Alles wat we weten over de gevaarlijke schimmelziekte 'candida auris'

Het Amerikaanse RIVM heeft alarm geslagen nadat het aantal mensen met een gevaarlijke schimmelziekte daar is verdubbeld en ook in Nederland bereidt het RIVM zich voor op een uitbraak van 'candida auris'.

Lees hier alles wat we nu weten over de ernst van de ziekte, hoe je weet of je de ziekte hebt, wat het RIVM doet en wat jij het beste kunt doen als je denkt dat je de schimmel hebt opgelopen.

Klopt het dat de schimmelziekte dodelijk is?

Uit het Amerikaanse onderzoek blijkt dat één op de drie mensen die de ziekte krijgt, komt te overlijden. Maar wees gerust: de ziekte is vooral gevaarlijk voor mensen met een slecht afweersysteem.

De ziekte wordt levensbedreigend als het in de bloedbaan terechtkomt, maar bij gezonde mensen - met een goede afweer - hoeft het nooit zo ver te komen. Ben je gezond en krijg je de schimmel? Dan is de kans groot dat jouw lichaam de ziekte zelf opruimt.

Toch houdt het RIVM de ziekte nauwlettend in de gaten, bevestigden ze woensdag. Bij mensen met een verzwakt afweersysteem, zoals iemand die net een orgaantransplantatie heeft gehad, kan het wel gevaarlijk zijn. Dat geldt ook voor andere schimmels, maar de candida auris is niet goed te behandelen omdat het bestand is tegen medicatie.

Hoe groot is de kans dat je de schimmel oploopt?

Het RIVM benadrukt dat de kans dat je de ziekte in Nederland oploopt heel erg klein is. "We zien tot nu toe geen verspreiding in Nederland", aldus Geert Westerhuis, woordvoerder van het RIVM, tegen Hart van Nederland. "De vijf gevallen die in Nederland zijn gerapporteerd, zijn afkomstig van mensen die vanuit een buitenlands ziekenhuis kwamen. Deze patiënten bleken de gist bij zich te dragen, maar waren er niet ziek door."

In Amerika wordt de schimmel vooral opgelopen in zorginstellingen. Het verspreidt zich doordat mensen in contact komen met besmette oppervlaktes of apparatuur, waar het wekenlang op kan overleven, of op patiënten met de ziekte.

Daar trekken ze nu aan de bel omdat er bijna een verdubbeling te zien is in een jaar tijd in het aantal mensen met de ziekte in het land. Het totaal aantal in het afgelopen jaar is 2377 gevallen.

Wat doet het RIVM?

Het RIVM wil nu "de surveillance op orde" hebben voor als candida auris zich ook in Nederland gaat verspreiden. Zeker omdat de ziekte niet alleen in Amerika aan een opmars begonnen is, maar ook in andere landen in Europa.

"We proberen voorbereid te zijn, mocht het hier vaker voor gaan komen. Dan willen we bijvoorbeeld goed uitbraakonderzoek kunnen doen", aldus het RIVM. Daarbij worden medische instrumenten, waar de ziekte dus vaak vandaan komt, in Nederland altijd "uitermate goed ontsmet", zegt het RIVM.

Maar er bestaat altijd een minieme kans dat die medische instrumenten, zoals bijvoorbeeld een katheter, de schimmel verspreiden. Bovendien is nog niet alles bekend over de precieze route van besmetting.

Wat doe je als je denkt dat je besmet bent?

"Voor gezonde mensen is het goed mogelijk de ziekte te dragen zonder symptomen", aldus het RIVM. "De meest voorkomende symptomen zijn hoge koorts en koude rillingen, waar antibiotica niet tegen helpt."

De symptomen zijn ook afhankelijk van waar de infectie plaatsvindt. Zo kun je pijnlijke witte plekken in je mond krijgen, of kan je op warme en vochtige plaatsen op je lichaam een rode en vochtige huid krijgen met kleine blaasjes. Ook kan het zijn dat het slijmvlies van de vagina of de huid eromheen geïrriteerd raakt.

Op dit moment heeft de RIVM nog geen advies voor mensen die denken dat ze de schimmel hebben. In Amerika wordt er getest op het moment dat je mogelijk de ziekte draagt. Als iemand de ziekte heeft, wordt ze verteld dat ze uit de buurt moeten blijven bij mensen met een verzwakt afweersysteem.

"De meeste patiënten met candida auris hebben een verzwakte afweer en liggen reeds in het ziekenhuis. In het laboratorium wordt dan onderzocht welke antischimmelmiddelen werkzaam zijn en hiermee wordt de patiënt dan behandeld."

De opmars van Candida auris doet sommige mensen terugdenken aan de opmars van het coronavirus. Zover is het nog lang niet. Bekijk hier hoe de coronapandemie zich ontwikkelde:

1:56

Drie jaar corona in Nederland