Hoe dichten we de loonkloof tussen mannen en vrouwen?

Hoewel de salarissen van de meeste Nederlanders zijn gestegen de afgelopen twee jaar, is de loonkloof tussen mannen en vrouwen gegroeid. Er ligt nu een nieuwe Europese wet die onder andere deze kloof tegen moet gaan, maar of dat nou alles op gaat lossen, is nog maar de vraag.

In de nieuwe Europese wet, die binnen drie jaar in Nederland moet worden ingevoerd, staat dat bedrijven transparant moeten zijn over wat mannen en vrouwen verdienen voor gelijkwaardig werk.

Van tevoren moet duidelijk zijn wat je gaat verdienen, je mag weten wat collega's met dezelfde functie gemiddeld verdienen, het bedrijf moet bewijzen dat er geen sprake is van discriminatie, en het belangrijkste: het wordt verboden om te vragen naar je vorige salaris.

Dat is top, vindt diversiteit- en inclusie-expert Chanel Matil Lodik, want waar de schuld voor de loonkloof in ieder geval niet ligt, is bij vrouwen zelf. "Men denkt dat vrouwen niet onderhandelen, maar vrouwen onderhandelen zeker wel. Alleen krijgen ze dat salaris vaak niet", vertelt ze aan Hart van Nederland.

Bazig en veeleisend

Hoewel uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat vrouwen inderdaad vaak op een andere manier onderhandelen dan mannen, is daar een goede reden voor. "We verwachten in deze maatschappij dat mannen onderhandelen. Van vrouwen verwachten we over het algemeen bescheidenheid", aldus Lodik.

Vrouwen die willen onderhandelen over hun salaris worden gezien als intimiderend, agressief of bazig, blijkt uit onderzoek van adviesbureau McKinsey. En ze worden ook daadwerkelijk minder aangenomen, blijkt uit een ander onderzoek van universiteit Harvard. Werkgevers werken minder graag met ze samen, want ze zouden onaardig of veeleisend zijn.

Tegelijkertijd worden mannen die onderhandelen over hun salaris gezien als assertief. "Iemand denkt echt niet: die vrouw verdient minder. Maar onbewust denk je misschien: dat is een sterke man, die wil ik als hij onderhandelt. En: dat is geen bescheiden vrouw, die wil ik niet", aldus Lodik. "Vrouwen starten daarom met een lager salaris en dan is het moeilijker om op een gelijk loon te komen."

'Hij lult'

Mirjam Admiraal kan hierover meepraten. Haar mannelijke collega die net begonnen was en minder ervaring had dan zij, verdiende een stuk meer. "Ons salaris kwam terloops ter sprake", vertelt ze. "Een collega begon erover en toen vertelde ik wat ik verdiende. Hij zei toen dat hij 'Wel wat meer' verdiende."

"Ik dacht eerst dat het een grapje was. Hij lult, dacht ik. Maar toen ben ik toch gaan peilen bij mijn leidinggevende." Ze moet er meerdere keren over beginnen, maar uiteindelijk hoort ze het: hij verdient 1.000 euro meer per maand. De reden? "'Hij heeft beter onderhandeld', zeiden ze."

Daar neemt ze geen genoegen mee. "Ik zei dat ze ernaar moesten kijken en dat dit niet mag." Na drie gesprekken met het hoofd van de HR-afdeling is de reden ineens veranderd: zijn ervaring was plotseling "waardevoller". Mirjam heeft gelukkig iets achter de hand. "Ik voelde dit al aankomen, dus mijn leidinggevende had voor mij al zwart op wit gezet dat ze mijn CV er beter uit vond zien destijds."

Ze konden niet meer om Mirjam heen en boden een salarisverhoging aan die later in zou gaan. "Dat was op vrijdag, maar op maandag belden ze dat ze mijn contract niet verlengden omdat mijn houding ze niet aanstond. Ik was te cynisch. Ik mocht nog een half jaar blijven en daar met een coach aan werken."

Met de nek aangekeken

Mirjam gaat daar niet mee akkoord, spant een rechtszaak aan waarin haar werkgever uiteindelijk schikt en haar 113.000 euro betaalt: het verschil aan salaris en een ontslagvergoeding. Goed nieuws, maar voor haar was het een ongelooflijk zware periode.

"Ik voelde me vooral heel erg ondergewaardeerd. Waarom verdiende hij meer dan ik?" Maar de ergste momenten kwamen nadat ze het verschil aankaartte. "De shit die ik daarna kreeg. De schuine blikken. Je kunt je mond houden en hier blijven werken, of je gaat weg. Dat is wat het met je doet."

Regels

Mirjam hoopt daarom dat de Nederlandse overheid, bij het toepassen van de nieuwe Europese wet, regels toevoegt over de manier waarop iemand behandeld wordt nadat ze het verschil aankaarten. "De reden dat vrouwen niet over hun salaris beginnen, is dat ze daarna met de nek worden aangekeken, niet omdat ze denken dat ze geen gelijk hebben."

Je zou bijvoorbeeld later een rechtszaak moeten kunnen aanspannen. "Je moet nu twee of drie maanden nadat je uit dienst bent een rechtszaak starten, maar dat is niet altijd genoeg tijd om een oordeel aan te vragen bij de het College voor Rechten van de Mens. Dat wil je hebben, want de rechter moet daar rekening mee houden." Het College gaf Mirjam bijvoorbeeld gelijk, waardoor haar oude werkgever schikte.