Waarom worden Oekraïense vluchtelingen warmer opgevangen dan hun Syrische lotgenoten?

Vanwege de oorlogssituatie in Oekraïne is er hulp en betrokkenheid vanuit alle hoeken van Nederland. Na het zien van de heftige nieuwsbeelden, bekruipt veel Nederlanders het gevoel iets te willen doen voor de Oekraïense vluchtelingen. Maar toen hun Syrische lotgenoten aan de poort klopten vanwege de oorlog aldaar, was de reactie toch iets minder warm, blijkt ook uit onderzoek van onderzoeksbureau Motivaction.

Uit hun enquête blijkt dat twee derde van de Nederlanders, zo'n 66 procent, positief staat tegenover de opvang van Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Ook blijkt uit het onderzoek dat maar liefst 78 procent van de respondenten vindt dat Oekraïense vluchtelingen bescherming verdienen en hen dapper vinden.

Asielzoekers of vluchtelingen

Van de deelnemers was maar negen procent negatief over de opvang van Oekraïners. Een kleinere acht procent verwacht dat de vluchtelingen een last zullen vormen voor de samenleving.

Het bureau maakte in hun onderzoek ook een vergelijking tussen de houding tegenover Oekraïense vluchtelingen en tegenover Syrische vluchtelingen, volgens Motivaction de grootste groep vluchtelingen van de afgelopen jaren.

Uit de enquête komt naar voren dat een op de drie Nederlanders positief staat ten opzichte van opvang van vluchtelingen uit Syrië. "Oekraïners die naar Nederland komen worden voornamelijk als politieke vluchteling gezien, terwijl Syriërs die naar Nederland komen voornamelijk als asielzoeker worden gezien", concludeert het onderzoeksbureau.

Groepsdieren

Volgens cultureel antropoloog Jitske Kramer is dit fenomeen 'verdrietig maar verklaarbaar'. Ze legt uit dat wij mensen groepsdieren zijn. "We horen graag bij een groep zoals bij een voetbalclub of een dorp. Als je je identificeert met iemand, voelt het dichterbij en is de kans groter dat je iemand wil helpen", legt Kramer uit.

Dit heeft volgens de antropoloog met meerdere factoren te maken, zoals onder andere uiterlijke kenmerken, religie en taal. "Voor iemand die meer op ons lijkt, voelen we eerder meer empathie en is er meer bereidheid om te helpen", legt zij uit. Het is dan ook soms pijnlijk maar waar dat wij als mensen zo denken. "Dit heeft te maken met onder andere biologische en culturele aspecten."

Het is dan ook vrij logisch om jezelf te betrappen dat je ongemerkt toch zo denkt. Volgens Kramer is het juist daarom van belang om hiervan bewust te worden en deze gedachten te veranderen. "Geef jezelf een schop onder de kont en doe meer je best om je te identificeren met iemand die in eerste instantie niet veel op jou lijkt. Vergeet nooit dat we met iedereen een zeer essentieel aspect gemeen hebben, en dat is dat we allemaal mensen zijn. Ook mensen in nood met wie we ons niet meteen identificeren, zijn in de eerste plaats mensen. In nood", aldus de cultureel antropoloog.

Hart van Nederland/ANP