Veel zedenzaken blijven te lang op de plank liggen: 'Onverteerbaar voor slachtoffers'

Advocaten herkennen zich in het beeld dat er de afgelopen jaren veel zaken langer blijven liggen dan afgesproken is. Het gaat vooral mis bij de politie en het Openbaar Ministerie (OM). Van de procedures die blijven liggen het het onder andere mis bij zedenzaken.

Nieuwsuur vroeg de cijfers op bij het ministerie van Justitie en Veiligheid en daaruit blijkt dat in 2018 de politie van alle zedenzaken slechts 66 procent binnen de afgesproken tijd wist te behandelen. In de eerste negen maanden van 2021 lag dat percentage nog lager: 51 procent In 2014 is er afgesproken dat 80 procent van zedenzaken binnen de eerste zes maanden vanaf aangifte opgepakt moeten worden.

Maar het probleem ligt niet alleen bij de politie, ook het OM heeft moeite met het behandelen van zedenzaken. Ook het OM moet zich houden aan die ondergrens van 80 procent maar in de eerste negen maanden van 2021 werd 'maar' 34 procent binnen een half jaar naar de rechtbank gestuurd.

De rechtbanken deden het wel beter maar haalde de afgesproken norm ook niet. In de eerste negen maanden van 2021 was er in 72 procent van alle zedenzaken binnen de norm van drie maanden een eerste vonnis.

'Slachtoffer voelt zich niet veiliger'

Deskundigen, advocaten en slachtoffers maken zich zorgen; vermeende daders worden nu minder snel gestopt en voor slachtoffers voelt gerechtigheid vaak ver weg.

Het beeld dat er nu geschetst wordt is herkenbaar voor advocaat Richard Korver. Tegen Hart van Nederland zegt hij: "De wachttijden zijn nog steeds te lang, dat waren zo ook al voor de coronacrisis toen veel zaken niet door konden gaan. Vooral bij de politie is er op dit moment niets veranderd." Maar ook in de rechtszaal ziet hij vaal zaken voorbijkomen die langer dan zes maanden zijn gepleegd. "Vooral in zedenzaken gaat bewijspositie achteruit. Afhankelijk van getuigenbewijs is dit ernstig. Verdachte kan in tussentijd mogelijk nieuwe misdrijven plegen en het slachtoffer voelt zich niet veiliger zolang er nog geen uitspraak is.

Ook advocaat Nelleke Stolk ziet het probleem met de wachtrijen ook. "Ik denk dat het politie, het OM en de rechtbanken wel sneller willen maar dat het door gebrek aan capaciteit het ze niet lukt." Zelfs als de politie en het OM op tijd hun werk doen kunnen zaken jaren duren. Zo had Stolk laatst een rechtszaak waarvan er in 2016 aangifte is gedaan. "Dat is voor de slachtoffer onverteerbaar, zij hebben het gevoel dat de verdachten ermee wegkomen. Als je aangifte gaat doen van een zedenfeit: moet je in je achterhoofd houden dat het land kan duren."

'Zorgwekkend'

Tegen Nieuwsuur noemt Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond de situatie 'zorgwekkend'. Volgens hem tast de lange wachttijd het vertrouwen in de rechtsstaat aan en staat deze onder druk. "Als je de meest kwetsbare mensen in onze maatschappij niet kan beschermen, is er echt iets wezenlijks aan de hand."

De problemen zijn niet snel op te lossen blijkt. De Tweede Kamer stelde in september 2019 extra geld beschikbaar om iets aan de achterstanden te doen. Er kwam 15 miljoen euro voor negentig extra zedenrechercheurs, die aangiften van bijvoorbeeld seksueel geweld of seksueel misbruik onderzoeken.

Hart van Nederland / ANP