Schaamte bij laaggeletterden is groot: 'Hield mijn vrouw jarenlang voor de gek'

Het aantal mensen in ons land dat moeite heeft met lezen, schrijven, rekenen en daardoor vaak ook met digitale vaardigheden, stijgt. Mensen die laaggeletterd zijn – en dat zijn er naar schatting zo'n 2,5 miljoen –, komen soms moeilijk mee in de samenleving. Nog steeds heerst er veel schaamte, ook bij Koos Vermoort.

Koos was tot zijn 43e laaggeletterd. Die mensen zijn niet dom, weet hij. "Laaggeletterdheid ontstaat door de situatie waarin iemand verkeert. Ik kom uit een gezin van acht kinderen. Mijn vader was alcoholist. Dan heb je eigenlijk alles al gezegd", zegt hij tegen Hart van Nederland.

Vrouw komt erachter

Volgens Koos zijn het hele slimme mensen, "en zeker als je gaat kijken naar hoe ze het verborgen houden". En Koos kan het weten, want zelfs zijn eigen vrouw wist hij jaren voor de gek te houden. "Het heeft vijftien jaar geduurd totdat ze me betrapte. En toen ontplofte ze."

De vrouw van Koos kwam erachter toen ze een computer hadden aangeschaft. "Toen had je alleen maar Startpagina. Dat ging ik proberen, maar ik vulde alles verkeerd in." Normaal zou de computer een alternatief geven voor je zoekopdracht, maar dat kwam er niet. "Ik had te veel fouten, maar dat wist ik niet. Ik dacht dat ik iets had gesloopt. Toen moest ik het mijn vrouw wel zeggen. En toen kwam ze erachter."

Taboe

Er heerst nog steeds een groot taboe op niet goed kunnen lezen en schrijven. Het is een van de redenen dat Stichting Lezen en Schrijven woensdag voor het twintigste jaar op rij oproept tot actie. Gebrek aan basisvaardigheden als lezen, schrijven en rekenen leidt namelijk tot ongelijke kansen en uitsluiting in de samenleving.

Koos is inmiddels niet laaggeletterd meer en heeft zelfs een boek geschreven. "Daar ben ik trots op. Elk woord en elke letter is van mij", zegt hij. Stichting Lezen en Schrijven heeft Koos benoemd tot 'taalheld'. Woensdag is voor hem een "dubbele dag": "We zijn al twintig jaar bezig. Maar als ik kijk naar wat we bereikt hebben, is het een feestdag."