Gasprijs loopt op door Oekraïne-crisis: toch maar een vast contract afsluiten?

De vrees voor een grootschalige Russische inval in Oekraïne is direct terug te zien op de energiemarkt: de Europese gasprijzen zijn dinsdag flink gestegen. Wat betekent dit voor onze energierekening? Is het slim om nu alsnog een vast contract af te sluiten?

Rusland erkende maandag de twee zelfuitgeroepen 'volksrepublieken' van Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne. Daarna maakte president Vladimir Poetin bekend een "vredesmissie" naar het gebied te sturen. Een paar uur later werden de eerste tanks gesignaleerd in Donetsk, de hoofdstad in een van de twee afgescheiden regio's.

Gasprijs 10 procent omhoog

In reactie daarop dreigen Westerse landen met zware sancties tegen de Russen. De spanningen zorgen ondertussen voor onzekerheid op de energiemarkten. Zo zijn de Europese gasprijzen al flink gestegen. De prijs van een megawattuur gas steeg dinsdag meteen met 10 procent tot zo'n 80 euro om daarna weer een paar euro terug te zakken.

Het front is weliswaar duizenden kilometers verwijderd van ons land, toch maken steeds meer Nederlanders zich zorgen: de energierekening is nu al torenhoog en schieten de tarieven de komende tijd misschien nog verder omhoog? Wat kun je als consument op dit moment het beste doen: blijven zitten of toch overstappen naar een vast contract?

'Kans op prijsdaling nihil'

"Het is ongelooflijk moeilijk om in te schatten hoe de energieprijzen zullen reageren op de huidige spanningen", legt Joyce Donat van de Consumentenbond uit aan Hart van Nederland. "Ook wij hebben geen kristallen bol. We kunnen daarom ook geen eenduidig advies voor iedereen geven."

Thomas Bleker van Pricewise schat de kans echter "nihil" dat de energieprijzen de komende tijd zullen zakken. "Die zijn al een tijdje heel hoog en er was de hoop dat ze in het voorjaar zouden dalen, maar door de Oekraïnecrisis vervliegt die hoop nu snel. Het 'mooiste' scenario is als de energieprijzen niet of amper verder stijgen."

Hij wijst naar de gasmarkt, waar inmiddels ruim 70 euro per megawattuur wordt betaald. "Normaal zijn de tarieven voor het voorjaar hoger dan die voor in de zomer, maar nu zie je dat de prijzen voor het tweede en derde kwartaal net zo hoog zijn." Omdat inkopers zo min mogelijk risico willen lopen, kopen ze volgens hem nu al voor het hele jaar in, tegen hogere prijzen dus.

Vast: wel of niet doen?

Toch is de Oekraïnecrisis niet meteen reden voor paniek, benadrukt Donat. "Als je nu een variabel energiecontract hebt, is het niet zo dat de prijs volgende maand al meteen de lucht inschiet. Bijna alle maatschappijen wijzigen hun tarieven twee keer per jaar: in januari en juli. Dus de volgende aanpassing is pas in de zomer."

Mensen met een variabel contract kunnen volgens Bleker momenteel twee dingen doen: afwachten totdat hun energiemaatschappij straks met een tariefwijziging komt of bekijken of een vast contract toch niet goedkoper is. "Goed oriënteren kost niets, maar neem geen overhaaste beslissingen. En verwacht zeker geen wonderen in de huidige markt."

Een vast contract raadt de Consumentenbond nu niet aan. "We zien nog steeds hele hoge energieprijzen en met een vast contact ben je niet flexibel", waarschuwt Donat. "Bovendien betekent vast niet meteen goedkoper." Zo wordt een welkomstbonus pas na een jaar uitgekeerd, terwijl deze vaak wel 'alvast' in de maandprijs van de aanbieding verwerkt zit.

'Oude' prijzen verleden tijd

Volgens Donat kunnen consumenten het beste even afwachten. "Ondanks de spanningen zijn er ook lichtpuntjes: we hebben een zachte winter, de gasvoorraden zijn weer aardig bijgevuld en er komt meer vloeibaar gas richting Europa", legt ze uit. "Onze verwachting is dat de prijzen richting de zomer weer zullen dalen, de vraag is alleen wel: hoeveel?"

Over één ding zijn zowel de Consumentenbond en Pricewise het eens: de 'oude' energieprijzen keren voorlopig niet meer terug. De huidige gasprijs is bijna het vijfvoudige van die van een jaar geleden. "En er is een heel reëel scenario dat gasmarkten krap blijven", tempert energie-expert Jilles van den Beukel dinsdag tot slot de verwachtingen.

Tekst: Hart van Nederland/ANP / Bovenstaande reportage is eerder uitgezonden