'Hugo de Jonge bemoeide zich actief met omstreden mondkapjesdeal Sywert van Lienden'

CDA'er Hugo de Jonge heeft zich als minister van Volksgezondheid (VWS) actief bemoeid met de mondkapjeshandel van partijgenoot Sywert van Lienden. Dat schrijft de Volkskrant woensdag op basis van interne documenten.

Hoewel de inkoop van beschermingsmiddelen niet zijn verantwoordelijkheid was, zorgde De Jonge er persoonlijk voor dat een topambtenaar contact opnam met Van Lienden. Die interventie leidde er mede toe dat de mediapersoonlijkheid onder lucratieve voorwaarden mondkapjes mocht leveren.

Van Lienden en zijn twee compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel zouden minstens 20 miljoen euro verdienen aan de omstreden mondkapjesdeal.

Appjes van De Jonge

De Jonge nam op 10 april 2020, een dikke week voordat de overheid een order gunde aan Van Lienden, via WhatsApp contact op met Bas van den Dungen, de secretaris-generaal van het ministerie van Financiën. De Jonge maakte in appjes duidelijk dat hij wilde dat er een samenwerking tot stand kwam tussen zijn ministerie en zijn partijgenoot.

Ambtenaren van VWS hekelden de bemoeienis van De Jonge. Die eerder al een andere ambtenaar benaderde om contact te onderhouden met Van Lienden. De bemoeienis wordt omschreven als 'ongemakkelijk'. Ook waren ze bij VWS verbaasd over de voorkeursbehandeling die Van Lienden kreeg, terwijl hij eerder was afgewezen. "Waarom moet die überhaupt? Waarom opeens op eerste Paasdag een call", is te lezen in één van de appjes in handen van de Volkskrant.

Commerciële bv

Het contact met De Jonge is niet het enige nieuws rond de omstreden deal. Volgens het AD zou uit het nieuw te verschijnen boek Sywerts Miljoenen van Jan-Hein Strop en Stefan Vermeulen van onderzoeksplatform Follow The Money blijken dat Van Lienden en zijn partners van meet af van plan waren de deal via een commerciële bv uit te voeren. Daags voor de onderhandelingen gaven ze een notaris opdracht deze bv op te richten. Het boek verschijnt donderdag.

Als voorman van de Hulptroepen Alliantie, een stichting zonder winstoogmerk, schoof Van Lienden in het voorjaar van 2020 aan tafel bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) met een non-profitvoorstel voor de levering van 120 miljoen mondkapjes. De haast bij VWS voor het binnenhalen van mondkapjes was groot. Uit een reactie aan De Volkskrant blijkt dat het commerciële belang van Van Lienden daardoor van ondergeschikt belang was.

Al drie dagen in oprichting

De commerciële bv die Van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel hadden bestemd voor de overheidsdeal - Relief Goods Alliance (RGA) - was toen al drie dagen in oprichting, zo staat in e-mails in handen van de auteurs.

Op 11 april verzocht Damme de notaris er vaart achter te zetten. Terwijl hij op 12 april in een e-mail aan het ministerie van VWS juist schreef: "Dat doen we met hart voor de mensen in de zorg, zonder winstoogmerk, vrij van belangen en zonder direct geld te vragen aan de Rijksoverheid."

'Niet betrokken'

Het is volgens de Volkskrant opmerkelijk dat De Jonge zich bemoeide met de mondkapjesdeal, omdat hij zich op deze manier inzette voor een toenmalig partijgenoot van het CDA en hij overschreed de grenzen van zijn eigen portefeuille. De Jonge, inmiddels minister van Volkshuisvesting, wilde geen reactie geven tegen de Volkskrant. Begin juni 2021 zei De Jonge juist nog dat hij 'niet betrokken was' bij de deal.

Hart van Nederland/ANP