Kamer wil max aan donaties voor partijen, maar denkt anders over wat dat moet zijn

Een groot deel van de Tweede Kamer wil dat er een grens komt aan het bedrag dat politieke partijen in een jaar per donateur mogen ontvangen. Alleen denken de partijen verschillend over de hoogte van zo'n maximum, zo bleek tijdens een debat in de Kamer over een wetsvoorstel dat regels voor de financiering vastlegt. D66 en CDA, die vorig voorjaar een miljoenenschenking kregen vlak voor de verkiezingen, waren terughoudend.

De ideeën voor de begrenzing liggen flink uit elkaar. Zo denken VVD en SP eraan om per schenker 100.000 euro toe te staan, maar GroenLinks wil dat op 25.000 euro per jaar vastleggen. In het wetsvoorstel, dat het vorige kabinet eind 2020 al indiende, staat geen maximering.

Maar partijen wijzen onder meer op het risico van beïnvloeding van politieke partijen of hun standpunten door mensen met veel geld. Dat is slecht voor de democratie en nadelig voor het toch al broze vertrouwen van mensen in de politiek, vinden ze. Alleen al de schijn van belangenverstrengeling moet worden voorkomen. Bovendien wordt het speelveld ongelijk als sommige partijen opeens over veel geld beschikken en als ze dat in hun campagne stoppen, "kopen ze" eigenlijk de verkiezingen.

Miljoenendonaties

Vorig voorjaar, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, ontving het CDA 1,2 miljoen euro van een donateur, D66 een miljoen en de Partij voor de Dieren een paar ton. Het CDA staat open voor een maximale schenking maar wil nog over de hoogte nadenken, net als andere partijen.

D66 lijkt de enige partij die zich er nu niet op wil vastleggen. D66-Kamerlid Hind Dekker benadrukte dat transparantie het belangrijkste punt is voor de sociaal-liberalen, iets dat ook in deze wet wordt geregeld. Volgens haar kan dan iedereen zien wie de gever is en wat voor belang er eventueel zou spelen. Het zorgde voor hoon bij onder meer GroenLinks, SP en PVV. De Partij voor de Dieren wil wel een maximering.

Kleine giften ook melden

Een aantal partijen zoals VVD, DENK, SP en D66 wil dat kleinere giften al moeten worden gemeld, met informatie over de gever. Nu is die grens 4500 euro. De liberalen denken aan 1000 euro. Anderen weten het nog niet, maar PVV en JA21 vinden de huidige grens goed.

Linkse partijen vinden dat alleen particulieren mogen doneren aan politieke partijen. Maar onder meer de VVD en D66 vinden dat ook verenigingen en stichtingen dit moeten kunnen. De linkse oppositie ziet daarin het risico dat rijke personen alsnog veel meer doneren door zich achter een stichting te verschuilen.