Wanneer mag de politie je auto doorzoeken?

Een automobilist in het Overijsselse Bathmen heeft donderdagavond een grote koffer met goud moeten inleveren. Dat gebeurde nadat agenten de man zagen rijden en besloten hem te controleren. Zo'n controle gebeurt niet zomaar. Wanneer mag de politie je auto doorzoeken?

Volgens strafrechtadvocaat Willem van Vliet is het heel simpel: "Als een automobilist de politie toestemming geeft, kan de politie gewoon zijn auto doorzoeken. Anders kan de politie bij heterdaad en bij de meeste strafbare feiten een doorzoeking doen als er sprake is van een redelijk vermoeden van schuld", legt hij uit aan Hart van Nederland.

Eind vorig jaar werd tijdens een controle langs de A12 bijna 1000 kilo vuurwerk in beslag genomen:

1:07

Bijna 1000 kilo aan vuurwerk in beslag genomen bij controle langs A12

Hier voegt een woordvoerder van de nationale politie aan toe: "We doorzoeken niet zomaar. Er zijn diverse wetten waarin wij bevoegdheid krijgen, zoals de Wegenverkeerwet of de Opiumwet. Maar we doorzoeken dus ook als er een redelijk vermoeden van schuld is."

"Stel we zien een man met drie vrouwen in de auto zitten tijdens een controle, en we vragen hen om hun identiteitsbewijs. Als de man dan zelf alle paspoorten aan ons overhandigt, kan het zo zijn dat wij dan een vermoeden krijgen van uitbuiting. We willen dan een auto doorzoeken", zegt hij tegen Hart van Nederland.

'Politiewerk is maatwerk'

Maar waar ligt de grens van een redelijk vermoeden van schuld? "Dat is een moeilijke vraag, want dat verschilt per geval. De rechter kan bij een zitting oordelen of er sprake was van een redelijk vermoeden van schuld", vertelt Van Vliet.

Volgens de woordvoerder van de nationale politie gaat het ook om eigen waarnemingen: "Politiewerk blijft maatwerk en een agent handelt onder andere uit eigen waarnemingen. Die zal zijn verantwoording afleggen in een proces-verbaal wanneer nodig. De rechter zal dan oordelen of er juist gehandeld is."

Fouten

Volgens de strafrechtadvocaat doen politieagenten het in de meeste gevallen goed. Toch maken ze weleens fouten: "Als het belang van strafbare feiten oplossen groter wordt, dan kan het gevaar bestaan dat ze sneller zullen zeggen dat er een vermoeden van schuld is", aldus Van Vliet.

"Ik snap dat het belangrijk is om strafbare feiten op te lossen, maar houd de belangen van de burger in het oog. Dat zegt het recht ook. De privacy van de burger komt in het gedrang als de politie overgaat op het doorzoeken van auto's. Daarom is het bijvoorbeeld van belang om de automobilist om toestemming te vragen."

Beter informeren

Van Vliet geeft aan dat de politie de burger hier nog beter over kan informeren: "Als agenten een auto willen doorzoeken, zouden ze het volgende moeten zeggen: 'U mag toestemming geven, maar u bent niet verplicht. Als u wel toestemming geeft dan zijn dit de gevolgen.' Nu doen ze dat naar mijn ervaring amper."

Hierop reageert de nationale politie dat ze wel degelijk de burgers goed informeren, maar dat er altijd ruimte blijft voor verbetering.