Zo gaat een politieonderhandelaar te werk bij een gijzeling: 'Het gaat om leven of dood'

Bij de gijzeling in Ede zaterdagochtend werden politieonderhandelaars ingezet. Zij legden contact met de mensen binnen. Alles op alles werd gezet om te zorgen voor een goede afloop. Maar wat gebeurt er allemaal in contact tussen onderhandelaars en een gijzelnemer?

Heidi Nieboer is dertien jaar politieonderhandelaar geweest. Nu leidt ze andere onderhandelaars op. Hoewel ze niet precies weet hoe onderhandelaars zaterdagochtend in Ede te werk zijn gegaan, weet ze wel wat onderhandelaars normaalgesproken doen in een dergelijke situatie. "Het is een ontzettend spannende situatie. Het gaat om leven of dood. Het team zit dus vol adrenaline, maar ze zijn goed op elkaar ingespeeld", zegt ze tegen Hart van Nederland.

Telefoon opnemen

"We opereren allereerst altijd met minimaal twee mensen. Dan schat je in of het nodig is om meer mensen in te zetten", legt Nieboer uit. "In Ede stond er waarschijnlijk een heel team op van vijf à zeven mensen. Eén iemand is verantwoordelijk voor het gesprek, maar er staat een heel team achter die dat mogelijk maakt."

De onderhandelaars proberen allereerst contact te leggen met de gijzelnemer. Dat is het meest spannende, aldus Nieboer. "Neemt hij de telefoon wel op? Maar als we in gesprek zijn, zijn we al wel opgelucht. Hij wil dan namelijk iets van ons, anders zou hij de telefoon niet opnemen."

De-escalatie

Als ze contact hebben met de gijzelnemer, is prioriteit nummer één: de-escalatie. "Dus voorkomen dat er bijvoorbeeld langer geweld gebruikt wordt." Belangrijk is ook om de "emotie eruit te halen", zegt Nieboer. "Deze man stond waarschijnlijk enorm onder spanning."

Geluiden

Een ander belangrijk punt is om te luisteren. "Door enkel te luisteren krijg je al een hoop informatie. Je stelt vragen of je hoort geluiden op de achtergrond. Daar kun je dan weer op doorvragen: wie zijn er bij je? Heb je iets nodig? Hoe is het?", noemt Nieboer als voorbeelden. Zo kun je er langzamerhand achter komen hoe de situatie binnen is.

Nieboer: "De commandant wil bijvoorbeeld weten of er gewonden zijn en hoeveel mensen er zijn. Maar dat is aan het begin nog te vroeg om te vragen, want dan zit diegene nog hoog in emotie." De onderhandelaars laten de gijzelnemer ook weten dat ze erg hun best doen om iedereen veilig naar buiten te krijgen: "Hopende dat de gijzelaars dat ook meekrijgen."

Ongeschonden naar buiten

In Ede was de uitkomst "de best mogelijke", zegt Nieboer. Zowel de vier gijzelaars als de gijzelnemer kwamen ongeschonden naar buiten. "Vaak zie je dat het een impulsieve actie is van de gijzelnemer. Ze denken dat het de enige manier is waarop ze hun doel kunnen bereiken, maar dat blijkt uiteindelijk niet zo te zijn."