Wiebes en Asscher erkennen fouten in toeslagenaffaire: 'Het is op een kolossale manier misgegaan'

Oud-staatssecretaris Eric Wiebes voelt zich medeverantwoordelijk voor de manier waarop de Belastingdienst is omgegaan met tal van ontvangers van kinderopvangtoeslag. Tegenover een commissie die het toeslagenschandaal onderzoekt, trekt Wiebes het boetekleed aan. Voormalig minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) betreurt dat hij niet heeft doorgevraagd over de kwestie. Wiebes was van februari 2014 tot en met oktober 2017 als staatssecretaris van Financiën verantwoordelijk voor de Belastingdienst. Grote zorgen over de harde werking van de toeslagenregels hebben hem toen niet bereikt, houdt hij vol. Wel geeft hij toe dat het op een "kolossale manier is misgegaan", ook in de tijd dat hij staatssecretaris was. Dat betekent volgens hem overigens niet dat ambtenaren erop uit waren mensen in het nauw te brengen. "Ik ga niet uit van een kwade wil van ‘dit kunnen we wel flikken bij dit kabinet’ of ‘dit kunnen we wel doen bij deze directeur-generaal’", zegt Wiebes. De commissie vroeg zich af hoe dit onder zijn verantwoordelijkheid heeft kunnen afspelen. "Deze ramp heeft kunnen gebeuren omdat allerlei dingen op elkaar gestapeld werden", is zijn verklaring.

Sociale bom

Een van die verkeerde dingen was de harde toeslagenwetgeving. Hij heeft de gevolgen daarvan niet genoeg ingezien, erkent Wiebes. "We hebben gewoon niet gezien dat wat hier onwelgevallige wetgeving leek, eigenlijk een soort lont was die een gigantische sociale bom tot uitbarsting bracht." Wiebes werd ook bevraagd over zijn antwoorden op Kamervragen over terugvorderingen van de kinderopvangtoeslag in 2014. Hij zei toen dat er "niets van is gebleken" dat mensen in de knel kwamen door deze terugvorderingen. "Fout, maar ook idioot", zegt hij daar achteraf over. En: "verbijsterend", "onbegrijpelijk". Lees ook: Gedupeerden toeslagenaffaire krijgen voor feestdagen 750 euro: 'Dankbaar, maar emotionele schade is onbetaalbaar' "Wat een verdrietige boel", mompelde Wiebes na afloop van zijn verhoor, nog net hoorbaar in de microfoon. "Verschrikkelijk!"  Inmiddels is Wiebes minister op Economische Zaken.

Signalen gemist

Voormalig minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) werd aansluitend ondervraagd. Hij gaf aan dat hij signalen heeft gemist, dat de toeslagenregels hard konden uitpakken voor ouders die kinderopvangtoeslag ontvingen. "Ik heb niet doorgehad dat er zoveel onrecht en leed onder lag", erkent hij. "Daar had ik wel achter kunnen komen als ik had doorgevraagd." Als minister was Asscher verantwoordelijk voor de regels rond de kinderopvangtoeslag. Uit documenten die de afgelopen tijd naar boven kwamen, bleek ook dat aan Asscher werd gevraagd of deze wet in stand moest worden gehouden. Net als voormalig staatssecretaris Eric Wiebes (Belastingdienst) zag Asscher daar geen roep in om de regels los te laten, maar juist om ze aan te scherpen.

Mogelijk zuur

"Wordt hiermee niet een route geopend waarmee mensen de wetgeving kunnen omzeilen, door mensen elkaar de eigen bijdrage te schenken?" vroeg Asscher, nu PvdA-leider, zich af over een notitie. Hij zag geen noodzaak om de regels aan te scherpen, dus bleven ze stand. Dat geldt ook voor de regel die voorschrijft dat ouders die niet hun volledige eigen bijdrage hebben betaald, de volledige toeslag moesten terugbetalen. Het terug te betalen bedrag was veel hoger dan de bijdrage. Lees ook: Snelle compensatie toeslagenouders van de baan na bezwaren Sociale Zaken Hierover stond in die notitie dat het mogelijk "zuur" was voor ouders. "Was ik daarop ingesprongen, dan had ik misschien later ook kunnen ingrijpen. Ik heb me de impact daarvan niet gerealiseerd", zegt Asscher. Als hij ergens spijt van heeft, is het dat hij niet heeft doorgevraagd. "Dan had ik misschien de onrechtvaardigheid hiervan tot me laten doordringen." ANP/redactie