Hoe werkt het coronavaccin van Pfizer en is het veilig? Alles wat je moet weten op een rij

Vanaf woensdag is het zover: dan wordt in Nederland de eerste prik gezet met het coronavaccin van leverancier Pfizer/BioNTech. Het kabinet verwacht alle Nederlanders die het vaccin willen nemen eind september te hebben gevaccineerd. Toch hebben veel mensen hun twijfels en zorgen bij het vaccin. Is het wel veilig? Hoe gaat het vaccineren in zijn werk? En hoe zit het met bijwerkingen? In dit artikel zetten we alles nog een keer voor je op een rij.

Hoe werkt het vaccin?

Het vaccin is gebaseerd op een nagemaakt stukje van de genetische code van het coronavirus. Dat nagemaakte stukje wordt geïnjecteerd in je lichaam. Je lichaam signaleert dat neppe virusdeeltje en gaat daardoor échte virusonderdeeltjes produceren. Ons immuunsysteem herkent dit als een vreemd eiwit en zal daardoor antilichamen aanmaken en cellen activeren die de virusonderdeeltjes aanvallen.

Als je vervolgens op een later moment in aanraking komt met het echte coronavirus, herkent je afweersysteem het virus. Je lichaam zal het virus dan snel opruimen. Volgens het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) is nog niet bekend hoe lang het vaccin werkzaam is. Het kan zijn dat herhaald inenten nodig is.

Is het vaccin veilig en effectief?

Het vaccin is veilig en werkt goed, zo oordeelde het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) eind december. De leveranciers meldden eerder al dat het vaccin voor 95 procent effectief is. Het EMA bevestigt dat. Dat betekent dat het middel bij 95 procent van de mensen beschermt tegen het coronavirus. Het middel is ook effectief onder ouderen.

Is het vaccin ook bestand tegen het gemuteerde coronavirus?

Dat is niet honderd procent zeker, maar deskundigen denken van wel. Farmaceuten zullen het vaccin wel geregeld moeten aanpassen als het virus blijft muteren. Dat gebeurt overigens bij het vaccin voor de griep ook.

Wat weten we over bijwerkingen?

Bijwerkingen op de korte termijn heeft het virus nauwelijks. Ruim 20.000 mensen zijn getest en bij hen zijn geen ernstige klachten ontstaan. Wel werden lichte ongemakken ervaren zoals pijn op de injectieplek, vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn. Ook koorts, rillingen en gewichtspijn werden gemeld. Gemiddeld waren deze bijwerkingen na een dag over, en met een simpele pijnstiller goed te doen.

Lees ook: Zorgpersoneel twijfelt om coronavaccin te nemen: ‘Wat als wij er ziek van worden?’

Zeer zeldzame bijwerkingen op de lange termijn zijn nooit helemaal uitgesloten bij een vaccin. Deze bijwerkingen zullen pas aan het licht komen als het vaccin aan grotere groepen mensen wordt gegeven. De veiligheid van het nieuwe coronavaccin wordt daarom ook na de toelating “goed in de gaten gehouden“, verzekert het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen.

Hoeveel vaccins heeft Nederland?

De Europese Commissie heeft namens de EU-landen 300 miljoen doses van het vaccin besteld. Voor Nederland zijn uiteindelijk 11,7 miljoen doses beschikbaar, maar die zullen mondjesmaat worden geleverd. De verwachting is dat er ook nog vaccins van andere leveranciers worden goedgekeurd. Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) zou maandag een besluit nemen over het vaccin van leverancier Moderna, maar dat besluit werd doorgeschoven naar woensdag. Het uitstel moet de beoordelingscommissie iets meer tijd geven om het vaccin goed te kunnen beoordelen.

Wanneer gaat het vaccineren beginnen?

Het vaccineren met het coronavaccin van Pfizer/BioNTech begint in Nederland op woensdag 6 januari. Eerder kondigde minister Hugo de Jonge aan op 8 januari te willen starten met vaccineren, maar onder druk van de Tweede Kamer besloot hij dat het prikken toch twee dagen eerder kan beginnen. Nederland begint als laatste land binnen de Europese Unie met vaccineren.

Wie worden als eerst gevaccineerd?

Nederland heeft ervoor gekozen om eerst zorgpersoneel dat de meest acute zorg levert aan coronapatienten te vaccineren. Daarna zijn zorgmedewerkers in onder andere verpleeghuizen, gehandicaptenzorg en de wijkverpleging aan de beurt.

Lees ook: Vaccinatieprogramma woensdag eindelijk van start: wanneer kun jij het coronavaccin halen?

Het kabinet heeft het geplande vaccinatieprogramma in een schema opgesteld (artikel gaat verder onder afbeelding)

Hoe weet je of je gevaccineerd kunt worden?

Vanaf maandag 4 januari zijn de eerste uitnodigingen voor de prikken verstuurd. Alleen als je een uitnodiging krijgt, kun je worden gevaccineerd. Wie een uitnodiging ontvangt, kan vervolgens telefonisch een afspraak maken. In een later stadium kan dat ook digitaal.

Wat kost het om gevaccineerd te worden?

Niks. De vaccinatie tegen het coronavirus is gratis.

Waar worden die prikken gedaan?

De eerste mensen zullen op woensdag 6 januari bij de GGD-priklocatie in Veghel worden gevaccineerd. Vanaf vrijdag 8 januari kan dat ook in Rotterdam en Houten, en maandag 11 januari volgen ook Amsterdam, Drenthe en Den Haag. Vanaf 15 januari zijn alle 25 GGD-priklocaties in het land geopend voor het toedienen van de coronavaccins.

Ben ik na één prik klaar?

Om met het vaccin van BioNTech/Pfizer beschermd te zijn tegen het coronavirus, moet je twee prikken krijgen. Tussen die twee inentingen zit drie weken. Pas na de tweede prik ben je voldoende beschermd. In de periode tussen beide inentingen ben je dus nog vatbaar voor het coronavirus.

Ben ik met een vaccin niet meer besmettelijk?

Het vaccin zorgt ervoor dat mensen niet ziek zullen worden, maar mogelijk nog wel besmettelijk zijn, aldus het CBG. Het kan zijn dat iemand de ziekte niet krijgt, maar toch het virus in zich heeft en een ander kan besmetten.

Kunnen we dankzij het vaccin terug naar normaal?

Feesten in de kroeg, massaal naar een voetbalstadion, knuffelen met mensen van wie je houdt. We willen allemaal heel graag terug naar het oude normaal. Voorlopig zit dat er nog niet in. Pas als zo’n 70 procent van de bevolking is ingeënt, ontstaat de groepsimmuniteit die nodig is om het virus de baas te zijn. Minister Hugo de Jonge verwacht dat alle Nederlanders vóór het vierde kwartaal van dit jaar gevaccineerd kunnen zijn.

Lees ook: Vertrouwen in minister De Jonge krijgt klap door vaccinatiebeleid: een derde eist aftreden