Unieke Romeinse tempel ontdekt op geheime plek in Gelderland: 'Dit is de grootste vondst van mijn carrière'

Het is de droom van elke amateurarcheoloog: stuiten op iets dat later mogelijk de geschiedenisboeken in gaat als een van de grootste vondsten ooit. Het overkomt Jos van Nistelrooy als hij, in de buurt van Zevenaar, op een werkterrein van een bedrijf een bijzonder kiezelbed vindt in de grond. Hij denkt meteen aan een Romeinse weg, maar dat is het niet. Het blijkt een vloerdeel van een grote Romeinse offertempel. Maandag is het nieuws van de vondst naar buiten gebracht.

De exacte vindplaats wordt vooralsnog angstvallig geheim gehouden. Het gaat om een van de grootste vondsten ooit: een complete offertempel. Amateurarcheoloog Jos van Nistelrooy was zoals vaker aan het kijken op het werkterrein van een bedrijf dat kleigrond afgraaft. In de graafgedeeltes mogen Jos en andere leden van de archeologieverenging dan komen kijken.

Unieke gigantische Romeinse tempel

"We waren al eerder een munt, een kledingspeld en stukken van een dakpan tegengekomen, maar dat was nog niet zo bijzonder. In november 2021 zagen we plotseling in een wand van de kleiput Romeins aardewerk en zelfs een kiezelbed. Na wat onderzoek ter plaatse bleek het te gaan om een vloertje."

Van Nistelrooy belt meteen de voorzitter van de verenging en die meldt de vondst aan de provincie en de Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Zij komen meteen kijken en zijn heel enthousiast. "Er zijn toen proefsleuven gemaakt en daar is laagje voor laagje klei afgeschraapt. Ik ben er constant bij betrokken geweest. Er is een heiligdom gevonden. Het kan een binnenplaats te zijn geweest van een tempelcomplex."

Beroepsarcheoloog Erik Verhelst, de projectleider van de vondst, krijgt voorlopig zijn glimlach niet van zijn gezicht. "Zelfs in het buitenland is er eigenlijk niets dat zo compleet is als dit Romeinse tempelcomplex. Er zijn dertigduizend stukken uit de grond gehaald. Het is voor mij de ontdekking van mijn carrière."

Maandenlang werd de locatie geheim gehouden

Het is een vondst die je als archeoloog, volgens van Nistelrooy, maar één keer in je leven ontdekt. "Ik sta hier als vrijwilliger met mijn neus bovenop. Kippenvel! Ik zag dat al die beroepsarcheologen ook helemaal opgewonden werden. Ik dacht: 'Wow! Nu heb ik als amateur wel iets heel bijzonders gevonden.'"

Omdat het zo'n bijzondere vondst is moest Jos lange tijd zijn mond houden. Hij vertelt het aan niemand, nou ja, op zijn vrouw na. Waarom? "Er kunnen ook schatgravers komen, zo noem ik ze, die de roven spullen en het op Marktplaats zetten. Vergelijk het met een plaatje uit een boek scheuren. Het plaatje is mooi, maar zonder context niet meer en het boek is ook verpest."

Vondst van de daken schreeuwen

Dat is ook de reden dat pas vandaag het grote publiek wordt ingelicht. Na uitvoerig onderzoek ter plaatse blijkt het te gaan om een plaats waar soldaten gingen offeren. "Als ze een overwinning hadden of ze kregen iets, dan offerden ze iets. Op zo'n plek vinden we offergaven en gedenkstenen, ook aardewerk, dekenspelden. Dit maakt het uniek: het is niet eerder op deze manier gevonden, niet eerder zo groot en uitgebreid. Het is de droom van elke amateurarcheoloog."