GESLOTEN | Provinciale Verkiezingen: stembussen sluiten bijna, opkomst voorlopig hoger

Het is zover: de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen worden vandaag gehouden. Nederlanders mogen de gang naar de stembus maken om een nieuw provinciaal bestuur en daarmee indirect een nieuwe Eerste Kamer te kiezen. Ook kan het algemeen bestuur van een waterschap worden gekozen. In dit liveblog houden we je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

20:45 - Liveblog gesloten

Dit liveblog is gesloten. We gaan verder met een nieuwe, waarin we je op de hoogte houden van de verkiezingsuitslagen. Dat liveblog vind je hier.

20:30 - Afzettingen bij provinciehuis Den Bosch voor uitslagenavond

Rond het provinciehuis van Noord-Brabant in Den Bosch staan woensdagavond veel hekken. Het gebouw is afgezet, net als bij het landelijke lijsttrekkersdebat van dinsdagavond. Toen blokkeerden boeren het gebouw.

Volgens de provincie zijn er nu minder beveiligingsmaatregelen dan op dinsdag, de situatie is "afgeschaald", maar zijn er wel meer maatregelen dan bij eerdere verkiezingen.

De uitslagenavond van de provincie is in het provinciehuis. Om de hoek is de uitslagenbijeenkomst van de VVD. Daarbij zijn premier Mark Rutte en fractievoorzitter in de Tweede Kamer Sophie Hermans aanwezig, en de beoogde fractievoorzitter in de Eerste Kamer, Edith Schippers.

20:26 - Opkomst nog steeds hoger dan bij vorige verkiezingen

Tot ruim een uur voor het sluiten van de stembureaus heeft 48 procent van de kiesgerechtigden gestemd. Dat is meer dan bij de Provinciale Statenverkiezingen van vier jaar geleden op dit tijdstip. Toen had 46 procent van de kiesgerechtigde Nederlanders gestemd. Dat blijkt uit de opkomstcijfers van Ipsos, in opdracht van de NOS.

De totale opkomst bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen in 2019 was 56 procent. Om 21.00 uur sluiten de stembureaus. Dan volgt ook een eerste indicatie van uitslag van de provincie Noord-Holland op basis van een exitpoll van onderzoeksbureau Ipsos. Om 21.20 uur volgt Overijssel om 21.40 uur Noord-Brabant en om 22.00 uur indicatie met doorberekening Eerste Kamer.

20:02 - Strijd om snelste verkiezingsuitslag barst los

Meteen na het sluiten van de stembureaus om 21.00 uur gaan traditiegetrouw de stemmentellers in een aantal kleine gemeenten aan de slag om als eerste plaats in Nederland de verkiezingsuitslag bekend te maken.

De strijd om de snelste uitslag gaat meestal tussen de waddeneilanden Schiermonnikoog en Vlieland en het Gelderse plaatsje Rozendaal. Deze gemeenten hebben elk één stembureau. Deze kleinste gemeenten van het land tellen elk ongeveer duizend kiezers.

Bij de vorige Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen in 2019 'won' Schiermonnikoog door om 21.22 uur de resultaten van de lokale verkiezingen door te bellen aan de Verkiezingsdienst van het ANP, gevolgd door Vlieland. De opkomst was 69 procent, vier jaar daarvoor was dat nog 56,7 procent.

Schiermonnikoog was bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen en bij de laatste twee gemeenteraadsverkiezingen ook de snelste.

20:00 - Nog maar een uur om te stemmen!

Over een uur sluiten de stembussen. Voor de zwevende kiezer die nog een last-minute keuze wil maken, is Het KiesHart beschikbaar.

Voor degenen die het na het invullen van Het KiesHart nog steeds niet weten, heeft deze man nog een goed advies:

0:49

Man geeft stemadvies aan zwevende kiezer

19:31 - Opa's en oma's combineren stemmen met een film met kleinkinderen

De stembureaus in Pathé-bioscopen in Ede en Zwolle worden goed bezocht, maar het is er niet drukker dan op andere locaties. Een woordvoerder van de gemeente Ede laat weten dat ze vooral veel opa’s en oma’s zien met kleinkinderen die het stemmen combineren met een film.

Bij de Pathé in Tilburg is het rustiger dan op andere stemlocaties. Ook in Amsterdam en Utrecht kunnen mensen in Pathé- bioscopen stemmen, maar de woordvoerders konden nog niet laten weten hoe de opkomst daar is.

18:19 - Opkomst einde middag iets hoger dan in 2019

Tot aan het eind van de middag heeft 37 procent van de kiesgerechtigden gestemd. Dat is iets meer dan bij de Provinciale Statenverkiezingen van vier jaar geleden. In 2019 had op dit tijdstip 33 procent van de kiesgerechtigde Nederlanders gestemd. Dat blijkt uit de opkomstcijfers van Ipsos, in opdracht van de NOS. De totale opkomst bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen in 2019 was 56 procent.

In de grote steden hebben tot nu toe meer mensen gestemd voor de Provinciale Staten dan bij de vorige verkiezingen. In Amsterdam lag de opkomst om 18.00 uur op 34,6 procent. In 2019 had rond dat tijdstip 24,5 procent van de inwoners van de hoofdstad gestemd.

In Rotterdam is de opkomst rond 18.00 uur bijna 32 procent. Dat was in 2019 op dat tijdstip 30,7 procent. In Den Haag heeft tot nu toe 37,5 procent gestemd (in 2019 34,5 procent). In Utrecht is de opkomst niet beschikbaar door een storing.

In Eindhoven stond de teller rond 18.00 uur op 39,2 procent, in Groningen op 46,4 procent en in Nijmegen op 45,1 procent. Ook kleinere gemeenten melden dat de opkomst hoger is dan in 2019.

Mensen kunnen tot 21.00 uur hun stem uitbrengen. Bij deze Provinciale Statenverkiezingen zijn bijna 13,3 miljoen mensen kiesgerechtigd volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

17:37 - Aantal bezoekers online stemhulp blijft stijgen

De bezoekersaantallen van online stemhulpen blijven woensdag stijgen. Rond 16.30 uur had MijnStem al zeker 5,5 miljoen bezoekers getrokken. Stemhulp Kieskompas telde rond 17.00 uur ruim 3 miljoen bezoekers. De stemwijzers van ProDemos waren rond 17.15 uur in totaal 1,9 miljoen keer bezocht.

MijnStem was rond 09.45 uur 4,7 miljoen keer bezocht. Toen al sprak MijnStem van een recordaantal.

Het aantal van Kieskompas is inclusief zo’n 300.000 bezoekers aan Het Kieshart van Hart van Nederland, waarmee Kieskompas een samenwerking heeft. Rond 10.45 uur telde Kieskompas nog zo’n 2,7 miljoen bezoekers, inclusief 265.000 bezoekers van Het Kieshart.

De stemwijzers van ProDemos waren woensdagochtend 1,5 miljoen keer bezocht. De stemwijzers van ProDemos zijn beschikbaar voor de provincies Drenthe, Limburg, Noord-Brabant en Overijssel. Met bijna 850.000 bezoekers heeft de stemwijzer van Noord-Brabant het hoogste aantal.

17:22 - In grote steden heeft ruim een kwart van de kiezers gestemd

In de grote steden liggen de opkomstcijfers voor de Provinciale Statenverkiezingen richting het einde van de middag tussen de 26 en 38 procent. In Rotterdam had rond 17.00 uur 26,3 procent van de kiesgerechtigden zijn stem uitgebracht, in Utrecht was dat rond die tijd 34,9 procent.

In Den Haag stond de teller rond 17.00 uur op 30,3 procent, in Eindhoven op 32,9 procent, in Groningen op 39 procent en in Nijmegen op 38,1 procent.

In Maastricht had om 14.30 uur 26,9 procent van de kiesgerechtigden gestemd, in Breda was dat rond die tijd 21 procent.

Amsterdam geeft om 19.00 uur een update. Het opkomstcijfer in de hoofdstad was om 13.00 uur 14,6 procent. Tot 21.00 uur kunnen mensen stemmen.

17:11 uur - Honderden mensen stemmen in ziekenhuizen Gouda en Enschede

Honderden mensen hebben woensdagmiddag gestemd in twee ziekenhuizen in Gouda en Enschede voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen. In het Groene Hart Ziekenhuis (GHZ) in Gouda en in het Medisch Spectrum Twente (MST) in Enschede brengen onder anderen patiënten en buurtbewoners hun stem uit.

In het stemlokaal in het GHZ verloopt het stemmen goed, zegt een woordvoerster. Tot en met woensdagmiddag kwamen 375 mensen langs. "Ze stemmen bijvoorbeeld in het ziekenhuis omdat ze hier een afspraak hebben of een patiënt bezoeken", zegt ze. Ook medewerkers en buurtbewoners kunnen stemmen op deze locatie. De opkomst in de gemeente Gouda was om 14.00 uur ruim 24 procent.

Op het stembureau in het MST "loopt het de hele dag lekker door" volgens een woordvoerster van dit ziekenhuis. Hoeveel mensen hier hebben gestemd kan ze niet zeggen, wel meldt ze dat er veel patiënten, buurtbewoners en medewerkers zijn geweest. De opkomst in de gemeente Enschede was om 15.00 uur 21 procent.

17:01 uur - Baudet nodigt FvD-stemmers uit voor barbecue

Thierry Baudet heeft via een filmpje op sociale media mensen die op zijn partij hebben gestemd, uitgenodigd voor een barbecue. "Het enige wat je hoeft te doen is op Forum voor Democratie stemmen, een foto te maken van het stembiljet en het rondje dat je rood hebt gemaakt op dat stembiljet", zo legt de FvD-lijsttrekker uit.

Om een uitnodiging te krijgen, moeten stemmers vervolgens de foto posten op Instagram en daarbij FvD en Baudet taggen. "Dan gaan we het allemaal bijhouden en nodigen we jullie allemaal uit voor een hele gave barbecue", zo besluit Baudet de actie.

16:37 uur - Ipsos: opkomst net iets hoger dan vier jaar geleden Van alle mensen die mogen stemmen voor de Provinciale Statenverkiezingen, heeft 29 procent dit inmiddels gedaan. Dit blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Ipsos, in opdracht van de NOS. Volgens de NOS is de opkomst hiermee hoger dan in 2019, toen rond deze tijd 26 procent van de kiesgerechtigden had gestemd.

Mensen kunnen tot 21.00 uur hun stem uitbrengen. Bij deze Provinciale Statenverkiezingen zijn bijna 13,3 miljoen mensen kiesgerechtigd volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Mensen met een visuele beperking kunnen hun stem zelfstandig uitbrengen in 95 gemeenten op een of meerdere stemlocaties. Dat zijn vijftien gemeenten meer dan tijdens de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar.

15:48 uur -Verkiezingsopkomst in grote steden tussen de 21 en 32 procent

In de grote steden liggen de opkomstcijfers voor de Provinciale Statenverkiezingen halverwege de middag tussen de 21 en 32 procent. In Rotterdam had rond 15.30 uur 21,8 procent van de kiesgerechtigden zijn stem uitgebracht, in Utrecht was dat rond die tijd 29,8 procent.

In Den Haag stond de teller op 25,6 procent, in Eindhoven op 26,6 procent, in Groningen op 31,2 procent en in Nijmegen op 31 procent.

In Maastricht had om 14.30 uur 26,9 procent van de kiesgerechtigden gestemd, in Breda was dat rond die tijd 21 procent.

Amsterdam komt om 19.00 uur met een update. Het opkomstcijfer in de hoofdstad was om 13.00 uur 14,6 procent. Tot 21.00 uur kunnen mensen stemmen.

15:04 uur - Van Haga en De Mos (BVNL) brengen stem uit

BVNL-leider in de Tweede Kamer Wybren van Haga heeft woensdag zijn stem uitgebracht in Haarlem. Dat deed hij in het provinciehuis. De Haagse politicus Richard de Mos ging hem al voor in het stadhuis in Den Haag. Hij is lijsttrekker van BVNL voor het Hoogheemraadschap van Delfland en lijstduwer voor de partij voor de Provinciale Staten Zuid-Holland.

De voorman van de nieuwe partij BVNL wil in "zoveel mogelijk provincies" zetels halen en werken aan de naamsbekendheid. "En dan doorgroeien richting Tweede Kamerverkiezingen."

De Mos bracht rond 11.00 uur zijn stem al uit. Eerder op woensdag werd bekend dat de uitspraak in de strafzaak tegen hem op 21 april plaatsvindt. De oud-wethouder wordt verdacht van corruptie. "Ik heb een rotsvast vertrouwen in de goede afloop en dat het recht zege zal vieren. De mooiste dagen van Den Haag, met Hart voor Den Haag weer in het college, liggen nog voor ons," aldus De Mos.

14:41 uur - Ipsos: opkomst Statenverkiezingen iets hoger dan in 2019

Van alle mensen die mogen stemmen voor de Provinciale Statenverkiezingen heeft 20 procent dit inmiddels gedaan. Dit blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Ipsos, in opdracht van de NOS. Volgens de staatsomroep is de opkomst hiermee hoger dan in 2019, toen rond deze tijd 18 procent van de kiesgerechtigden had gestemd.

Mensen kunnen tot 21.00 uur hun stem uitbrengen. Bij deze Provinciale Statenverkiezingen zijn bijna 13,3 miljoen mensen kiesgerechtigd volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In de afgelopen twintig jaar is de gemiddelde leeftijd van de kiesgerechtigde bevolking hoger geworden. Dit jaar is bijna 27 procent 65 jaar of ouder, in 2003 ging dat om ruim 18 procent.

14:38 uur - Stemmen op kleinste stembureau gaat 'voortreffelijk'

Het stemmen op het kleinste stembureau van Nederland gaat volgens de voorzitter Wim Westhoff "voortreffelijk". In zijn woonkamer hebben inmiddels zo'n 22 mensen hun stem uitgebracht woensdagochtend. Dat is bijna de helft van de 50 mensen die op hun stempas zijn woonkamer als dichtstbijzijnde stemlokaal hebben.

Het stembureau wordt gerund door drie vrijwilligers. "Maar we zijn drukker met de pers te woord te staan dan het stemmen en koffie schenken". Westhoff denkt dat de opkomst bij deze Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen op zo'n 140 procent zal uitkomen. Dat komt omdat ook inwoners uit andere plaatsen in de gemeente Hellendoorn op de bijzondere stemlocatie kunnen stemmen. "Die denken het is mooi weer en dan fietsen ze naar de huiskamer."

Ook van buiten de gemeente komen er mensen langs om hun stem uit te brengen op het kleinste stembureau van het land. Westhoff: "We hebben ooit mensen uit Haarlem gehad die Van Marle heten en in Marle wilden stemmen." Met een kiezerspas kan er in een andere gemeente gestemd worden.

13:47 uur - Recordcijfers voor Kieskompas op dag van verkiezingen

Onlinestemhulp Kieskompas spreekt van "recordcijfers" op de dag van de verkiezingen. De stemwijzer telde rond 10.45 uur al 2,7 miljoen bezoekers.

Kieskompas maakt wel de kanttekening dat "we vier jaar geleden bij de verkiezingen zes provincies deden en nu twaalf, dus dan gaat het wel snel". Opvallend is dat veel jongere kiesgerechtigden gebruikmaken van Kieskompas. "Je hoort vaak dat jongeren minder geïnteresseerd zijn in de verkiezingen, maar met name de leeftijdsgroep tussen 18 en 24 jaar blijkt op zoek te zijn naar informatie. Zij vullen de stemwijzer vaker in dan verwacht", aldus een woordvoerder.

De bezoekerscijfers van Kieskompas zijn inclusief het bezoekersaantal van Het Kieshart van Hart van Nederland, waarmee Kieskompas een samenwerking heeft. In totaal 265.000 mensen maakten al gebruik van Het Kieshart.

13:40 uur - Stijging vrijwilligers met verstandelijke beperking op stembureaus

In bijna tweehonderd gemeenten werken woensdag ruim driehonderd vrijwilligers met een licht verstandelijke beperking op stembureaus. Een aanzienlijke toename, zegt Marian Geling van stichting Prokkel.

Vorig jaar deden zo’n tweehonderd zogenaamde ‘prokkelduo’s’ mee in 130 gemeenten. De vrijwilligers met een licht verstandelijke beperking worden gekoppeld aan een ‘reguliere’ vrijwilliger. "Het gaat hartstikke goed, we zien allemaal blije mensen op de stembureaus", zegt Geling. "Mensen met een beperking worden vaak aangesproken op wat ze niet kunnen, hiermee laten we zien wat ze wel kunnen", vervolgt Geling.

13:23 uur - 'Stemtaxi' voor mensen met beperking maar weinig gebruikt

Er wordt woensdag niet veel gebruikgemaakt van gratis taxi's die mensen van en naar een stembureau rijden. Op sommige plekken in Nederland kunnen blinden, slechtzienden of mensen met lichamelijke beperking gebruikmaken van de zogeheten 'stemtaxi'. Op speciale locaties kunnen zij zelfstandig hun stem uitbrengen voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen met hulpmiddelen.

Mensen met een visuele beperking kunnen in 95 gemeenten op een of meerdere stemlocaties hun stem zelfstandig uitbrengen. De stemtaxi's zijn bedoeld om vooral blinden, slechtzienden of mensen met een lichamelijke beperking kosteloos daarnaartoe te vervoeren.

Dit kan onder meer in Breda en Tilburg, maar in die steden is de taxi nog maar 20 keer en 15 keer respectievelijk ingezet. Stemtaxi's van Connexxion rijden daarnaast in Groningen en Drenthe, maar ook in steden en dorpen in deze provincies "loopt het geen storm".

In de gemeente Sittard-Geleen kunnen blinden, slechtzienden of mensen met een lichamelijke beperking een stemtaxi reserveren voor een rit van en naar het speciale stembureau in Sittard. De taxi telt vijf reserveringen op woensdagochtend, meldt een woordvoerster. "We verwachten het met één taxi te redden."

13:15 uur - GroenLinks sprak tot nu toe zo'n 1400 twijfelaars met hun zweeflijn

De afgelopen week namen zo'n 1400 mensen contact op met de GroenLinks-zweeflijn. Woensdag hebben er tot nu toe 250 mensen contact gezocht. Via deze lijn kan iedereen die dat wil vragen stellen via WhatsApp: "Op deze manier kunnen we mensen laagdrempelig helpen met het maken van hun keuze", zegt een woordvoerder tegen Hart van Nederland. De zweeflijn is een aantal jaar geleden gestart omdat de partij merkte dat veel kiezers de laatste dagen voor een verkiezing twijfelen over hun stem.

Twijfelaars nemen vooral contact op met de lijn om te vragen hoe de partij tegen provinciale onderwerpen aankijkt, maar ook om te vragen naar hoe GroenLinks verschilt van partijen zoals D66 en Partij voor de Dieren. De vragen worden beantwoord door een team van vrijwilligers, medewerkers en door Tweede Kamerlid Suzanne Kröger. De zweeflijn blijft open tot de stembussen om 21.00 uur sluiten.

GroenLinks is niet de enige partij die twijfelaars digitaal te woord staat. Partij van de Arbeid doet bijvoorbeeld hetzelfde met hun Twijfellijn.

13:12 uur - Verkiezingsopkomst Amsterdam nu hoger dan in 2019

Het opkomstcijfer voor de Provinciale Statenverkiezingen in Amsterdam was om 13.00 uur 14,6 procent. In 2019 was dit 9,3 procent, zegt de gemeente. In Rotterdam had 14,2 procent van de kiesgerechtigden zijn stem uitgebracht, in Utrecht stond de teller op 19,6 procent.

In Den Haag had om 13.00 uur 16,3 procent gestemd, in Eindhoven 17,2 procent en in Groningen 19,3 procent. Tot 21.00 uur kunnen mensen stemmen.

12:33 uur - Stembureaus ook op Bonaire, Sint Eustatius en Saba open

Om 07.30 uur (Nederlandse tijd 12.30 uur) zijn woensdag op Bonaire, Sint Eustatius en Saba in totaal zestien stembureaus opengegaan. De bewoners kunnen stemmen voor de eigen eilandsraden en het kiescollege dat mede de samenstelling van de Eerste Kamer zal bepalen.

Op Bonaire heeft de oppositie een oproep aan de bevolking gedaan om niet te gaan stemmen uit protest tegen het ‘koloniale’ beleid van Den Haag. Daar zou veel te weinig naar de bevolking worden geluisterd. Bonaire vormt samen met Sint Eustatius en Saba sinds 2010 Caribisch Nederland.

12:15 uur - Rover: tientallen meldingen uitvallende bussen op verkiezingsdag

Reizigersvereniging Rover heeft woensdagochtend naar schatting tientallen meldingen ontvangen van bussen die niet rijden vanwege de staking in het streekvervoer. Dit zegt directeur Freek Bos. In onder meer Almere en in Limburg rijden er minder bussen, waardoor het voor reizigers lastiger is om woensdag naar een stembureau, werk of school te gaan.

In januari lanceerde Rover het Meldpunt Minder OV. Dit is een website waar reizigers kunnen melden wanneer ze last hebben van uitvallende ritten in het openbaar vervoer. Elke stakingsdag nemen de klachten toe, meldt Bos. "Met name van scholieren of mbo-studenten. De impact is in het hele land even groot." De afgelopen twee maanden ontving Rover honderden meldingen vanwege de stakingen in het streekvervoer.

De staking woensdag leidde de afgelopen tijd tot discussie, omdat er die dag ook verkiezingen voor de Provinciale Staten en waterschappen zijn. Onder meer de Oogvereniging uitte kritiek: door de staking zou het voor blinden en slechtzienden moeilijker zijn om bij een voor hen toegankelijk stembureau te komen.

11:31 uur - Caroline van der Plas (BBB) brengt stem uit maar maakt fout

BBB-leider Caroline van der Plas heeft ook haar stem uitgebracht, dat deed ze rond 11.00 uur in het Overijsselse Okkenbroek in het buitengebied bij Deventer.

Vooraf aan het stemmen liet ze aan Hart van Nederland weten dat het vandaag wel eens een 'historische dag' kan worden. "Het is te bizar voor woorden als je bedenkt dat je vanavond de hele boel op zijn kop kan zetten."

Van der Plas werd al met een strijdvaardig gevoel wakker woensdagochtend: "Matchday dacht ik, vandaag moet het gaan gebeuren." Maar van zijn leien dakje ging het niet. Tijdens het stemmen maakte Van der Plas een foutje.

11:02 uur - FVD-leider Baudet brengt stem uit en neemt zoontje mee

Thierry Baudet, de fractievoorzitter van Forum voor Democratie in de Tweede Kamer, heeft woensdag zijn stem uitgebracht Dat deed hij in Amsterdam. Op foto's is te zien dat hij zijn zoontje mee heeft genomen naar het stembureau.

De partij begon bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen in 2019 met twaalf zetels in de Eerste Kamer. Momenteel heeft de partij nog maar één zetel over na meerdere afsplitsingen. Op een campagnebijeenkomst in Eindhoven, begin maart, zei Baudet te streven naar vijf zetels.

FVD-leider Baudet brengt stem uit en neemt zoontje mee

10:57 uur - Verkiezingsopkomst in grote steden tussen de 6 en 10 procent

In de grote steden liggen de opkomstcijfers voor de Provinciale Statenverkiezingen halverwege de ochtend tussen de 6 en 10 procent. In Rotterdam had rond 10.30 uur 6,7 procent van de kiesgerechtigden zijn stem uitgebracht, in Utrecht was dat rond die tijd 9,7 procent.

In Den Haag stond de teller op 7,7 procent, in Eindhoven op 8,3 procent en Groningen op 8,6 procent. Amsterdam komt rond 13.00 uur met de eerste opkomstcijfers.

10:47 uur - DENK-leider Farid Azarkan brengt stem uit in Culemborg

Fractievoorzitter Farid Azarkan van DENK in de Tweede Kamer heeft woensdagochtend in zijn woonplaats Culemborg gestemd voor de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen.

De partij doet in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht mee aan de Provinciale Statenverkiezingen.

10:44 uur - JA21-leider Eerdmans brengt stem uit in Rotterdam

JA21-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Joost Eerdmans heeft woensdag gestemd in Rotterdam. Dat deed hij volgens de woordvoerder van de partij samen met zijn vrouw.

De partij zegt dat Eerdmans als enige opkomt voor de middenklasse. "Massale immigratie en megalomaan klimaatbeleid kosten de belastingbetaler miljarden. JA21 herstelt het vertrouwen door te knokken voor lagere lasten en een kleine overheid", zo zette JA21 op Twitter.

10:29 uur - GroenLinks-leider Jesse Klaver brengt stem uit in het Kunstmuseum

GroenLinks-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Jesse Klaver heeft woensdag zijn stem uitgebracht voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen. Dat deed hij samen met zijn vrouw in het Kunstmuseum in Den Haag.

De partij is voor de Eerste Kamer de samenwerking met de PvdA aangegaan. Daarmee hopen beide partijen met een groter aantal zetels vaker de doorslag te kunnen geven. Ook willen ze inhoudelijk meer doen waardoor ze niet meer ieder een eigen specialist op een onderwerp hoeven te zetten.

10:12 uur - Recordaantal bezoekers onlinestemhulp MijnStem

Onlinestemhulp MijnStem heeft op de ochtend van de verkiezingen al een recordaantal bezoekers geteld. De stemwijzer was om 09.45 uur al ruim 4,7 miljoen keer ingevuld. "Een absoluut record", aldus een woordvoerder.

De stemhulp werd 2,7 miljoen keer ingevuld voor de Provinciale Staten en 2 miljoen keer voor de waterschappen. Met ruim 4,7 miljoen bezoekers is het aantal van de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 al gepasseerd. Vorig jaar werd de stemhulp in totaal 3 miljoen keer ingevuld.

Het einde lijkt nog niet in zicht. "Het gaat heel hard vanochtend en de ervaring leert dat 40 procent van de mensen de stemhulp op de dag van de verkiezingen invult", zei een woordvoerder woensdag.

09:51 uur - SP-leider Marijnissen heeft gestemd in wijkcentrum in Oss

Lilian Marijnissen, SP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer, heeft woensdag haar stem uitgebracht voor de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen.

Dat heeft ze gedaan in wijkcentrum de Hille in Oss in Noord-Brabant, zo is te zien op foto's. "Thuisblijven helpt niet. Vandaag SP stemmen wel. Ik reken op u", zo zette ze op Twitter.

09:48 uur - Premier Rutte stemt bij Haagse Unie van Waterschappen

Premier Mark Rutte heeft woensdagochtend zijn stem uitgebracht bij de Unie van Waterschappen in Den Haag. Hier kwam hij, zoals hij vaker doet, volgens een ANP-fotograaf weer op de fiets aan.

"Maak gebruik van je democratische recht en bepaal mee wat er gebeurt in jouw provincie en in jouw waterschap", zo riep Rutte op Twitter op.

09:27 uur - Vos en Kuiken brengen stem uit

PvdA-lijsttrekker voor de Eerste Kamer Mei Li Vos heeft rond 08.30 uur haar stem voor de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen uitgebracht. Dit deed ze bij het stembureau in de Annie M.G. Schmidtschool in Amsterdam. Partijleider Attje Kuiken stemde in het stemlokaal van Breda University of Applied Sciences.

Tijdens een gezamenlijke presentatie maakten de PvdA en GroenLinks vorig jaar hun doel duidelijk: de grootste worden in de Eerste Kamer en zo het beleid flink bijschaven. Ook nu klopt het kabinet, dat geen meerderheid heeft in de senaat, vaak aan bij de linkse partijen voor steun.

09:24 uur - Wilders heeft stem uitgebracht in stadhuis Den Haag

PVV-leider Geert Wilders heeft rond 09.00 uur zijn stem uitgebracht in het stadhuis in Den Haag. Op beelden is te zien dat hij ter plekke selfies maakte met mensen. "Ga ook stemmen vandaag en stem PVV", aldus Wilders op Twitter.

Tijdens het slotdebat vlogen premier Mark Rutte en Wilders elkaar nog traditioneel in de haren. Rutte verweet Wilders steeds extremer te worden, terwijl Wilders de bal terugkaatste.

08.59 uur - Paternotte en Van Meenen stemmen in Leiden

D66-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Jan Paternotte en D66-lijsttrekker voor de Eerste Kamer Paul van Meenen hebben hun stem voor de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen uitgebracht in de St. Josephschool in Leiden.

Dit gebeurde in de gymzaal van de school, zo is te zien op foto's.

08.51 uur - Sigrid Kaag voor het stemmen: bewondering voor Van der Plas

D66-partijleider Sigrid Kaag heeft woensdagochtend haar stem uitgebracht. Dit deed ze in wijkcentrum ’t Benoordenhuis in Den Haag. Kaag had haar honden Marjo en Goldie meegenomen, zo is te zien op foto's.

Vlak voor het stemmen liet ze aan WNL weten dat ze bewondering had voor de manier waarop "mevrouw Van der Plas (BBB) haar partij heeft neergezet, dat moet ook gezegd worden."

08.35 uur - FDF-voorman Van den Oever stemt in Sint Hubert

Voorman Mark van den Oever van Farmers Defence Force heeft zijn stem voor de Provinciale Statenverkiezingen uitgebracht in het Brabantse Sint Hubert. Dit deed hij in Gemeenschapshuis De Jachthoorn.

Dinsdagavond vond nog een protest met zo'n vijfhonderd mensen plaats tijdens het slotdebat in het provinciehuis in Den Bosch. In alle straten rondom het provinciehuis stonden tractoren. Het zorgde ervoor dat de aanwezigen niet direct het pand konden verlaten.

"Dit was onze laatste kans om de kiezers te overtuigen niet op de gevestigde orde te stemmen", zei Van den Oever vooraf. FDF was één van de initiatiefnemers van de actie.

08.24 uur - Hoekstra brengt stem uit in gymzaal Bussum

CDA-leider Wopke Hoekstra heeft rond 08.00 uur zijn stem uitgebracht voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen in een gymzaal in Bussum.

Eerder zei de partijleider dat hij "met vertrouwen uitkijkt" naar woensdag. De nieuwe Provinciale Staten kiezen ook de Eerste Kamer, waar het CDA nu negen zetels heeft. Volgens peilingen zal de partij mogelijk flink wat zetels verliezen.

0:33

Hoekstra brengt stem uit in gymzaal Bussum

08.03 uur - Oogvereniging: ook blinden en slechtzienden moeten kunnen stemmen

Mensen met een visuele beperking kunnen vandaag in 95 gemeenten op minstens één stembureau terecht om zelfstandig te stemmen. Volgens de Oogvereniging moet er nog veel werk worden verzet om alle stembureaus inclusief te maken voor blinden en slechtzienden. "Het gaat om je grondrecht, om zelf te mogen en kunnen stemmen. Hoe maak je de rest van de samenleving toegankelijk als de verkiezingen al niet lukken?", zegt een woordvoerder.

Op inclusieve stembureaus voor mensen een visuele beperking staat een stemmal, waarmee de kiezer het stembiljet zelfstandig kan lezen via braille. Ook kan de kiezer op deze stemlocaties de kandidatenlijst te horen krijgen via een koptelefoon. Maar doordat het om zo weinig toegankelijke stembureaus gaat, komt het er vaak op neer dat mensen met een visuele beperking afhankelijk zijn van het openbaar vervoer of stemtaxi’s die de gemeente inzet om bij een toegankelijk stembureau te kunnen komen, aldus de Oogvereniging.

07.41 uur - Stemmen op bijzondere locaties: poppodia, bioscopen, attractieparken of vanuit de auto

Behalve in bibliotheken, buurthuizen en scholen kan woensdag ook op bijzondere locaties worden gestemd. Bijvoorbeeld in een woonkamer in het Overijsselse Marle, waar opnieuw het kleinste stembureau van Nederland te vinden is. De voorzitter van het stembureau, Wim Westhoff, moest de afgelopen verkiezingen kiezers ontvangen in zijn schuur vanwege corona, maar deze keer staat de stembus weer in de woonkamer.

Maar Nederlanders kunnen ook hun stem uitbrengen als ze een uitje hebben gepland. Zo is het vandaag mogelijk om je stem uit te brengen op de parkeerplaats van het attractiepark Linnaeushof. Mensen kunnen daar vanuit de auto hun stem uitbrengen in een tent op de parkeerplaats. "Mensen hoeven alleen maar hun autoraampje open te draaien", aldus een woordvoerder van de gemeente Heemstede over de drive-in stemlocatie. In Tilburg verandert poppodium 013 opnieuw in een stembureau speciaal gericht op jongeren. Na het stemmen in de zaal kunnen stemmers de zogeheten 'Stem als een Ster'-route lopen, "waarbij je jezelf tussen de sterren waant die al eerder in 013 stonden", aldus het poppodium. Ook in poppodia TivoliVredenburg (Utrecht) en Patronaat (Haarlem) kan worden gestemd.

Rotterdamse kiezers kunnen stemmen in de stadions van Sparta of Excelsior. In Amsterdam kunnen sportliefhebbende kiezers terecht in het Olympisch Stadion. In Den Haag kunnen kiezers ook stemmen bij de tijdelijke Eerste en Tweede Kamer en bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook kunnen Hagenaren hun stem uitbrengen in miniatuurstad Madurodam.

Ook in verschillende Pathé-bioscopen in Amsterdam, Ede, Tilburg en Utrecht worden stemlokalen ingericht.

07.39 uur - Ruim 1,3 miljoen kijkers voor tv-debat

Ruim 1,3 miljoen televisiekijkers zagen dinsdagavond Nederland Kiest Het Debat op NPO1. Het programma behaalde daarmee een kwart van het de totale markt en belandde op de tweede plaats qua kijkdichtheid. In totaal keken er dik drie miljoen mensen minstens een minuut naar het debat.

Dat zijn er wel bijna 200.000 kijkers minder dan de aflevering van Vandaag Inside van maandag waarin Rutte te gast was:

3:01

Vandaag Inside-presentatoren fel tegen Rutte: 'Ik vind dat je nu de eer aan jezelf moet houden'

Het best bekeken programma van dinsdagavond was het achtuurjournaal, met ruim 1,8 miljoen kijkers. Het aantal mensen dat minstens een minuut naar het journaal keek is ruim 2,5 miljoen.

07.31 uur - Stemlokalen in hele land open voor verkiezingen

In het hele land zijn woensdagochtend om 07.30 uur de stembureaus opengegaan voor de verkiezing van de leden van de Provinciale Staten en de algemene besturen van de waterschappen. Je stem uitbrengen kan vandaag tot 21.00 uur.

In ruim tien gemeenten, waaronder Den Bosch, Ede en Zwolle kunnen kiezers al sinds middernacht hun stem uitbrengen. Op het NS-station Nijmegen ging het eerste van 36 stembureaus op treinstations woensdagochtend om 05.00 uur open.

07.12 uur - Verschillende redenen om naar de stembus te gaan

Woningnood, het openbaar vervoer, het klimaat en de aanpak van de stikstofcrisis in de provincie; Nederlanders hebben allemaal verschillende redenen om al vroeg naar de stembus te gaan.

Hart van Nederland-verslaggever Nikki Herr staat al sinds vanochtend vroeg op station Nijmegen om te peilen wat voor mensen de reden is om vandaag te gaan stemmen:

0:47

Stembureau op station Nijmegen gaat als eerste open

05.16 uur - Stemmen kan vanaf nu ook op treinstations

Op 36 treinstations verspreid over het land kunnen Nederlanders woensdag hun stem uitbrengen voor de verkiezingen van de Provinciale Staten en de waterschappen, meldt de NS.

Op de meeste stations zijn kiezers tussen 07.30 en 21.00 uur welkom. Dat zijn dezelfde tijden als op de reguliere stembureaus. Op sommige stations, zoals in Nijmegen kan dat vanochtend al vanaf 05.00 uur. In Breda ging het stembureau een kwartiertje later open. Enkele stations hebben beperkte openingstijden. Het aantal van 36 is iets minder dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021, toen op 40 stations stembureaus waren ingericht.

"Onderweg kunnen stemmen maakt het makkelijk om je stem uit te brengen, NS biedt daarom graag plek aan stembureaus op de stations." zegt Gertrud Kuis, stationsmanager van stations in de twee provinciehoofdsteden Zwolle en Groningen.

De waterschapsgrenzen kunnen afwijkend zijn van de provinciegrenzen. Reizigers die op het station willen stemmen wordt aangeraden om vooraf na te gaan of voor beide verkiezingen op hetzelfde station gestemd kan worden.

04.11 uur - Ook bekende Nederlanders zijn kandidaat bij verkiezingen

Vandaag kan je ook op enkele bekende Nederlanders stemmen bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de waterschappen.

Voor veel bekende Nederlanders is de kandidatuur een symbolische ondersteuning, maar sommigen maken kans dat ze daadwerkelijk verkozen worden. Zo wordt de lijst van het CDA in Overijssel aangevoerd door Rick Brink. Hij werd in 2019 gekozen tot de allereerste 'minister van gehandicaptenzaken' in een programma van KRO-NCRV op NPO 1. Harry Wijnschenk, die in 2002 kort fractieleider van de LPF in de Tweede Kamer was, trekt de kandidatenlijst van de partij Belang van Nederland in de provincie Flevoland.

Historicus en presentator Maarten van Rossem uit Utrecht is lijstduwer voor de PvdA in het waterschap Stichtse Rijnlanden. In datzelfde waterschap staat ook Corrie van Brenk kandidaat. Ze duwt de lijst van de waterschapspartij AWP. Die neemt het onder meer op tegen 50PLUS, de partij waarvoor Van Brenk ooit fractievoorzitter in de Tweede Kamer was.

00.01 uur - Eerste stembureaus om middernacht geopend

Om middernacht zijn verspreid over het land de eerste vijftien stembureaus geopend waar mensen kunnen stemmen voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Onder meer in de plaatsen Castricum, Den Bosch, Ede en Zwolle kunnen de vroege kiezers terecht. Bij een deel van die vroege stemlocaties gaat het om mobiele stembureaus.

In de rest van Nederland gaan woensdagochtend om 07.30 uur de stemkantoren open. Ruim 13 miljoen mensen van 18 jaar en ouder zijn stemgerechtigd, blijkt uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Meer weten over de belangrijkste thema's rond de Provinciale Statenverkiezingen? Luister dan de Hart van Nederland-podcast 'In alle Staten':

Bovenstaande video is eerder uitgezonden geweest bij Hart van Nederland.