Uitspraak in MH17-zaak: drie verdachten levenslang, vrijspraak voor Poelatov

De rechtbank heeft donderdag drie verdachten in het omvangrijke MH17-proces veroordeeld tot levenslange celstraffen voor hun betrokkenheid bij het neerhalen van de vlucht op 17 juli 2014. Dit leidde tot de dood van alle 298 inzittenden. Het gaat om rebellenleider Igor Girkin (51), zijn rechterhand Sergej Doebinski (60) en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko (50). Oleg Poelatov (56) is vrijgesproken.

Volgens de rechtbank is bewezen dat het drietal een rol heeft gehad in het laten aanrukken of het afvoeren van de Buk-TELAR. Voor Poelatov geldt dat er "geen aanwijzing" is voor zijn tussenkomst, ook staat niet vast dat hij het afvuren van de Buk-raket heeft kunnen voorkomen. De gevolgen van het neerhalen van het toestel zijn volgens de rechtbank "zo ernstig" en de houding van de nu veroordeelde verdachten "zo verwerpelijk" dat niet kan worden volstaan met een tijdelijke gevangenisstraf.

'Allesvernietigende' raket

De raket die de vlucht neerhaalde had een "allesvernietigende werking". Het leven van de inzittenden werd "van het een op het andere moment zonder waarschuwing op gruwelijke wijze beëindigd", aldus de rechtbank. Voor de vele nabestaanden is er "een leven voor en een leven na de ramp". De rechtbank wees de schadeclaims van de nabestaanden toe tot een totaalbedrag van 16 miljoen euro. Het vonnis leidde tot emoties bij aanwezigen in de rechtszaal.

Het Openbaar Ministerie had levenslang geëist tegen het viertal. De verdachten hebben zich het hele proces niet in de rechtbank laten zien. Alleen Poelatov liet zich vertegenwoordigen door advocaten. Hij heeft vanaf het begin iedere betrokkenheid ontkend en noemde het onderzoek tegen hem "onbetrouwbaar".

De rechtbank overwoog dat het neerhalen van MH17 een vergissing is geweest - de daders hebben vermoedelijk niet de bedoeling gehad een passagiersvliegtuig neer te halen, maar een militair vliegtuig. De separatisten leden destijds zware verliezen, vooral door aanvallen vanuit de lucht.

De rechtbank stond eveneens stil bij de schokkende ervaringen van de plaatselijke bevolking. Nadat het toestel door de raket was getroffen, vielen er lichamen uit de lucht, soms zelfs door daken van huizen.

Met de uitspraak van de rechtbank komt een voorlopig einde aan het monsterproces, dat ruim 2,5 jaar geleden - op 9 maart 2020 - de eerste van bijna zeventig zittingsdagen had.

Reactie Rutte en Koning Willem-Alexander

In een officiële reactie dat premier Mark Rutte weten dat de uitspraak "een stap dichterbij" de "waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers en hun nabestaanden" is. "Maar het is ook weer een moeilijke en confronterende dag voor veel nabestaanden van de 298 slachtoffers die op die vreselijke 17e juli 2014 het leven verloren.

Rutte benadrukt dat het proces van MH17 niet eindigt met de uitspraak van de rechtbank. "Het is niet het sluitstuk. Niet het einde. Alle partijen kunnen nu hoger beroep aantekenen, en dus is dit vonnis niet onherroepelijk. Maar nogmaals, vandaag is een belangrijke stap gezet die hopelijk ook zo door nabestaanden wordt ervaren."

Ook Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben van zich laten horen. "Nu de rechtbank uitspraak heeft gedaan in het MH17-proces, zijn wij in gedachten bij alle nabestaanden van de slachtoffers. Uw verdriet blijft altijd voelbaar. Wij wensen u toe dat deze mijlpaal u enige ruimte geeft om het verlies van uw dierbaren te verwerken."

Hart van Nederland/ANP

Bovenstaande video over de eerste bijdragen van nabestaanden in de rechtszaak is 6 september 2021 uitgezonden bij Hart van Nederland