Koning in troonrede: 'Zorgwekkend dat mensen vertrouwen verliezen in politiek'

Het is "zorgwekkend" dat mensen "in een volwassen democratie als de onze het vertrouwen verliezen in het oplossend vermogen van politiek en bestuur". Dat zei koning Willem-Alexander in de troonrede.

Lees alles over Prinsjesdag in het liveblog

"We leven in een tijd van tegenstrijdigheden en onzekerheid", aldus de koning. "Het is tegenstrijdig dat bestaanszekerheden onder druk staan en armoede toeneemt in een periode van economische groei en lage werkloosheid. Tegenstrijdig is het dat mensen zich in ons vrije land onvrij voelen om hun mening te geven uit angst voor harde reacties of zelfs bedreigingen."

Kritisch

Volgens de koning realiseert het kabinet zich dat Nederlanders kritisch zijn op de werking van het "politiek-bestuurlijke bestel". "Tegelijkertijd is een ruime meerderheid tevreden over het functioneren van de democratie." Het kabinet ervaart dat dan ook als een aansporing om "maatregelen te nemen die echt nodig zijn en daarover open en transparant te zijn".

Dat er weinig vertrouwen is in het kabinet, blijkt ook uit onderzoek van het Hart van Nederland-panel. 82 procent van de panelleden zegt in het meest recente onderzoek dat ze geen vertrouwen heeft in de kabinetsplannen, wat er ook gepresenteerd wordt op Prinsjesdag.

De respondenten delen hun zorgen. "De plannen die er konen zijn vooral voor de kleine inkomens. Mijn man werkt, ik zoek werk. Zijn inkomen is boven modaal. We hebben drie studerende kinderen en een 7-jarige en haar zwemlessen kosten ook veel geld", zegt iemand. "Dit alles ging nog net, maar door de dure boodschappen en hoge gasprijs konen we nu niet meer rond. We kopen niets overbodigs of luxe. Er wordt alleen puur naar inkomen gekeken terwijl wij het ook niet meer weten."

Begrip voor boeren

De koning ging in de troonrede in op een aantal thema's die politiek en maatschappelijk gevoelig liggen. Hij zei begrip te hebben voor de boeren die bezorgd zijn over "de toekomst van hun familiebedrijf, waar ze zo trots op zijn", maar noemde halvering van de stikstofuitstoot "onontkoombaar".

Koning Willem-Alexander erkende ook dat mensen financieel gebukt gaan onder de hoge kosten voor levensonderhoud. "Koopkrachtverbetering is hard nodig." De koning noemde de situatie op de woningmarkt "nijpend", sprak van "schrijnende en ongewenste situaties" rond asiel en zei in een passage over racisme en discriminatie dat een "open blik nodig" is op de "minder mooie bladzijden uit onze geschiedenis".

Het kabinetsbeleid is geformuleerd "in de overtuiging dat volgende generaties, net als wij, een goed leven moeten kunnen leiden in een schoon en veilig land met kansen voor iedereen", zo zei de vorst. "Dat perspectief moet er zijn voor mensen van elke geloofsovertuiging, geaardheid, leeftijd, herkomst of beroep. Voor inwoners van stad en platteland, hier en in Caribisch Nederland."

Hart van Nederland / ANP