige week in totaal 3.100 Nederlanders. Dat is ruim 400 mensen meer dan in de voorgaande weken. Statistiekbureau CBS wijt de piek "bijna volledig" aan de hogere temperaturen. Ter vergelijking: bij gezondheidsdienst RIVM werden in dezelfde week vijftien coronadoden gemeld. Lees ook: De laatste hittegolf heeft ruim 400 mensen het leven gekost Helmer spreekt tegen Hart van Nederland over een "treurige constatering". "Na de cijfers van een week eerder vroeg ik me nog af of ik me misschien overdreven zorgen had gemaakt." In 2018 hadden we twee keer een hittegolf, legt ze uit. "Toen vielen de sterftecijfers relatief mee, omdat we een grote griepepidemie hadden gehad." Die verwachting hadden ze bij het Klimaatverbond nu ook, vertelt Helmer, die bij de organisatie projectleider klimaatadaptatie is. Door corona was er eerder dit jaar namelijk al veel oversterfte: in de eerste weken van de uitbraak overleden ongeveer 9.000 mensen meer dan normaal. "Dan komt dit nieuws als een klap in het gezicht", zegt ze.

Koelen en drinken

Ondertussen sneuvelen er hitterecords in hoog tempo. "Hoeveel meer waarschuwingen heb je nodig om te zien dat het klimaat uit de hand loopt", vraagt Helmer zich af. "Het broeikaseffect is eigenlijk al niet meer te stoppen, dat gaat zeker nog een aantal decennia doorlopen." Het alternatief is volgens haar omgaan met de nieuwe omstandigheden. "De oorzaak is voorkomen helder, de maatregelen ook. Het hitteplan is misschien niet sexy, en er wordt weleens de draak mee gestoken, maar de oplossing is simpel: koelen en drinken." We wéten waar het probleem zit, benadrukt ze. "Het zijn kwetsbare ouderen die eenzaam thuis zitten. Het lastige is dat zij vaak een lagere dorstprikkel hebben. En er is dus niemand om ze daarmee te helpen."

Maatschappelijke actie

Het beste zou structurele verandering zijn, constateert Helmer. "De meeste Nederlandse woningen zijn niet gebouwd om de hitte buiten te houden, maar juist om het binnen warm te krijgen", legt ze uit. "Maar je kunt moeilijk hele steden opnieuw gaan bouwen", weet ze. Zonneschermen kunnen volgens haar helpen. En voor de mensen die het kunnen betalen: airco's. "Die zijn populair, de omzet is met 3.000 procent gestegen. Maar ja, daarmee schiet ook het energiegebruik de lucht in." Lees ook: Energiebedrijven zien extreme stijging stroomverbruik tijdens hittegolf

Leren van coronacrisis

Misschien dat er een positieve les uit de coronacrisis te halen valt. "Net als bij corona is er een grote maatschappelijke actie nodig. Ik hoop dat we die houding door kunnen trekken bij de hitte." Anders zitten we bij de volgende warme periode met hetzelfde probleem, vreest Helmer. "En het is nog niet klaar deze zomer", denkt ze tot slot. "Vorig jaar in september kregen we in het zuiden nog een derde regionale hittegolf van het jaar." Beeld: Pixabay