Symptomen van apenpokken: dit moet je weten over het virus

Voor het eerst is bij iemand in Nederland het apenpokkenvirus vastgesteld, meldt het RIVM vrijdagavond. Een PCR-test bij de patiënt bleek positief. De gezondheidsdienst verwacht dat er meer besmettingen volgen. Dit moet je weten over de apenpokken.

Het apenpokkenvirus komt oorspronkelijk voor in West- en Midden-Afrika. Af en toe duikt het op in andere landen, maar dan gaat het om een enkel geval van iemand die kort ervoor in Afrika is geweest en misschien nog iemand heeft besmet. Nu gaat het echter om een opvallend grote uitbraak.

Zo is de ziekte inmiddels al in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Spanje, Portugal, Italië, Zweden, de Verenigde Staten, Canada en Australië bij mensen vastgesteld. Veel patiënten zijn echter nooit in Afrika geweest, bovendien hebben ze vaak geen contact met elkaar gehad. De besmettingen lijken los van elkaar te staan.

Gezondheidsexperts zijn bezorgd over de snelle opmars van het apenpokkenvirus, maar wat weten over de ziekte? Hart van Nederland zet vijf vragen en antwoorden voor je op een rijtje.

Wat zijn de symptomen van apenpokken?

De eerste symptomen die je krijgt als je het apenpokkenvirus hebt opgelopen, zijn vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, opgezwollen lymfeklieren, rillingen, koorts en vermoeidheid. Na een paar dagen krijg je ook huiduitslag. Die begint meestal in het gezicht, om daarna over het hele lichaam te verschijnen.

De uitslag manifesteert zich in het begin met vlekken, om daarna over te gaan in blaasjes. Uiteindelijk drogen die blaasjes in en blijven er korstjes over. Volgens het RIVM vallen die na twee tot drie weken van de huid af.

Van die blaasjes zien we nu veel foto's rondgaan. Viroloog Marion Koopmans zei hierover eerder tegen Hart van Nederland: "De foto's die we nu overal zien, zijn van de meest heftige variant. De vastgestelde besmettingen in de EU zijn voornamelijk de milde variant."

Hoe lang blijf je ziek na besmetting?

Volgens het RIVM verloopt de ziekte bij de meeste mensen mild. Het virus is heel besmettelijk en ook onprettig, maar verreweg de meeste zieken genezen meestal binnen een paar weken. Dan verdwijnen ook de symptomen. In uitzonderlijke gevallen worden mensen erg ziek.

Hoe loop je apenpokken op?

Mensen kunnen het virus oplopen door nauw contact via de huid, bijvoorbeeld door een open wondje van een besmet iemand aan te raken. Dit kunnen bijvoorbeeld gezinsleden zijn die samen knuffelen en spelen, maar het kan ook worden overgedragen door partners tijdens seks.

Onder de besmette mensen zijn momenteel naar verhouding veel mannen die seks hebben met andere mannen. "Gezien de ongebruikelijk hoge aantallen besmettingen van mens naar mens op deze manier, is de kans groot dat het virus zich verder verspreidt door nauw contact, bijvoorbeeld tijdens seksuele activiteiten", aldus Europese gezondheidsdienst ECDC.

Wanneer loop je risico op besmetting?

In Nederland lopen mensen onder de vijftig jaar relatief gezien meer risico om de apenpokken op te lopen dan oudere landgenoten. Dat komt omdat ons land in 1974 is gestopt met de algemene inenting tegen pokken, waardoor mensen die daarna zijn geboren sindsdien minder immuniteit hebben opgebouwd.

De vroeger gezette prikken hebben ervoor gezorgd dat de pokken in het Westen zijn verdreven. Het apenpokkenvirus is waarschijnlijk goed te bestrijden met het huidige vaccin tegen pokken. Het kan besmetting voorkomen en bij mensen die net positief zijn getest, kan het middel ervoor zorgen dat de klachten beperkt blijven.

Nederland heeft volgens het RIVM ongeveer 100.000 doses beschikbaar. Er is nog geen besluit genomen over een eventuele inzet van het middel. Volgens de gezondheidsdienst is er eerst "meer tijd nodig om in kaart te brengen hoe groot de verspreiding van het virus is. Maar we gaan ervan uit dat het verder verspreid is dan we nu in beeld hebben."

Waarom heet het 'apenpokkenvirus'?

Het virus werd in 1958 ontdekt bij een Java-aap in een proefdiercentrum. Daar dankt het virus zijn naam aan, maar ook andere dieren kunnen het virus bij zich dragen, zoals sommige eekhoorns, ratten en muizen. In 1970 werd het virus voor het eerst vastgesteld bij een mens, bij een 9-jarige jongen uit de Democratische Republiek Congo.

Hart van Nederland/ANP