LIVEBLOG Prinsjesdag: Koning uit zorgen over verliezen van vertrouwen in bestuur
nieuws
20 sep 2022, 08:00
Na twee jaar met coronamaatregelen wordt Prinsjesdag dinsdag weer als vanouds gehouden met de traditionele koetsrit van de koning en koningin door Den Haag. Door de renovatie van de Ridderzaal leidt die rit dit keer naar de Koninklijke Schouwburg waar de koning de troonrede voordraagt. Lees in dit liveblog alles over deze dag.
18.22 Alle kabinetsplannen op een rij
Politiek verslaggever Merel Ek blikt vanuit Den Haag terug op Prinsjesdag. Het kabinet wil ondernemers en burgers die in de kou zitten redden met een miljardenpakket. Maar wat zijn nou de belangrijkste punten uit de kabinetsplannen voor 2023? Lees hier meer. Hiermee sluiten we het liveblog.
17.50 Voor het eerst meer dan 50 miljoen euro naar koningshuis
Ook het koningshuis krijgt er geld bij. Er gaat 50,2 miljoen euro naartoe en dat bedrag was nog nooit zo hoog. Koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Amalia en prinses Beatrix hebben volgend jaar 464.000 euro meer te besteden dan dit jaar. Dat komt volgens de Rijksvoorlichtingsdienst vooral omdat hun uitkeringen meestijgen met de CAO van rijksambtenaren. Zij krijgen er volgend jaar 3 procent bij. Het koningshuis heeft volgens de Rijksvoorlichtingsdienst ook meer geld nodig omdat personele en materiële uitgaven toenemen.
Vorig jaar ging er 48,2 miljoen naar het koningshuis. Daarvan worden de uitkeringen van het koningspaar, prinses Amalia en prinses Beatrix betaald, maar ook hun functionele uitgaven voor bijvoorbeeld hun personeel. Koning Willem-Alexander krijgt volgend jaar 6,41 miljoen euro, 276.000 euro meer dan dit jaar. Daarvan is 28.000 euro loon. Prinses Amalia heeft ook recht op een uitkering, maar zij heeft vorig jaar aangegeven dat ze die terugstort naar de schatkist, zolang ze niet veel taken als prinses uitvoert.
17.35 Publiek geniet met volle teugen van Prinsjesdag
Prinsjesdag draait vooral om de plannen van het kabinet, maar sommige mensen kijken er juist heel erg naar uit om het koningspaar en de stoet paarden te aanschouwen. Daarom stonden ze in alle vroegte al langs de route in Den Haag. "Dan heb je misschien de kans om Amalia te zien", zegt iemand. Een ander noemt dat "een historische gebeurtenis".
16.57 'Huishoudens krijgen het volgend jaar minder zwaar'
Het Nibud verwacht dat huishoudens het in 2023 financieel minder zwaar krijgen. De organisatie denkt dat vooral het plafond op de energieprijs ervoor zorgt dat mensen weer grip op hun uitgaven kunnen krijgen en betalingsachterstanden in kunnen lopen. "Grote groepen zitten op dit moment structureel klem, en het is fijn dat nu de ergste paniek over de hoge energierekening eraf is omdat de prijs wordt gedempt", zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. Hij denkt wel dat de hulp voor sommige mensen te laat zal komen. Het Nibud waarschuwt dat huishoudens ondanks het positieve vooruitzicht voorzichtig moeten zijn met het uitgeven van geld en dat mensen niet te lang moeten wachten met het zoeken van hulp.
16.34 Rutte: om vertrouwen van mensen ga ik niet bedelen
Premier Mark Rutte vindt het "heel erg" dat het vertrouwen in de politiek laag is, maar hij gaat er "niet om bedelen". Dat zei hij na de troonrede. De koning noemde het daarin "zorgwekkend" dat mensen het vertrouwen verliezen in het oplossende vermogen van de politiek. Maar Rutte vindt populair zijn nu niet zo belangrijk, want hij zegt dat hij zich focust op het oplossen van problemen. De premier hoopt dat de maatregelen die het kabinet treft om te voorkomen dat huishoudens in betalingsproblemen komen, eraan bijdragen dat mensen weer het goede inzien van de overheid.
16.25 Onrustige Prinsjesdag: aanhoudingen en inbeslaggenomen tractoren
Tijdens Prinsjesdag zijn in Den Haag vijf mensen opgepakt. Ze hadden volgens de politie iemand beledigd, niet geluisterd naar het bevel van een agent, of ze weigerden zich te identificeren. Daarnaast zijn zes tractoren in beslag genomen. Die kunnen in de loop van dinsdag door hun eigenaar worden opgehaald, maar die moeten dan wel direct uit de stad vertrekken.
15.31 Kaag en haar koffertje half uur later dan gepland in de Kamer Minister van Financiën Sigrid Kaag heeft zich met het koffertje met Prinsjesdagstukken gemeld in de Tweede Kamer. Ze is een halfuur later dan gepland, omdat de Troonrede uitliep. Die werd uitgesproken in de Koninklijke Schouwburg. Vanaf daar is het zo'n tien minuten lopen, al reizen veel Kamerleden en bewindslieden om praktische redenen of om veiligheidsredenen met de auto. Door drukte en demonstraties in Den Haag deden sommigen daar langer over.
Inmiddels is het koffertje overhandigd. Kaag zei daarbij dat mensen die nu in nood zijn, niet tot volgend jaar konden wachten op nieuwe maatregelen. Daarom is tot op het laatste moment overleg gevoerd, bijvoorbeeld over een prijsplafond, om hen te helpen. "Maar het blijft zoeken naar de balans op een heel smal koord", waarschuwt Kaag. "We kunnen niet alle gevolgen van de inflatie wegnemen. We zullen niet alle mensen bereiken."
15.26 Prijsplafond scheelt huishouden waarschijnlijk 190 euro per maand
Het prijsplafond, waar het kabinet op hoopt om de stijgende energierekeningen een halt toe te roepen, scheelt een gemiddeld huishouden zo'n 2280 euro op jaarbasis, omgerekend 190 euro per maand. Dat blijkt uit berekeningen van het ministerie van Financiën, die zegt dat de maatregel is "omgeven met onzekerheden". De huishoudens zouden er vanaf 1 november al wat van moeten merken, want het kabinet hoopt dat de energiebedrijven vanaf die datum de termijnbedragen al verlagen. De daadwerkelijke maatregel gaat dan officieel pas per 1 januari in.
Een kuub gas zou straks maximaal 1,50 euro mogen kosten en elektriciteit 70 cent per kilowattuur. Om te voorkomen dat er door lagere prijzen meer wordt verbruikt, wil het kabinet een volumegrens instellen. Daarnaast komt er een noodfonds "waarmee moet worden voorkomen dat kwetsbare huishoudens met een betalingsachterstand te grote schulden opbouwen". Het plan is dinsdag gepresenteerd tijdens Prinsjesdag, maar hij is nog niet uitgewerkt. Dat heeft "de hoogste prioriteit van het kabinet".
15.15 Huurverlaging voor sociale huurder wordt vervroegd
Ongeveer een half miljoen huishoudens met een laag inkomen die een huis van de woningbouw huren, kunnen vanaf juli 2023 al een huurverlaging krijgen van gemiddeld 57 euro per maand. Die verlaging zou eigenlijk pas ingaan in 2024. De huurtoeslag wordt ook verhoogd, zodat de woonlasten voor mensen met een laag inkomen nog iets meer worden verlicht. Het kabinet reserveert daarnaast meer geld voor de isolatie van woningen, wat moet helpen de gas- en energierekening naar beneden te krijgen.
14.27 Ook boegeroep en omgekeerde vlaggen in publiek bij balkonscène
Op verschillende plekken langs de route en tijdens de balkonscène op Paleis Noordeinde waren omgekeerde Nederlandse vlaggen te zien. Die hingen aan hekken en sommige mensen in het publiek zwaaiden ermee, uit protest tegen het overheidsbeleid. Ook klonk er boegeroep en bliezen mensen op fluitjes.
14.04 Winkelbranche: miljoenennota is schraal verhaal voor ondernemers
Brancheorganisatie INretail noemt de miljoenennota "een schraal verhaal" voor ondernemers. Ze verwachten "een guur najaar", mede door de forse loonkostenstijging. "Het ontbreekt aan compensatie", aldus de organisatie. De aankondiging van een energietariefplafond door het kabinet is volgens INretail wel positief.
13:58 Koningspaar en Amalia richting Noordeinde voor bordesscène
Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia zijn richting Paleis Noordeinde vertrokken. Daar vindt de traditionele bordesscène plaats, waarbij het koningspaar, de Prinses van Oranje, prins Constantijn en prinses Laurentien kort zwaaien naar het publiek.
13:53 Amalia in donkergroen op eerste Prinsjesdag, Máxima in ijsgrijs
Prins Amalia draagt tijdens haar eerste Prinsjesdag in haar functie als Prinses van Oranje een donkergroene japon van voile. Daarbij draagt de 18-jarige een hoed uit de collectie van haar moeder Máxima. De koningin koos voor een ijsgrijze japonmantel met een wikkelsjaal, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst.
Máxima combineert de grijze jurk met een bijpassende hoed. De stof is gemaakt van gerecycled materiaal. De koningin draagt op haar jurk het Ordelint en de Ster van het Grootkruis der Orde van de Nederlandse Leeuw. Koning Willem-Alexander draagt het draaginsigne Ridder Militaire Willems-Orde op een jacquet met grijs vest. Prinses Amalia zorgt met haar donkergroene japon voor kleur. De Prinses van Oranje draagt het Ordelint en de ster van het Grootkruis der Orde van de Nederlandse Leeuw.
Prinses Laurentien koos voor Prinsjesdag een lichtroze japon gemaakt van crêpe cady en een hoed versierd met een zijden bloem. Volgens modekenner Josine Droogendijk gaat het om een jurk van Hardies. Op de jurk draagt Laurentien de versierselen behorende bij het Grootkruis in de Huisorde van Oranje. Prins Constantijn draagt de bouton van het Grootkruis der Orde van de Nederlandse Leeuw.
13:27 Koning: zorgwekkend dat mensen vertrouwen verliezen in bestuur
Het is "zorgwekkend" dat mensen "in een volwassen democratie als de onze het vertrouwen verliezen in het oplossend vermogen van politiek en bestuur". Dat zei koning Willem-Alexander in de troonrede.
"We leven in een tijd van tegenstrijdigheden en onzekerheid", aldus de koning. "Het is tegenstrijdig dat bestaanszekerheden onder druk staan en armoede toeneemt in een periode van economische groei en lage werkloosheid. Tegenstrijdig is het dat mensen zich in ons vrije land onvrij voelen om hun mening te geven uit angst voor harde reacties of zelfs bedreigingen."
13:26 Willem-Alexander, Máxima en Amalia aangekomen bij schouwburg
Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia zijn aangekomen bij de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. De troonrede wordt daar voorgelezen door koning Willem-Alexander.
Normaliter is het officiële gedeelte van Prinsjesdag in de Ridderzaal op het Binnenhof, maar vanwege restauratie is het nu in de schouwburg.
Het is de eerste Prinsjesdag waarbij prinses Amalia, die in december achttien werd, in haar functie als Prinses van Oranje betrokken is. Zij heeft dinsdag geen officiële taken.
13:24 Prinses Beatrix kijkt uit het raam naar Glazen Koets
Prinses Beatrix heeft dinsdag in Den Haag de Glazen Koets voorbij zien komen. De prinses zat voor het raam van de Raad van State aan de Kneuterdijk toen de koets met daarin koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia voorbij reed.
In 2014, de tweede Prinsjesdag voor Willem-Alexander als koning, zwaaide prinses Beatrix ook vanaf de zijlijn. Toen deed ze dat vanuit het Kabinet van de Koning aan de Korte Vijverberg. Een jaar eerder, de eerste Prinsjesdag van koning Willem-Alexander, hield zij zich buiten beeld.
13:21 Omgekeerde Nederlandse vlaggen te zien langs route Glazen Koets
Langs de route die de Glazen Koets door Den Haag reed, waren dinsdag enkele omgekeerde Nederlandse vlaggen te zien. Die hingen aan hekken, uit protest tegen het overheidsbeleid. In de koets zaten koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia. Langs de kant van de weg was ook boegeroep te horen.
Op de Kneuterdijk hebben enkele tientallen mensen luidruchtig gedemonstreerd. Ze droegen spandoeken en omgekeerde Nederlandse vlaggen bij zich en bliezen op fluitjes. Ze riepen leuzen als 'Rutte rot op' en trakteerden de koninklijke koets op boegeroep. Ook stonden ze met hun rug naar de koets. Prinses Beatrix, die vanuit het gebouw van de Raad van State naar de rijtoer keek, kon de demonstranten door de ramen zien.
De gemeente Den Haag had maandag laten weten dat omgekeerde vlaggen op zich zijn toegestaan, die vallen onder de vrijheid van meningsuiting. Ze mogen echter niet aan gemeentelijke eigendommen worden vastgemaakt, zoals bomen en lantaarnpalen.
Tegenstanders van het kabinetsbeleid hebben de afgelopen tijd veel omgekeerde Nederlandse vlaggen opgehangen. Dit zijn onder anderen boeren die tegen het stikstofbeleid zijn, maar bijvoorbeeld ook tegenstanders van coronamaatregelen.
13:15 Glazen Koets met koningspaar en prinses Amalia vertrokken
De Glazen Koets met daarin koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia is vertrokken vanaf Paleis Noordeinde. Het is de eerste Prinsjesdag waarbij de 18-jarige Amalia is betrokken. Ze voert echter geen officiële taken uit gedurende de dag.
De koets rijdt via de Heulstraat, de Kneuterdijk, het Lange Voorhout en Tournooiveld naar het Korte Voorhout. Daar leest de koning de troonrede voor.
De Glazen Koets wordt gebruikt sinds de restauratie van de Gouden Koets, die in 2016 begon. Begin dit jaar deelde de koning in een videoboodschap mee dat de Gouden Koets voorlopig niet meer terugkeert bij publieke evenementen. Dat zei hij na de ontstane ophef over afbeeldingen op de panelen van het rijtuig. "De Gouden Koets zal pas weer kunnen rijden wanneer Nederland daar klaar voor is. En dat is nu niet het geval", zei hij. De afgelopen twee jaar werden vanwege de toen geldende coronamaatregelen auto's ingezet.
12:57 Vereniging tegen koningshuis demonstreert in Den Haag
De vereniging Republiek demonstreert dinsdag bij de ingang van het nieuwe Tweede Kamergebouw, nabij station Den Haag Centraal, tegen de monarchie. Zo'n dertig mensen hebben zich verzameld en dragen spandoeken bij zich met leuzen zoals 'Leve de democratie', 'Leve de innovatie' en 'Leve het Nederlands elftal', alles behalve 'de koning'.
De teksten zijn alternatieven voor 'leve de koning'. De vereniging wil dat het "voortaan stil blijft na het uitspreken van de troonrede", schrijft de Republiek in een begeleidend persbericht. Traditiegetrouw roepen leden van de Eerste en Tweede Kamer na de troonrede drie keer hoera voor de koning. "Kamerleden vertegenwoordigen de samenleving en zitten er niet voor een eerbetoon aan het staatshoofd en dienen hun hoera dus achterwege te houden", schrijft de vereniging.
Publiek dat dinsdag langsloopt lijkt weinig geïnteresseerd in de betoging en loopt door. Republiek werd opgericht als Republikeins Genootschap en heeft naar eigen zeggen 29.000 leden in Nederland. De organisatie wil de monarchie afschaffen en vervangen door een parlementaire republiek.
12:53 Na ruim veertig jaar nieuwe gala-uniformen
De Dienst van het Koninklijk Huis gebruikt tijdens Prinsjesdag voor het eerst in ruim veertig jaar nieuwe gala-uniformen. De lakeien dragen de gala-uniformen bij Prinsjesdag en ook bij officiële ontvangsten en (staats)diners.
Er zijn dit keer ook speciale uniformen voor vrouwen gemaakt. Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) is daarbij gekeken naar het draagcomfort en er zijn duurzame materialen en verbeterde stoffen gebruikt. De verwachting is dat de kleding tien jaar langer meegaat en ook niet meer chemisch gereinigd hoeft te worden. Een aantal oude uniformen wordt bewaard in het Koninklijk Huisarchief.
12.00 Allereerste koffertje Prinsjesdag nu Nederlands erfgoed
Het allereerste koffertje van Prinsjesdag is opgenomen in de Canon van Nederland en is nu Nederlands erfgoed. Het koffertje is een van de drie zogeheten sleutelstukken uit de collectie van het Belasting & Douane Museum die nu onderdeel uitmaken van de Canon.
In 1946 presenteerde toenmalig minister van Financiën Piet Lieftinck voor het eerst met het koffertje de rijksbegroting. In 1848 werd in de Grondwet vastgelegd dat er elk jaar een begroting moet worden vastgesteld. Het koffertje is voor de Canon geselecteerd omdat het een van de verhalen van de Grondwet vertelt, aldus de organisatie.
Lieftinck stuurde een van zijn ambtenaren op pad om een koffertje te kopen. Het werd destijds voor omgerekend 1,70 euro gekocht bij Leerhandel van de Broek op de Laan van Meerdervoort in Den Haag. Het opschrift, 'DERDE DINSDAG IN SEPTEMBER', werd met letters van goud aangebracht. Later werd de tekst met goudverf erop geschilderd, omdat de letters loslieten. Dit koffertje werd tot 1964 gebruikt.
Kijk hier ons item uit 2020 terug over de bijzondere feiten en verhalen achter Prinsjesdag:
11:42 Tweede Kamerleden onderweg naar schouwburg voor troonrede
Tweede Kamerleden en hun genodigden zijn vanaf het tijdelijke Kamergebouw aan de Bezuidenhoutseweg vertrokken naar de Koninklijke Schouwburg, waar de koning de troonrede zal uitspreken. Dat gebeurt voor het eerst op deze locatie in het centrum van Den Haag, vlak bij het Binnenhof. Dat komt omdat het Binnenhof is afgesloten in verband met een grootscheepse en langdurige renovatie.
De koning geeft in de troonrede al een beetje inzicht in het regeringsbeleid voor het volgende jaar, onder verantwoordelijkheid van het kabinet. De volksvertegenwoordigers worden het korte eindje naar het centrum vervoerd met bussen. Ze zijn niet verplicht hier gebruik van te maken, maar ze hebben wel een advies hiertoe gekregen. Sommigen gaan lopend of op de fiets. De senatoren lopen vanaf het tijdelijke gebouw van de Eerste Kamer aan de Kazernestraat naar de schouwburg.
11:18 D66-Kamerlid draagt jurk van voormalig beddengoed
Van steeds meer politici is het duidelijk welk statement ze willen afgeven met hun outfit op Prinsjesdag. Esther Ouwehand, de partijleider van de Partij voor de Dieren, vraagt aandacht voor de oceanen. Haar jurk is tweedehands en bewerkt door de textielkunstenares Mary Poppelier. Ze draagt een sjerp met de tekst 'Hoezee! Hoezee! Hoezee!'
Ook D66-Kamerleden als Kiki Hagen, Fonda Sahla, Jeanet van der Laan en Jorien Wuite dragen met hun outfits een boodschap uit. Hagen heeft een shirt en rok van voormalig beddengoed, zij zet zich in voor een schoner milieu en circulaire economie. Sahla zet zich in "voor gelijke kansen voor iedereen" zoals D66 het omschrijft. Zij draagt een jurk met typisch Marokkaanse accenten.
Van der Laan, zelf oud-voetballer, draagt een jurk gemaakt door cliënten van het Leontienhuis, een initiatief van oud-topsporter Leontien van Moorsel. In dit huis kunnen mensen met een eetstoornis terecht, voor hulp bij hun herstel. En Wuite wil haar voorouders eren met een kimono met zogeheten blue beads. Dit soort kralen was een betaalmiddel van tot slaaf gemaakten op Sint Maarten. Als zij vrij kwamen, gooiden ze deze kralen in zee. De voorouders van Wuite komen van Sint Maarten.
11:17 Geen arrestaties bij trekkerprotest in Den Haag
Bij de pogingen van boeren om met tractoren naar Prinsjesdag in het centrum van Den Haag te rijden, zijn geen mensen gearresteerd. Wel zijn er wat tractoren in beslag genomen. De eigenaren daarvan krijgen mogelijk een bekeuring. De politie kan nog niet zeggen om hoeveel voertuigen en hoeveel boetes het gaat.
De politie zegt niet waar de inbeslaggenomen tractoren naartoe zijn gebracht. Het is nog niet bekend wanneer en hoe de eigenaren hun voertuigen terugkrijgen, mogelijk moet de officier van justitie daar later over beslissen.
10:47 'Plan was om met 150 trekkers naar Den Haag te komen'
Een aantal clubjes boeren uit het hele land was samen van plan om met ongeveer 150 trekkers naar Den Haag te komen tijdens Prinsjesdag. Dat zegt een boer uit Krimpenerwaard die met twintig anderen op het Malieveld is samengekomen.
Een deel van de groepjes was in Den Haag aangekomen en werd teruggestuurd door de politie, een ander deel is afgebeld omdat ze hoorden dat ze Den Haag niet in mochten, zo vertelt de boer, die anoniem wil blijven. "Wij waren hier al om 05.00 uur. We werden tegengehouden door de politie en hebben onze trekkers in Rijswijk neer moeten zetten."
Naast de boeren uit Krimpenerwaard ging het om een groep uit Kockengen (Utrecht), Leiden en ongeveer vijftig trekkers uit de buurt van Stroe, in de Gelderse Vallei, aldus de boer. Het was de bedoeling om de 150 trekkers in een linie neer te zetten bij het Lange Voorhout. "Om zo een statement te maken."
Volgens Floor de Jong, die namens de boeren uit Krimpenerwaard het woord voert, is een aantal trekkers in beslag genomen, omdat de boeren "te langzaam waren in het luisteren". "Een beetje jammer was dat", zegt hij. De boeren hadden borden over het stikstofbeleid aan hun trekkers bevestigd. "We hadden gehoopt dat die in beeld zouden komen."
De boeren willen dat de stikstofwet van tafel gaat en het kabinet opstapt, aldus De Jong. "Maar ik denk niet dat dat het gaat worden. Als we zo naar de troonrede luisteren en morgen de Algemene Politieke Beschouwingen horen, hoop ik dat ze nog even aan ons denken en het nog over ons hebben. Maar we zijn murw en sceptisch, want we dachten dat we ons punt wel duidelijk hadden gemaakt, maar de trein dendert gewoon verder."
9:58 Oranjefans kijken uit naar eerste optreden Amalia
9:44 Natuurorganisaties roepen kabinet op 'door te pakken'
Terwijl groepjes boeren op hun tractoren hun ongenoegen uiten over het stikstofbeleid, roepen natuur- en milieuorganisaties het kabinet via sociale media juist op "door te pakken zoals geplant". De woordspeling staat onder een plaatje van het bekende koffertje van de minister van Financiën, dat in deze variant is overwoekerd met begroeiing waar een vogeltje op zit.
In totaal steunen meer dan tachtig organisaties de oproep, laat Natuurmonumenten weten. Daaronder zijn verder onder meer het Wereld Natuur Fonds, Greenpeace, de Vogelbescherming en Natuur & Milieu.
"We kunnen niet zonder natuur", benadrukken de organisaties op Prinsjesdag. "De natuur geeft ons alles wat we nodig hebben: schoon water, een groene leefomgeving, vruchtbare grond en gezonde lucht."
9:26 FDF: noodbevel 'onnodige inperking burgerrechten'
Farmers Defence Force (FDF) is niet te spreken over het noodbevel dat in Den Haag van kracht is om boeren op trekkers te weren van Prinsjesdag. "Het noodbevel is zo langzamerhand het duizend-dingen-doekje van overheden om iedere vorm van democratisch protesteren af te ketsen en in te perken", vindt woordvoerster Sieta van Keimpema van de actiegroep.
Van Keimpema noemt het verplaatsen van trekkerprotesten tot buiten de stadsgrenzen "een onnodige inperking van burgerrechten". Ze vindt dat tractoren erbij horen op een boerenprotest. Beperkingen vindt ze "een kenmerk van dictatuur". FDF is volgens de woordvoerster overigens als organisatie zelf "niet rechtstreeks" betrokken bij dit protest. "Natuurlijk doen er wel leden van ons mee", voegt ze eraan toe.
9:15 Eerste Oranjefans verzamelen zich bij schouwburg
De eerste Oranjefans hebben zich dinsdagochtend verzameld bij de Koninklijke Schouwburg in Den Haag, waar de troonrede dit jaar wordt voorgelezen. Ongeveer twintig mensen, sommigen in oranje kleding, staan klaar bij de hekken om niks van Prinsjesdag te hoeven missen.
Zo staan Amira en Ilonka Perfors uit Harderberg al sinds 07.15 uur bij de ingang. "Dit is de derde keer dat we hier zijn. In 2018 waren we er voor het eerst. Voor de grap wilden we kijken hoe het is, het een keer meemaken. We vonden het zo leuk dat we het jaar erop weer zijn gegaan", zegt Amira."Het is echt een beetje verslavend. We dachten eerst, dit jaar slaan we wel over. Maar Amalia komt nu voor het eerst mee, dus daar wil je toch weer bij zijn. Het is echt een historisch momentje", aldus Ilonka. "En al die hoedjes, en als ze met de koets rijden, die tradities van vroeger, dat vinden we toch heel leuk om te zien."
8:50 Burgemeester: boeren welkom in Den Haag, maar niet met trekkers
Boeren zijn op Prinsjesdag van harte welkom in Den Haag, maar niet met groot materieel, zegt burgemeester Jan van Zanen. "We spreken ze erop aan, dan hoop ik dat ze de aanwijzing volgen."
Desalniettemin verheugt de burgemeester zich op een vrolijke dag. "Zoals het strand bij Scheveningen hoort, hoort Prinsjesdag bij Den Haag. De eerste twee keren was ik eerlijk gezegd een beetje teleurgesteld dat ik het niet in het echt kon meemaken. Maar nu kan het weer, met alles erop en eraan, dus ik verheug me er zeer op."
De burgemeester was zelf al vroeg aanwezig bij de Koninklijke Schouwburg, waar de troonrede dit jaar wordt uitgesproken. "De mensen zaten hier al in het donker, uit het hele land, helemaal uit Limburg bijvoorbeeld."
8:37 Minister Yesilgöz: trekkers worden in beslag genomen
De politie zal optreden tegen boeren die op Prinsjesdag met trekkers naar Den Haag proberen te komen om te demonstreren, zegt minister Dilan Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) op Twitter. Ze waarschuwt dat de landbouwvoertuigen in beslag zullen worden genomen. "Demonstreren mag, maar niet met grote voertuigen", aldus de minister.
Yesilgöz roept boeren die onderweg zijn naar de Hofstad hun tractor daarom thuis te laten. "Trekkers worden in beslag genomen door de politie. Denk aan de veiligheid van alle mensen die vandaag naar Prinsjesdag komen." Zeker enkele tractoren zijn inmiddels in beslag genomen in Den Haag. Op verschillende plaatsen in en rond de Hofstad zijn boeren staande gehouden door de politie.
8:35 'Clubjes boeren willen aandacht vragen voor hun situatie'
Boeren die op Prinsjesdag de weg op zijn gegaan richting Den Haag, doen dat volgens Bart Kemp van actiegroep Agractie om "op een vreedzame manier aandacht te vragen voor hun situatie". Het gaat om individuele "kleine clubjes uit verschillende regio's", zegt Kemp. Van een centrale organisatie is volgens hem geen sprake. "Ik heb gehoord dat men aanwezig wilde zijn." Hoe daarmee om te gaan, is "aan de burgemeester van Den Haag". Die heeft intussen een noodbevel uitgevaardigd.
Vooral veehouders liggen al een tijd overhoop met de overheid over het stikstofbeleid. Ze moeten hun ammoniakuitstoot de komende jaren fors verminderen, om de natuur te ontlasten. Veel boeren zeggen niet te weten hoe ze dan nog rond moeten komen.
8:22 Amalia maakt voor het eerst haar opwachting
Prinses Amalia is dinsdag voor het eerst aanwezig bij Prinsjesdag, maar hoeft nog geen officiële taken uit te voeren. Eind vorig jaar beleefde Amalia haar eerste officiële plechtigheid als prinses. Op 8 december, een dag na haar achttiende verjaardag, nam de oudste dochter van het koninklijk paar zitting in de Raad van State. Zij werd daar door haar vader binnengeleid, zoals dat officieel heet. Amalia gaf daar ook een toespraak.
8:05 Politie neemt trekkers in beslag
Op de Binckhorstlaan niet ver buiten het centrum van Den Haag worden vier trekkers in beslag genomen van boeren die in het centrum probeerden te komen. Ze maken deel uit van een grotere groep die op Prinsjesdag naar de Hofstad is gekomen om te demonstreren.
Een aantal boeren is omgekeerd toen de politie hen tegenhield. Minstens vier trekkers zijn dus blijven staan en worden weggehaald. De politie laadt die op een oplegger en voert ze af. Er is ook een legervoertuig aanwezig om de tractoren mee weg te voeren. Dat gebeurt volgens een verslaggever in goede orde, er zijn zover bekend geen arrestaties verricht.
"Wij hebben zojuist in Den Haag bij het Schenkviaduct een aantal trekkers in beslag genomen wegens het overtreden van het noodbevel. Boeren probeerden met hun trekkers naar het centrum te rijden en volgden onze aanwijzingen niet op", zo meldt de politie op Twitter.
7:18 File door trekkers bij Haringvlietbrug
Op de A29 tussen Willemstad en de Haringvlietbrug staat dinsdagochtend een file richting Rotterdam vanwege trekkers die op de snelweg rijden. Boeren hebben aangekondigd dinsdag op Prinsjesdag te gaan demonstreren. Rond 07.00 uur gaat het om zo' n drie kilometer file, aldus een woordvoerder van de ANWB.
7:03 Tientallen boeren rijden binnendoor via Nootdorp
Een groep van zo'n veertig trekkers is dinsdagochtend onderweg naar Den Haag. Dat doen ze binnendoor over de Ypenburgse Boslaan bij Nootdorp, te zien in bovenstaande video. "De politie gaat mensen die met tractoren onderweg zijn naar Den Haag aanspreken en terugsturen. Dat is nu ons beleid", aldus een politiewoordvoerder. "We zullen optreden als ze met tractoren proberen de stad binnen te rijden."
6:00 Politici dragen kleding met boodschap
Zoals elk jaar op Prinsjesdag worden er ook dit jaar door politici outfits gedragen met een boodschap. Zo draagt minister van Defensie Kajsa Ollongren een jurk en ketting van de Oekraïense ontwerpster Svitlana Bevza. Een deel van de opbrengst van haar kleren gaat naar de Oekraïense strijdkrachten. Ollongren draagt de outfit als eerbetoon aan de Oekraïense vrouwen. "Hun veerkracht en doorzettingsvermogen in oorlogstijd zijn een inspiratie voor ons allen."
Kamerleden van GroenLinks gaan voor duurzaam op Prinsjesdag. Zo draagt Lisa Westerveld een jurk van Marktplaats en Kauthar Bouchallikht heeft een broek aan van de leenbieb voor kleding. Suzanne Kröger zal verschijnen in een outfit van Ketting kledingruil, een buurtinitiatief waarmee buurtgenoten kleding met elkaar kunnen ruilen.
5:47 Boeren met trekkers in Den Haag negeren noodbevel
Een aantal protesterende boeren is met trekkers in Den Haag aanwezig, bevestigt een politiewoordvoerster. Het gaat om een groepje van ongeveer vier tractoren die stilstaan op de Benoordenhoutseweg, aldus de politie. Ze negeren daarmee een noodbevel dat eerder in de nacht van maandag op dinsdag is ingesteld door het gemeentebestuur. Den Haag ging daartoe over "wegens ernstige vrees voor verstoring van de openbare orde en veiligheid op Prinsjesdag" door protesterende boeren.
4:00 Voor het eerst sinds 2019 weer publiek bij Prinsjesdag: dit kun je verwachten
Voor het eerst sinds 2019 mogen er weer mensen langs de route staan waar ze de glazen koets met koning Willem-Alexander en koningin Máxima langs zien rijden, en misschien een deel van de koninklijke familie na afloop zullen zien zwaaien vanaf het balkon van Paleis Noordeinde. In 2020 en 2021 mocht dat niet vanwege het coronavirus. Koning Willem Alexander hield toen zijn Troonrede in de Grote Kerk. De omgeving daarvan was met hekken afgeschermd.
Dit jaar is de Troonrede in de Koninklijke Schouwburg. De glazen koets met de koning en koningin vertrekt om 13.00 uur van Paleis Noordeinde en rijdt daarna via de Heulstraat, de Kneuterdijk, het Lange Voorhout en het Tournooiveld naar de schouwburg aan het Korte Voorhout. Op het Malieveld wordt tijdens de rijtoer elke minuut een saluutschot afgevuurd. Rond 14.00 uur keren de koning en koningin terug op het paleis. Daarna gaan ze naar het balkon.
De omgeving van de route is afgezet. Zo is de straat bij de Koninklijke Schouwburg om 06.00 uur dichtgegaan. De rest van de route is vanaf 10.30 uur afgesloten. Alleen voetgangers kunnen daar nog komen. Trams en bussen rijden om en het is niet toegestaan om auto's, fietsen en brommers te parkeren. In de tramrails worden touwen gelegd om te voorkomen dat de koetsen er met de wielen vast komen te zitten.
4:00 Meerdere protesten aangekondigd in Den Haag
Vijf groepen hebben aangekondigd dat ze in Den Haag gaan demonstreren tijdens Prinsjesdag. Bij de hoofdingang van de Tweede Kamer is een protest onder de noemer "overdracht kennis en feiten volksvertegenwoordigers". Wie dit organiseren en waar het protest over gaat, is niet bekend.
Tegenover de Tweede Kamer is een betoging tegen de monarchie. Vakbond FNV demonstreert dinsdag bij het Haagse stadhuis voor verhoging van het minimumloon en een eindje verderop protesteert de Stichting Steun Mensenrechten Maatschappelijk Geweld. Het vijfde aangemelde protest van de dag is bij de Russische ambassade, waar Oekraïners en hun medestanders de hele dag staan.
3:30 Deze maatregelen uit de nieuwe begroting zijn al bekend
Het kabinet presenteert vandaag zijn plannen voor de begroting van volgend jaar. Inmiddels zijn al maatregelen uit de miljoenennota uitgelekt via media en deels bevestigd door ingewijden.
- Er komt een 'historisch' koopkrachtpakket, waarin de maatregelen opgeteld uitkomen op ruim 17 miljard euro. Dat leidt ertoe dat huishoudens volgend jaar 3,9 procent meer te besteden krijgen, zou blijken uit berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB). Dit jaar zou de koopkracht bijna 7 procent achteruit gaan. Een van de belangrijkste maatregelen is de flinke verhoging van het minimumloon, waardoor ook uitkeringen fors stijgen. De belasting voor bedrijven en vermogenden gaat omhoog, de inkomstenbelasting voor burgers omlaag en enkele toeslagen omhoog. De verlaging van de brandstofaccijnzen blijven de eerste zes maanden van 2023 van kracht.
- De premie voor de verplichte basisverzekering voor de zorg zal waarschijnlijk ongeveer 10 euro per maand stijgen. Dat is althans de richtlijn die het kabinet zal bekendmaken, op basis van de verwachte ramingen voor de zorgkosten. Zorgverzekeraars mogen zelf hun premie vaststellen, maar het is volgens ingewijden de verwachting dat zij niet veel van dit bedrag af zullen wijken.
- Het kabinet zal alleen spaarders die bezwaar hebben gemaakt tegen de spaartaks compenseren voor de te hoge belasting die zij over hun spaargeld hebben betaald. Daarmee is 3,6 miljard euro gemoeid. De compensatie volgt op een uitspraak van de Hoge Raad. Als alle spaarders geld terugkrijgen, zou dit de schatkist nog enkele miljarden kosten.
- Op maandagavond is besloten tot een een prijsplafond voor energie tot eind 2023. De maatregel gaat gelden vanaf 1 januari, maar in de praktijk gaat de energierekening al op 1 november omlaag. Eerder werd al bekend dat er een noodfonds komt voor mensen die door de hoge energierekening in betalingsproblemen komen.
3:30 Kabinet komt ook met update klimaatbeleid
Het kabinet presenteert dit jaar op Prinsjesdag niet alleen de miljoenennota, maar ook de klimaatnota. Daaruit moet blijken hoe de plannen vorderen om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met minstens 55 procent te hebben verminderd ten opzichte van 1990.
De doelstellingen van het klimaatbeleid zijn vastgelegd in de klimaatwet. Het kabinet moet jaarlijks verantwoording afleggen over het gevoerde beleid, mede op basis van een doorrekening van het Planbureau voor de Leefomgeving. Ook de Raad van State komt met een advies.
Het kabinet heeft bij zijn aantreden het klimaatdoel voor 2030 opgeschroefd van 49 naar 55 procent minder CO2-uitstoot. Om dat te bereiken is ook een miljardenfonds aangekondigd waarmee de daarvoor benodigde investeringen kunnen worden gefinancierd.
3:30 Prinsjesdag dit keer vooral in teken van koopkracht
Prinsjesdag zal dit keer voornamelijk in het teken staan van de koopkracht. Zorgde de twee vorige jaren corona voor onzekerheid, nu is dat de torenhoge inflatie. Door de fors gestegen kosten voor levensonderhoud en energie raken steeds meer mensen financieel in de knel. Al maanden wordt daarom reikhalzend uitgekeken naar de plannen van het kabinet om hier nog dit jaar iets aan te doen.
Premier Mark Rutte hield de afgelopen tijd de lippen op elkaar en verwees telkens naar Prinsjesdag als het gaat om financiële maatregelen of tegemoetkomingen. De begroting gaat over het beleid van volgend jaar en aanvankelijk zag het er niet naar uit dat het kabinet ook nog voor dit jaar extra maatregelen zou nemen. Maar eerder deze maand zei Rutte dat het niet vol te houden is "om dit jaar niets te doen". Ook de druk vanuit de Tweede Kamer hiertoe is de afgelopen maanden sterk toegenomen.
De enorme inflatie wordt vooral aangewakkerd door de gestegen energieprijzen, als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Voor veel mensen en ook bedrijven en organisaties is de maandelijkse energierekening opeens (meer dan) verdubbeld. De coalitie en het kabinet zochten de afgelopen weken, maandag ook nog, naar oplossingen. Op de valreep is maandagavond een akkoord bereikt tussen het kabinet en de energiebedrijven om tot eind 2023 een prijsplafond bij een bepaald energieverbruik in te stellen.
Hart van Nederland / ANP
Beeld: Regio15 / ANP / Hart van Nederland
Deel dit artikel
Ja, ik wil graag wekelijks de nieuwsbrief van Hart van Nederland ontvangen met daarin het laatste nieuws en aanbiedingen die wijzelf of in samenwerking met onze partners organiseren.
Meld je aan om wekelijks onze nieuwsbrief te ontvangen. Je kan je altijd uitschrijven. Persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de Privacyverklaring van Talpa Network.