Kamerleden verbijsterd: tegen hun zin in akkoord voor Europese digitale identiteit

Meerdere fracties in de Kamer zijn zeer kritisch over de stem van staatssecretaris Van Huffelen voor de Europese digitale identiteit. In een motie riep de Tweede Kamer het kabinet op om er op Europees niveau niet mee in te stemmen, maar de staatssecretaris heeft dit toch gedaan. "Waarom sturen wij dan nog ministers of staatssecretarissen naar Brussel?", vraagt onafhankelijk Kamerlid Pieter Omtzigt zich af.

De Europese digitale identiteit is een nieuw te maken systeem van de Europese Unie. Volgens de Europese commissie kunnen burgers straks met de eID op een veilige manier hun persoonlijke gegevens beheren en delen met bedrijven of instanties. Het zou een soort DigiD zijn en wordt ook wel een 'datakluis' genoemd.

Waarom zo'n digitale identiteit?

Het doel is om burgers meer controle te geven over hun eigen gegevens, zegt de Europese commissie. Nu delen mensen - soms zonder het te beseffen - veel persoonlijke informatie met Amerikaanse of Chinese techbedrijven. Dat gebeurt bijvoorbeeld door allerlei apps te gebruiken, zoals een Wallet met bankpassen of TikTok dat persoonlijke gegevens opslaat.

Tegenstanders van de invoering van een Europese digitale identiteit vrezen dat we ons straks overal digitaal moeten identificeren. Ook zijn er zorgen dat de overheid met zo'n eID te veel controle kan uitoefenen over burgers.

Kamerleden gingen vandaag in debat met staatssecretaris Van Huffelen:

Kamer kritisch

De Kamer liet zich eerder al kritisch uit over het plan vanwege zorgen over de veiligheid van de gegevens en de opslag van de data. Daarom riep een meerderheid van de Kamer op om niet met het plan in te stemmen. Toch heeft staatssecretaris Van Huffelen in Brussel meegestemd, naar eigen zeggen omdat een tegenstem mogelijk slecht zou zijn voor de onderhandelingspositie van Nederland.

D66-Kamerlid Dekker kan hierin meegaan: "Vanwege onze moties heeft de staatssecretaris voor elkaar gekregen dat de tekst aangepast wordt." Voorbeelden die Dekker aanhaalt zijn onder meer dat het systeem nu vrijwillig is, er geen Europees identificatienummer komt en de broncode van de datakluis openbaar wordt gemaakt, wat het systeem meer transparantie zou moeten geven.

Maar Renske Leijten (SP), die het debat had aangevraagd, blijft kritisch. "Als je altijd tekent bij het kruisje, heb je nul onderhandelingspositie. Als ze zeker weten dat de staatssecretaris tekent bij het kruisje, zullen ze nooit naar je luisteren." Het Kamerlid maakt zich zorgen over de manier waarop de Kamer met het negeren van de motie volledig buitenspel wordt gezet. En zij is niet de enige.

"Straks hebben wij een digitale identiteit in een vorm die een meerderheid van de Kamer heeft afgekeurd", aldus Pieter Omtzigt. "Als wij dit niet stoppen, betekent dat dat de regering te pas en te onpas over de Kamer heen gaat lopen bij besluitvorming in Brussel. Dat moeten we niet willen. Dan wordt dit een debatclub, en worden de besluiten elders genomen."

Motie van afkeuring

JA21 en BVNL hebben een motie van afkeuring ingediend tegen de staatssecretaris voor het ingaan tegen een meerderheid van de Kamer door in te stemmen met EU-wetgeving. Dinsdag zal gestemd worden over de motie van afkeuring.