Asscher en De Jong walgen van cartoon over antisemitisme: 'Grens is bereikt'

Een spotprent van de cartoonist Jos Collignon die donderdag verscheen in de Volkskrant is bij meerdere mensen in het verkeerde keelgat geschoten. Onder andere demissionair minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken) en oud-PvdA-leider Lodewijk Asscher noemen het onsmakelijk en vinden dat er een grens is bereikt.

Op de spotprent zijn twee mensen te zien die samen op de bank naar berichtgeving over Gaza op tv kijken. Een van hen heeft een Palestijnse vlag in zijn hand en op de tv wordt het dodental in Gaza weergegeven. Naast hen een lange arm met een Davidster op de mouw en een hand met een dikke duim. "O-ve-ral herlevend antisemitisme", staat op een tekstballon. "O jee sorry. Vergeten eerst Hamas te veroordelen", valt ook te lezen.

Mirjam Weitzer-Smuk (93) heeft al sinds haar jeugd te maken met antisemitisme. Tijdens de Kristallnachtherdenking in Amsterdam vertelt ze daarover:

2:27

Mirjam overleefde Kristallnacht: 'Mijn kindertijd was vanaf toen voorbij'

Vrijheid van meningsuiting

Asscher schreef, in dezelfde krant, een opiniestuk over waarin hij het volgende stelt: "Als mijn krant, de Volkskrant, op de dag van de herdenking van de Kristallnacht een spotprent plaatst met de boodschap dat de Joden het antisemitisme zelf verzinnen als onderdeel van de zogenaamde 'lange arm' van Israël, dan is een grens bereikt", schrijft hij.

Volgens De Jonge is het "niet gepast om antisemitisme te bagatelliseren". Hij noemt het recht op vrije meningsuiting een groot goed, "maar er is een grote verantwoordelijkheid om dat recht op een verantwoorde manier te gebruiken. En als dat niet gebeurt, dan is het ook aan politici om dat te normeren en dat af te keuren."

De Jonge kiest daarmee geen partij, vindt hij. Je kunt "om onze joodse mensen heen gaan staan en tegelijkertijd ook de daden van de staat Israël afkeuren. Dingen kunnen op hetzelfde moment waar zijn."

'Onsmakelijk'

Eerder vrijdag sprak VVD-leider Dilan Yeşilgöz zich op persoonlijke titel ook in soortgelijke woorden uit. Als politica wilde ze zich niet bemoeien met wat kranten al dan niet afdrukken, maar persoonlijk vond zij de cartoon ook "onsmakelijk".

Andere opvatting

Op X heeft Asscher zijn onvrede over de cartoon van Jos Collignon ook geuit. De reacties onder zijn tweet zijn divers. Zo zijn er mensen die de cartoon juist anders hebben opgevat. "De hele tekening bekijkend, vermoed ik dat de tekenaar bedoelt dat de Israëlische overheid fantaseert dat kritiek op het doden van vele Gazanen door Israël antisemitisme is. Ik denk niet dat hij bedoelt dat antisemitisme an sich een verzinsel is. Een slechte tekening is het sowieso", denkt Ludo.

Volgens Maria zijn de cartoons van Collignon vaak lastig en roepen ze veel discussie op: "Je kan er vaak veel in zien of niet. Iedereen haalt er iets anders uit. Dit haal ik er niet uit."

Ingegrepen als cartoon wel 'puur antisemitisch' was

De Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok vindt ondanks de kritiek niet dat hij de cartoon "achteraf kan terug trekken". Dat zei hij vrijdag in het Mediaforum op NPO Radio 1. Klok geeft aan dat hij met zijn "volle verstand" en na "raadpleging" van adjunct-hoofdredacteuren besloten heeft de illustratie te plaatsen.

Volgens de hoofdredacteur wil cartoonist Collignon het punt maken dat er "te snel wordt gesproken over antisemitisme terwijl er in feite kritiek is op Israël", legt hij uit.

Klok zou hebben ingegrepen als hij de cartoon wel "puur antisemitisch" had gevonden. Maar dat Collignon zegt dat hij sommige antisemitische beschuldigingen een "verzinsel" vindt, moet volgens hem kunnen. "Ik vind het ook goed dat daar debat over is. Ik vind het ook goed dat Lodewijk Asscher daarop reageert. Ik vind het heel belangrijk dat alles gezegd kan worden binnen de grenzen van de wet."

ANP / Hart van Nederland