Jolanda onderzoekt onderduikverleden van moeder: 'Alles wat ze liefhad, was weg'

Na het zien van een film over de Tweede Wereldoorlog, vroeg Jolanda zich af hoe haar moeder ondergedoken was geweest. Haar moeder heeft nooit meer iets over de oorlog ter sprake gebracht, het was te moeilijk. Ze overleed in 1997. Jolanda besloot jaren later om het verhaal uit te zoeken. Dat heeft geresulteerd in een bijzondere zoektocht en een boekje met het verhaal over de oorlogstijd van haar moeder Clara Haagens. Clara werd na het uitbreken van de oorlog als klein meisje vanuit haar Zeeuwse geboortedorp naar een onderduikgezin in Friesland gebracht. Na verloop van tijd, omdat het onderduikgezin met de bezetter in de problemen kwam, moest Clara naar een ander gezin. Jolanda heeft in haar zoektocht nog een van de dochters van dat gezin gesproken en dat was een bijzondere ontmoeting. "Ze vertelde dat mijn moeder en zij altijd 's nachts elkaars hand vasthielden anders kon mijn moeder niet slapen. En ze zou steeds gevraagd hebben: komt het nog goed?"

Alles was weg

Maar goed kwam het niet. Clara heeft haar ouders nooit meer teruggezien. Ze werd na de oorlog ondergebracht bij haar tante, een zus van haar moeder. Dat ging niet zo goed en ze verhuisde naar een ander familielid. "Alles wat ze liefhad, was weg. De angst dat alles zomaar voorbij kan zijn heeft ervoor gezorgd dat ze onvermogen voelde om genegenheid te tonen", zegt Jolanda. "Ons knuffelen kon ze niet. Maar ze hield zielsveel van ons. Ik begrijp mijn moeder door deze zoektocht naar haar verleden veel beter."

Gaandeweg het schrijven kwam Jolanda erachter dat het helend was om ermee bezig te zijn. "Mijn moeder heeft er nooit over willen praten. Veel van het verdriet en de eenzaamheid heb ik van mijn moeder overgenomen. Genetisch overdraagbaar trauma noemen ze dat. De bagage van mijn moeder zat ook in mijn rugzak. Ik heb onbewust willen proberen om haar te ontlasten. Het schrijven erover heeft het lichter gemaakt."