VERKIEZINGEN | Opkomst tweede stemdag op 12 procent

Ruim 13 miljoen Nederlanders in 352 gemeenten mogen deze week hun stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Maandag en dinsdag zijn in principe ouderen en andere kwetsbare kiezers aan de beurt, woensdag kan iedereen stemmen. Volg hier het laatste nieuws.

Update 21:28 - Ouderen die stempas vergaten mee te sturen, kunnen nog stemmen

Ouderen die vergaten hun stempas mee te sturen in hun briefstemenvelop, kunnen woensdag nog wel hun stem uitbrengen. Zij moeten dan zelf naar het stembureau én hun stempas nog in hun bezit hebben.

In het stembureau wordt dan de normale procedure gevolgd en krijgen ze een stembiljet. Het ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigt dat. Ook kunnen ouderen uiteraard nog iemand machtigen voor hen te stemmen, als ze hun stempas nog hebben.

Maandag begonnen gemeenten met het openen van de enveloppen. Toen bleek dat sommige ouderen alleen het stembiljet hadden ingevuld en opgestuurd, zonder stempas erbij. Deze briefstemmen worden altijd terzijde gelegd en tellen dus niet mee. Door zelf naar het stembureau te gaan of iemand te machtigen, kunnen de ouderen hun stem alsnog laten gelden.

Mensen van zeventig jaar en ouder konden de afgelopen weken een briefstem opsturen of afleveren. Tegelijk bleef de mogelijkheid overeind om niet per post te stemmen, maar zelf naar het stemlokaal te gaan. Dat kon de afgelopen twee dagen die vooral bestemd waren voor kwetsbare mensen, maar ook woensdag nog. Dan gaat het overgrote deel van de bevolking naar de stembus.

Er gingen meer zaken mis met het briefstemmen. Zo stopten ouderen soms per ongeluk hun stempas en stembiljet bij elkaar in dezelfde envelop. Al deze stemmen worden toch meegeteld, meldde minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken dinsdag. Dat gold ook al in het geval dat stempassen niet zijn ondertekend.

Ook de briefstemmen die gestrand zijn bij PostNL omdat ze in de stembiljetenvelop zonder adres werden verstuurd, kunnen alsnog worden geteld. De enveloppen mogen namelijk toch geopend worden, liet het ministerie van Binnenlandse Zaken dinsdagavond weten. Daardoor kan PostNL ze toch bij de juiste gemeente bezorgen.

In totaal mochten zo'n 2,4 miljoen mensen per post hun stem uitbrengen. Gemeenten beginnen woensdagochtend met het tellen van de briefstemmen.

Update 21:00 - Tweede stemdag is voorbij, stembureaus gesloten

Voor de tweede achtereenvolgende dag konden dinsdag mensen gaan stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Om 21.00 uur gingen de stemlokalen dicht. Vanwege het coronavirus waren maandag en dinsdag ongeveer 1600 stemlokalen open.

Woensdag is de 'grote' verkiezingsdag. Miljoenen mensen kunnen dan terecht in duizenden stemlocaties, ruim 8800. De meeste stembureaus zijn geopend tussen 07.30 en 21.00 uur, maar woensdag opent het stembureau op station Nijmegen als eerste om 05.15 uur.

Update 19:25 - Baudet blijft weg bij NOS-lijsttrekkersdebat

Thierry Baudet, de leider van Forum voor Democratie, is dinsdagavond niet bij het NOS-lijsttrekkersdebat. Hij was wel uitgenodigd, maar volgens presentator Winfried Baijens heeft Baudet op het laatst afgezegd.

De FVD-leider zou in debat gaan met andere lijsttrekkers van kleine partijen, zoals DENK, JA21 en de Partij voor de Dieren.

Waarom Baudet wegblijft bij het debat, is niet bekend. Vorige week ging Baudet ook al niet naar een uitzending van EenVandaag. Toen blies hij de afspraak een paar uur van tevoren af. Volgens zijn woordvoerder had Baudet geen zin in mediaoptredens, na een turbulente uitzending van Jinek. Die eindigde met een 'roast' van cabaretier Martijn Koning, waarin hij onder meer grappen maakte over de Joodse afkomst van Baudets vriendin. De FVD-leider liep daarna weg van tafel.

Update 18:48 - VVD populairste partij onder scholieren

De VVD is de populairste partij onder scholieren van het voortgezet onderwijs en studenten van het mbo. Ruim 50.000 jongeren brachten hun stem uit tijdens zogeheten scholierenverkiezingen voor de Tweede Kamer. Die zijn georganiseerd door ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat. De 'schaduwverkiezingen' werden afgelopen dagen op de scholen gehouden.

De VVD is in de speciale verkiezing voor scholieren met 32 zetels de grootste partij geworden. De tweede plaats is voor D66, met 27 zetels, GroenLinks volgt met 24 zetels. Ook BIJ1 en nieuwkomers Volt en JA21 bemachtigen zetels als het aan de deelnemers van de scholierenverkiezingen ligt. Deze partijen zijn goed voor respectievelijk 2, 7 en 2 zetels.

Update 18:40 - Opkomst tweede stemdag op 12 procent

De opkomst op de tweede dag dat er gestemd kan worden voor de Tweede Kamerverkiezingen ligt dinsdag na het sluiten van de stemlokalen om 21.00 uur op 12 procent. Dat meldt onderzoeksbureau Ipsos dat in opdracht van de NOS onderzoek doet. Dinsdagmiddag om 17.00 uur was dat nog 10 procent.

Op maandag, de eerste stemdag, was de opkomst volgens Ipsos nog 6 procent. In het opkomstpercentage zijn de mensen die per brief hun stem uitbrengen niet meegenomen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken meldt dat de cijfers tot 18.00 uur laten zien dat de opkomst beide dagen bij elkaar opgeteld tussen de 7,6 en 15 procent ligt.

Net als maandag waren er dinsdag stemlokalen open voor vooral kiezers die behoren tot de risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Woensdag 17 maart zijn er ruim 8800 stemlokalen open, waar ook de rest van Nederland kan stemmen.

Update 17:20 -Spanning in peilingen om tweede plek en in de staart

Dat de VVD na de Tweede Kamerverkiezingen de grootste partij blijft, lijkt wel vast te staan. De partij van premier Mark Rutte zakt de laatste weken wel wat weg, maar krijgt in elke peiling meer dan dertig zetels. Daarachter wordt het spannend.

PVV, D66 en CDA strijden om de tweede plek, zo komt dinsdag ook naar voren uit de slotpeilingen van Ipsos voor EenVandaag, van Kantar en van I&O Research. Forum voor Democratie stijgt in elke peiling naar vijf zetels. De partij van Thierry Baudet kreeg vier jaar geleden twee zetels.

Onderin wordt het ook spannend. Zo dreigt 50PLUS uit de Tweede Kamer te verdwijnen. Volt komt juist in de Kamer, met twee tot vijf zetels in de peilingen. Ook JA21 maakt goede kans op een plek in het parlement, met ongeveer twee zetels. I&O en EenVandaag denken dat de BoerBurgerBeweging ook een zetel krijgt. Kantar en I&O denken dat BIJ1 van Sylvana Simons mogelijk een zetel wint. En ook Splinter van Femke Merel van Kooten-Arissen zou net een zetel kunnen krijgen volgens de slotpeiling van Kantar.

Update 16:07 - Stemwijzers verbreken eigen records op tweede verkiezingsdag

De Stemwijzer en het Kieskompas hebben nog nooit zo veel bezoekers gehad als tijdens de Tweede Kamerverkiezingen 2021. Op de tweede dag van de verkiezingen verbreken de kieshulpen hun eigen records van 2017, toen er ook Tweede Kamerverkiezingen waren.

"We zitten nu op 6,75 miljoen gebruikers. In 2017 hadden we er uiteindelijk 6,8 miljoen. Daar komen we vandaag makkelijk overheen", zegt een woordvoerster van de Stemwijzer dinsdag. "Bij het slotdebat op NPO1 vanavond verwacht ik weer een piek."

Update 15:10 - 'VVD doet aangifte vanwege Hitler-snorren en hakenkruizen op Rutte-posters'

Met Hitler-snorren, hakenkruizen en andere nazi-symbolen zijn de voorbije tien dagen VVD-verkiezingsposters in de hele gemeente Woensdrecht beklad en beplakt, soms meermaals. De partij heeft aangifte gedaan bij de politie, zo meldt BN DeStem.

"Iedereen heeft recht op zijn eigen mening, maar dit soort vandalisme gaat echt een grens over", zegt een woordvoerder van de VVD Woensdrecht over de bezoedeling van de verkiezingsposters. Ze werden beklad met diverse nazi-symbolen en kreten als ‘Vaccin macht frei’, verwijzend naar de concentratiekampen in WO II. "Zeker voor ouderen die de oorlog hebben meegemaakt is dit heel confronterend."

Update 13:59 - Medewerkster stembureau weggestuurd na Insta-post over verscheuren stemmen

De gemeente Rotterdam heeft een medewerkster van een stembureau weggestuurd nadat zij op Instagram een bericht had gezet over het verscheuren van stemmen. "Als je op Thierry of Geert stemt, verscheuren we je stembiljet", schreef ze.

Lees hier meer.

Update 12:17 - Ook tweede stemdag is het rustig bij stembureaus op NS-stations

Ook de tweede dag dat het mogelijk is om te stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen is het rustig bij de stembureaus op de NS-stations. Zo zijn er aan het einde van de dinsdagochtend veertig mensen bij het stembureau op Utrecht Centraal geweest, waar maandag rond hetzelfde tijdstip de teller op twintig stond.

"Er komen zo'n vijf mensen per uur. Het is rustig dus, maar vergeleken met gisteren is er iets meer aanloop", laat een NS-woordvoerster weten.

Op de andere stations waar gestemd kan worden, is er ook nog weinig in- en uitloop en staan er geen rijen. "Het algemene beeld is dat het rustig is en dat is natuurlijk gunstig, want mensen die vandaag stemmen behoren tot de coronarisicogroep. Voor hen zijn we met alle stembureaus in Nederland opengegaan, zodat zij veilig kunnen stemmen", aldus de woordvoerder.

Update 11:40 - Minister Ollongren: stemgeheim gewaarborgd bij openen foute briefstemmen

Om foute briefstemmen toch mee te laten tellen, heeft minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken besloten dat het tellen van de briefstemmen wordt aangepast. De envelop, die eigenlijk gesloten moet blijven, mag worden geopend om te zien of daar een stempas in zit. Desondanks blijft volgens de minister het stemgeheim beschermd.

In de envelop die briefstemmers moeten opsturen horen twee dingen te zitten: een stempas en een dichtgeplakte envelop met het stembiljet. In sommige gemeenten bleek maandag in tot wel 8 procent van de enveloppen geen losse stempas te zitten. Het vermoeden is dat die in veel gevallen in de dichtgeplakte envelop met het stembiljet zitten.

Daarom mogen stemmentellers nu die dichtgeplakte envelop openmaken, om te kijken of daar de stempas inzit. Ondanks dat de envelop opengemaakt wordt, blijft het stemgeheim gewaarborgd, belooft Ollongren.

"Doordat de envelop wel wordt geopend om de stempas eruit te halen, maar het stembiljet opgevouwen in de envelop blijft zitten, is het stemgeheim in voldoende mate geborgd", zegt ze. Over de nieuwe aanpak heeft ze overleg gehad met de Kiesraad en de Raad van State.

Lees hier meer.

Update 10:40 - Bernheze: blij dat meer stemmen kunnen meetellen

De gemeente Bernheze is blij dat minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) de procedure rond het tellen van de briefstemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen heeft aangepast.

In Bernheze (Noord-Brabant) werd maandag 8,5 procent van het aantal ingediende poststemmen terzijde geschoven omdat die niet op de juiste manier waren aangeleverd. Mensen hebben vaak de stempas en het stembiljet in dezelfde envelop gestoken. Die enveloppen mochten volgens een woordvoerster niet worden opengemaakt omdat een stem geheim moet blijven.

Update 08:10 - Tellen van briefstemmen aangepast na problemen

De manier waarop briefstemmen van ouderen worden geteld wordt aangepast. Dat heeft minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken dinsdagochtend aan de Tweede Kamer laten weten. Maandag bleek dat veel stemmen ongeldig moesten worden verklaard omdat de stempas en het stembiljet in dezelfde envelop waren gedaan.

De nieuwe methode houdt in dat een envelop mag worden geopend om te zien of daar een stempas in zit. Daarna wordt gekeken of die geldig is. Als dat zo is, mag de geopende envelop met stembiljet zonder controle in de stembus worden gedaan. "Op die wijze blijft het stemgeheim gewaarborgd", aldus Ollongren.

Update 07:30 - Stembureaus geopend op tweede dag verkiezingen

Om 7.30 uur zijn de stembureaus weer opengaan. Net als op maandag is het vandaag de bedoeling dat vooral ouderen en andere kwetsbare groepen hun stem uitbrengen in verband met de corona-uitbraak.

Op dit moment is wel een beperkt aantal stembureaus open, al zijn het er nog altijd ongeveer 1.600. Woensdag gaan er duizenden meer open: dan zijn er ruim 8.800 plaatsen waar mensen hun stem kunnen uitbrengen. De meeste stembureaus zijn open tussen 07.30 uur en 21.00 uur.

Redactie/ANP