Emotionele boeren in gesprek met Kamerleden in pauze stikstofdebat: 'Laat ons niet barsten'

Boeren die uit protest naar Den Haag zijn gekomen om een deel van het stikstofdebat bij te wonen, zijn ook in gesprek gegaan met een aantal Kamerleden. Onder anderen CDA'er Derk Boswijk, BBB-voorvrouw Caroline van der Plas, Forum voor Democratie-Kamerlid Gideon van Meijeren en Kamerlid Wybren van Haga spraken met de boeren.

De emoties liepen hoog op tijdens een gesprek tussen Boswijk en boer Koos. "Laat ons niet barsten", vroeg laatstgenoemde met tranen in zijn ogen aan de CDA'er. "Een boer heeft zich opgeknoopt. En waarom? Niet omdat het slecht ging in zijn huwelijk, maar precies om wat hier (in Den Haag, red.) gebeurt." Even wordt het hem te veel, terwijl hij wegloopt snikt hij nog haast onverstaanbaar: "Mijn bedrijf is morgen klaar."

Koos toog samen met tientallen andere boeren naar het Tweede Kamergebouw. Tijdens het debat zaten ze op de publieke tribune. Buiten staan enkele trekkers, en is politie op de been. Het stikstofdebat volgde op een massaal protest in Stroe tegen de plannen van het kabinet.

'Er gebeurt niets'

Volgens melkveehouder Jaap uit Maasland zijn veel van de boeren na het werk naar de Kamer gekomen toen het debat nog gaande was. Ze hadden gehoopt dat het beleid zou worden veranderd, maar "er gebeurt niets". Andere aanwezige boeren zeggen dat de boerenacties "nog wel heftiger" worden. "Gisteren in Stroe was het nog gezellig", zegt een actievoerder. "Maar als we alleen gezelligheid zouden willen, gingen we wel naar een schuurfeest."

De agrariërs gaven aan wanhopig te zijn. Sommigen overwegen te emigreren. Onderling bespreken ze in welke kleur van de stikstofkaart hun boerderij is gevestigd. In sommige gebieden moet de stikstofuitstoot meer dan gehalveerd worden, of zelfs met 95 procent verminderd. De provincies mogen dit wel nog invullen.

De boeren vinden dat de onevenredig hard worden getroffen door de maatregelen, zeker ten opzichte van andere sectoren. De overheid voert aan dat de boeren verantwoordelijk zijn voor zo'n 60 procent van alle stikstofuitstoot in dit land, met name door het gebruik van kunstmest.

Spontane actie

Agractie-voorzitter Bart Kemp laat desgevraagd weten dat het niet gaat om een gecoördineerde actie, maar dat het een spontane reactie is van boeren uit het westen van Nederland "op de volhardendheid van de politiek in de stikstofplannen". Kemp verwacht dat er donderdagavond "vast nog wat meer boeren zullen aansluiten".

Volgens de politie was het donderdagavond rustig bij het Kamergebouw. Rond 23.00 uur stonden er enkele trekkers. Een woordvoerder van burgemeester Jan van Zanen geeft aan dat het nu niet om een demonstratie gaat, omdat de boeren in de Tweede Kamer het debat volgen. Trekkers blokkeren geen doorgaande wegen, dus er is geen reden om nu op te treden, aldus de zegsvrouw.

Stikstofminister Christianne van der Wal liet voor de camera van Hart van Nederland weten dat ze in gesprek blijft met de landbouwsector: "Ik heb het al vaker gezegd: ik begrijp de impact van deze aanpak voor heel veel boeren. Verschrikkelijk. Maar ik weet ook dat we geen keuze hebben." De Tweede Kamer debatteert al sinds 10.00 uur 's ochtends over het voorgestelde beleid.

ANP