Hoe voorkomen we dat net-afgestudeerden de zorg weer binnen een paar jaar verlaten?

Alle nieuwe maatregelen die dinsdagavond zijn aangekondigd bij de persconferentie zijn volgens het kabinet bedoeld om de druk op de zorg te verlichten. Maar daarmee is een ander probleem nog niet opgelost: het grote personeelstekort in de zorg.

De zorgsector staat onder druk, dit doordat er een gigantisch tekort aan inzetbaar zorgpersoneel. Het zou gaan om 75.000 arbeidskrachten die nu nodig zijn om de zorg weer op volle sterkte te laten functioneren. En alsof dat niet erg genoeg is blijkt dat 40 procent van de net-afgestudeerden binnen 1 tot 2 jaar het werkveld verlaat waar ze voor opgeleid zijn. Dat is een dramatische leegloop die gestopt moet worden, vindt voorzitter Maurice Limmen van de Vereniging van Hogescholen. "Anders zijn we mensen voor niets aan het opleiden."

Werkdruk is grootste boosdoener

De redenen voor pas-afgestudeerden om te stoppen zijn duidelijk: het heeft vooral te maken met de hoge werkdruk in de zorg, maar ook met het systeem van protocollen en bureaucratie. "Het werkveld loopt in die zin achter op de opleiding", zegt voorzitter Limmen.

Wat gemist wordt is 'modern werkgeverschap'. Op die manier word je opgeleid hoe je flexibel moet omgaan met allerlei soorten patiënten en situaties. "Maar na je studie kom je terecht in een vergrijsde beroepsgroep met verouderde manieren van werken en bureaucratie. Dat demotiveert de nieuwe zorgmedewerkers."

Point of no return

Daarbij moeten studenten tijdens de opleiding beter voorbereid worden op wat ze kunnen verwachten. Docent verpleegkunde Ellen Bakker heeft onderzoek gedaan naar hoe ze studenten weerbaarder kunnen maken zodat ze niet vroegtijdig uitvallen. "We hebben gekeken naar de mentale en fysieke gezondheid in relatie tot uitval. Wat ons opviel: tijdens de opleiding hadden studenten al veel klachten. Het aandacht schenken daaraan tijdens de studie is dus belangrijk. Voor 75 procent hadden de fysieke klachten te maken met de stage."

Er zal dus ook zeker in het werkveld veel moeten veranderen. Docent Ellen Bakker: "Ik ben een beetje bang dat er een 'point of no return' komt. Dat de werkdruk en het ziekteverzuim meer en meer oplopen. Ik hoor van studenten dat ze steeds vaker worden gevraagd voor diensten. Bij hen neemt daardoor de vermoeidheid toe en de inspiratie fors af. Het behoud van mensen begint bij de opleiding, maar zorginstellingen moeten ook gaan zien dat investeren in studenten tijdens stage zeer urgent is."