Jeugdzorg alsnog fors gekort in principeakkoord, opluchting over duidelijkheid

Staatssecretaris Maarten van Ooijen (Jeugdzorg) en gemeenten zijn het na maandenlang onderhandelen in beginsel eens geworden over de bezuinigingen van de jeugdzorg. Ook is er gesproken over verbeteringen van de zorg. Er zal de komende jaren minder worden bezuinigd, dan het kabinet aanvankelijk wilde. Het principeakkoord wordt nog wel ter instemming voorgelegd aan alle gemeenten.

Van Ooijen noemt het "hoopgevend dat we nu eindelijk een akkoord hebben over de hoofdlijn van de financiële afspraken". Met de verlaging van het bezuinigingsbedrag voor 2024 en 2025 worden gemeenten volgens de staatssecretaris zo goed mogelijk in staat gesteld om in ingewikkelde maatschappelijke omstandigheden de jeugdzorg te verbeteren. "Hervormingen zijn nodig om kwetsbare kinderen en gezinnen sneller en beter te kunnen helpen."

Die zogeheten hervormingsagenda had er al in januari 2022 moeten liggen. Daarin worden afspraken vastgelegd over verbeteringen en besparingen in de jeugdzorg. De onderhandelingen over hervormingen in de jeugdzorg liepen eind vorig jaar stuk op het ontbreken van voldoende garanties van het Rijk aan gemeenten als de tekorten in de jeugdhulp blijven bestaan.

Bezuinigingen honderden miljoenen per jaar

De bezuinigingen die de staatssecretaris wil doorvoeren zijn niet mals. Er wordt voor vele honderden miljoenen per jaar gesneden in een jeugdzorg. Aanvankelijk moesten gemeenten dit jaar 374 miljoen euro bezuinigen op de jeugdzorg, oplopend naar 463 miljoen euro in 2024 en 570 miljoen euro in 2025. Maandagavond hebben VWS en gemeentekoepel VNG een principe-akkoord afgesproken dat er in zowel 2023, 2024 en 2025 374 miljoen euro wordt bezuinigd. In totaal worden de eerder ingeboekte bezuinigingen met 285 miljoen euro verlaagd.

De VNG heeft het akkoord onder voorbehoud gesloten. De leden (gemeenten) moeten er nog mee instemmen. Het akkoord wordt op de VNG-ledenvergadering van medio juni voorgelegd. Daarnaast willen gemeenten zo snel mogelijk zekerheid krijgen over "voldoende structurele financiële middelen voor de jeugdzorg vanaf 2026", zegt de Helmondse wethouder Cathalijne Dortmans, die namens de VNG de onderhandelingen met VWS heeft gevoerd.

'Voor onze jeugd gedaan'

Dortmans is tevreden dat de bezuinigingen voor de komende jaren zijn verzacht. "Het is een taai proces geweest, maar we hebben dit voor onze jeugd gedaan." In 2026 moeten gemeenten wel 961 miljoen op de jeugdzorg bezuinigen.

Er komt een commissie van deskundigen. Die bekijkt in 2025 of de ingeboekte bezuinigingen haalbaar zijn. Als dat niet zo is, komt zij met een zwaarwegend advies over hoe gemeenten en Rijk daarmee moeten omgaan.

'Geen reden voor feestje'

Brancheorganisaties in de jeugdzorg zijn opgelucht dat het kabinet en gemeenten het eindelijk eens zijn geworden over de bezuinigingen en verbeteringen van de jeugdzorg. "Nu kunnen we snel weer met elkaar om tafel om over de inhoudelijke verbeteringen te spreken", reageren Jeugdzorg Nederland, de Nederlandse GGZ en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland.

Ze zijn ook kritisch: "De financiële afspraken mogen wat ons betreft geen belemmering vormen voor inhoudelijk noodzakelijke verbeterstappen." Ook vakbond FNV Jeugdzorg vindt de afspraken "geen reden voor een feestje". Bestuurder Maaike van der Aar zegt dat de discussie nog steeds gaat over geld, in plaats van over de betere en effectievere jeugdzorg die noodzakelijk is.

Dat er iets in de jeugdzorg moet veranderen is duidelijk. Zo kwam door de lange wachttijden jeugdzorg te laat voor Sjaaks zoon Sander:

1:54

Door wachttijden kwam jeugdzorg te laat voor Sjaaks zoon Sander (15): 'Deze pijn is ondraaglijk'

Hart van Nederland/ANP