Koning Willem-Alexander biedt excuses aan voor geweld koloniaal verleden Indonesië

Koning Willem-Alexander heeft dinsdag bij het staatsbezoek aan Indonesië excuses aangeboden voor het Nederlandse geweld bij onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië. "In de jaren direct na de Proklamasi volgde een pijnlijke scheiding die aan velen het leven heeft gekost. Voor de geweldsontsporing aan Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen. Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven", zei de koning bij de start van het bezoek in het bijzijn van de Indonesische president Joko Widodo.

Verleden

"Meneer de president op 17 augustus is het 75 jaar geleden dat Indonesië met de Proklamasie zijn plek claimde tussen de onafhankelijke en vrije staten. De Nederlandse regering heeft dit gegeven vijftien jaar geleden nadrukkelijk aanvaardt in politieke en morele zin. Wij feliciteren de bevolking van Indonesië van harte met de viering van 75 jaar onafhankelijkheid." De Indonesische president Widodo reageerde: "Het verleden kunnen we niet veranderen, maar we kunnen er wel van leren". Toenmalig koningin Beatrix wilde in 1995 bij het vorige staatsbezoek aan Indonesië al excuses aanbieden, maar daar de regering zou dat toen niet hebben gewild. Eerder tijdens dit staatsbezoek legde de koning een krans op het nationale heldenereveld Kalibata in Jakarta. Daar worden de slachtoffers herdacht van onder meer de onafhankelijkheidsstrijd die de Indonesiërs tussen 1945 en 1949 voerden tegen het Nederlandse koloniaal bewind.

'Onze ouders draaien zich om in hun graf'

De Federatie Indische Nederlanders (FIN) is "onaangenaam verrast en diep getroffen" door de excuses die de koning heeft aangeboden aan Indonesië. Excuses zijn ongepast, omdat het voorbij gaat aan het leed van (Indische) Nederlanders tussen 1945 en 1949 door de terreur van Indonesische kant, aldus de FIN. De federatie vindt het zeer bedenkelijk dat de koning onderdeel is geworden van een zeer beladen onderwerp. Ze wijst erop dat dit bij slachtoffers en nabestaanden zeer gevoelig ligt. "Onze ouders zouden zich omdraaien in hun graf bij het horen van het nieuws, een groep die de Indonesische slachtpartijen maar ternauwernood wist te overleven. Helaas laat de Nederlandse regering deze groep opnieuw in de kou staan."

Miskenning

FIN-voorzitter Hans Moll liet vlak voor het staatsbezoek van de koning al weten dat hij de oproep van GroenLinks en SP voor excuses aan Indonesië een schoffering vond voor de Nederlandse slachtoffers en voor de militairen die hen moesten beschermen. Volgens Moll gingen de partijen voorbij aan de terreur tegen een grote groep (Indische) Nederlanders. Volgens Moll is het gevoel van miskenning groot, vooral onder de laatste nog levende slachtoffers en hun nabestaanden. Twee weken geleden riep FIN de Nederlandse regering juist op om tijdens het staatsbezoek aan Indonesië aan te dringen op erkenning en excuses voor oorlogsmisdaden die Indonesiërs zelf begingen tegen weerloze (Indische) Nederlanders. Daarover is volgens de federatie altijd gezwegen.

Bersiap

Het geweld vond plaats tijdens de Bersiap, de periode die volgde op de capitulatie van Japan, dat Nederlands-Indië bezet had tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens die periode kwamen aan Nederlandse kant bijna 6000 militairen om het leven. Aan de kant van de Indonesische strijdkrachten vielen naar schatting rond de 100.000 doden. Volgens de FIN zijn toen tussen vele duizenden (Indische) Nederlanders op gruwelijke wijze gemarteld, verkracht en vermoord door Indonesiërs. De schattingen variëren tussen de 5000 en 30.000 doden. Ook een onbekend aantal Chinezen, Molukkers en andere etnische minderheden werden slachtoffer van geweld. ANP