LIVEBLOG | Testen na bericht van CoronaMelder niet altijd meer nodig

Het einde van de coronacrisis komt in zicht. Vanaf zaterdag gaat Nederland vrijwel weer open zoals voor de uitbraak. Alleen de anderhalvemeterregel en het testen bij evenementen blijven voorlopig van kracht. Ondertussen wordt er stevig doorgeprikt, inmiddels zijn er al ruim 14 miljoen prikken gezet. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.

• Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op donderdag: 716, dat zijn er 37 meer dan op woensdag

• Op dinsdag 22 juni testte 3 procent van de bij de GGD geteste personen positief

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op donderdag: 425, dat zijn er 33 minder dan op woensdag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op donderdag: 158, dat zijn er 12 minder dan op woensdag

• Op donderdag is 1 sterfgeval gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.735 coronadoden officieel geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 14.477.525 coronavaccins toegediend, het gaat dan zowel om eerste als tweede prikken

Update 22:39 - D66 en VVD dringen aan op nieuwe testlocatie op Schiphol

Terugkerende vakantiegangers moeten zich op Schiphol kunnen laten testen op het coronavirus, vinden D66 en VVD. Het gaat om vooral jongere reizigers die (nog) niet volledig gevaccineerd zijn. Ze kunnen dan meteen maatregelen nemen voordat het virus zich in Nederland verspreidt.

Volgens D66-Kamerlid Jan Paternotte en zijn VVD-collega Aukje de Vries moet deze testlocatie op Schiphol en mogelijk nog op andere reisknooppunten laagdrempelig zijn. Mensen moeten niet te ver hoeven lopen, vindt Paternotte. Bij de luchthaven is al een testlocatie maar die staat op parkeerterrein P4, wat volgens hem een eind weg is. Aanleiding voor de motie van de twee coalitiepartijen is dat veel jongeren onlangs besmet zijn geraakt tijdens hun vakantie in Albufeira, Mallorca en Ibiza, waarvoor een geel reisadvies van kracht is.

Demissionair minister Hugo de Jonge is niet negatief over het idee maar wil niet dat "bij elke slurf" een testlocatie komt. Hij wil eerst over het voorstel praten met Schiphol om te kijken of en hoe dit kan worden georganiseerd. Vorig jaar was er al een testlocatie geopend, maar als proef die een maand duurde. Die stopte, omdat niet veel besmettingen werden gevonden en er in augustus nog niet voldoende testmateriaal voorradig was.

Update 20:33 - De Jonge blijft erbij: 1,5 meter afstand nodig tot half augustus

De 1,5 meter afstand blijft zeker tot half augustus overeind, juist om mensen te beschermen die zich nog niet konden laten vaccineren. In de Tweede Kamer klinkt donderdag de roep van onder meer D66 en PVV om deze basismaatregel nu al los te laten of in ieder geval een paar weken eerder. Maar demissionair zorgminister Hugo de Jonge vindt dat niet verstandig en houdt vast aan de 1,5 meter. Hij volgt daarmee het advies van de deskundigen in het Outbreak Management Team (OMT).

"Half augustus is een nieuw weegmoment, tegen die tijd kunnen alle volwassenen die dat willen, ingeënt zijn en is meer duidelijk over de verspreiding en gevolgen van de nieuwe Delta-variant", zegt De Jonge. Een eerste prik beschermt al redelijk tegen het coronavirus, maar een tweede prik is volgens hem heel belangrijk voor een betere bescherming. Mensen kunnen anders nog steeds ziek worden en gezondheidsschade oplopen, ook al komen ze niet in het ziekenhuis terecht. "Niet gevaccineerden moeten zich tot die tijd in het openbare leven beschermd weten, en met hen moeten we solidair zijn", vindt hij.

De Jonge denkt dat veel mensen proberen afstand te houden, maar heeft net als veel Kamerleden niet de illusie dat iedereen de regel opvolgt. Toch is het in zijn ogen belangrijk om de 1,5 meter als norm te handhaven. Mensen zijn er dan ook nog op aan te spreken. Gevaccineerden uitzonderen van de 1,5 meter is volgens hem evenmin mogelijk, omdat niet helder is wie is gevaccineerd en het dus niet handhaafbaar is. Het is bovendien lastiger om een maatregel weer in te voeren als die eerst is afgeschaft. "Voor half augustus weten we waar we aan toe zijn, maar daarna niet", zegt de minister.

Update 19:54 - Testen na bericht van CoronaMelder niet altijd meer nodig

Het advies om je altijd te laten testen na een melding van de app CoronaMelder vervalt. Dat is het gevolg van een bredere aanpassing van het protocol voor bron- en contactonderzoek waar momenteel aan wordt gewerkt. Toch betekent dit niet dat het bron- en contactonderzoek wordt afgebouwd, zei demissionair zorgminister Hugo de Jonge donderdag in de Tweede Kamer.

Het Outbreak Management Team (OMT) adviseerde vorige week om het bron- en contactonderzoek (BCO) aan te passen. Het kabinet neemt dat over en binnen enkele dagen komen er aangepaste richtlijnen. Dat betekent onder meer dat mensen van wie een huisgenoot positief is getest op het virus niet meer in quarantaine hoeven als ze volledig gevaccineerd zijn. En andere mensen (niet-huisgenoten) die langer dan een kwartier binnen anderhalve meter van een positief getest persoon zijn geweest, hoeven niet meer standaard een test te laten doen. In die laatste groep vallen ook meldingen van de CoronaMelder.

Het aanpassen van de werkwijze gaat niet per direct in. De GGD'en hebben "enkele dagen" nodig om hun werkwijze aan te passen. Een precieze datum is nog niet bekend.

Update 18:57 - Huisartsen vrezen veel vragen voor vaccinatiebewijzen

Huisartsen krijgen in de komende week waarschijnlijk veel vragen van mensen die zijn gevaccineerd tegen het coronavirus, maar die daarvan nog geen bewijs in de nieuwe CoronaCheck-app zien staan. Dat verwacht de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV). Maar huisartsen kunnen nu nog niets voor mensen betekenen, want het systeem waarmee zij een bewijs kunnen regelen komt pas volgende week beschikbaar. "Het is de overheid die dit heeft bedacht en de overheid die het bouwt. De huisarts heeft geen invloed op wanneer het er is en kan nu nog niets voor mensen betekenen. Ga dus niet de huisarts bellen", stelt de LHV.

In de afgelopen weken, sinds de aankondigingen van de vaccinatiebewijzen, kregen huisartsen af en toe al wel wat vragen. "Maar we verwachten dat mensen nu daadwerkelijk gaan kijken of het lukt met de app. We verwachten dat mensen dan denken: het lukt niet, ik ga de huisarts bellen. We vrezen dat het aantal vragen heel erg gaat toenemen", laat de LHV weten.

Volgens de vereniging zijn de huisartsen bang dat het vaccinatiebewijs hun veel extra werk gaat opleveren. En dat terwijl ze het al druk hebben. Er komen veel mensen langs die in de afgelopen maanden niet naar de huisarts wilden gaan vanwege de vele coronagevallen. Dat stuwmeer van uitgestelde zorg moet in de komende coronaluwe periode worden afgehandeld.

Update 17:21 - Bijna 70 procent donors heeft antistoffen tegen corona in bloed

Van de Nederlandse bloeddonors heeft nu 69,5 procent antistoffen tegen het coronavirus in het bloed, meldt bloedbank Sanquin. De onderzoeksafdeling van de bloedbank peilt iedere maand bij ongeveer 2000 bloedmonsters of daar antistoffen tegen het virus in zitten. Een maand geleden lag dit percentage nog op 54 procent. "Vaccinatie is de grote drijfveer achter deze stijging", verklaart Sanquin.

Antistoffen zitten ook in het bloed als iemand een coronabesmetting heeft doorgemaakt. Sanquin kan met testen vaststellen of de antistoffen tegen het virus voortkomen uit vaccinatie of uit besmetting. Van de bloeddonors boven de 70 jaar van wie het bloed nu nader is onderzocht, heeft vrijwel iedereen antistoffen in het bloed: 88 procent door vaccinatie en 10 procent door een eerdere infectie.

Bij donors tussen de 61 en 70 jaar heeft 77 procent antistoffen dankzij vaccinatie en 16 procent door infectie. In de jongste leeftijdsgroep, van 18 tot 30 jaar, heeft nog maar 43 procent antistoffen tegen corona in het bloed. In de helft van de gevallen komt dat door vaccinatie, de andere helft van de jongste donors heeft het virus een keer opgelopen. "De vaccinatiestrategie is duidelijk terug te zien in de onderverdeling naar leeftijd", vat Sanquin de resultaten samen. Er is immers van oud naar jong geprikt.

Volgens de bloedbank is niet precies te zeggen hoeveel procent van de mensen antistoffen moet hebben om de circulatie van het coronavirus te onderdrukken. Om die zogenoemde groepsimmuniteit te bereiken, zal dat een hoger percentage moeten zijn dan voordat de extra besmettelijke varianten van het virus opkwamen, zoals de Delta-variant. Die variant, die voorheen de Indiase variant werd genoemd, veroorzaakt een steeds groter deel van de besmettingen.

Update 16:59 - Toerismesector blij met verbetering kleur op coronakaart

Het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) noemt de kleuraanpassing voor Nederland op de Europese coronakaart naar oranje een positieve ontwikkeling. De Europese gezondheidsdienst ECDC maakte bekend dat Nederland van rood naar oranje gaat en dat Friesland en Groningen zelfs naar groen gaan.

"Dit is heel positief. We verwachten dat veel mensen uit buurlanden de weg naar Nederland weer weten te vinden", zegt een woordvoerster van NBTC. "We hebben al veel vragen gekregen van Duitsers die graag naar Nederland willen komen."

Vooral de Nederlandse kust lijkt in trek bij Duitsers, zegt de NBTC-woordvoerster. "Dat kan ook met de auto en dat is nu aantrekkelijker dan met het vliegtuig."

Reisbrancheorganisatie ANVR noemt het ook een "goede zaak" dat Nederland een oranje kleurcode heeft. "Wij zijn op de goede weg", zegt een woordvoerster. "Als andere landen Nederlanders nu eerder toegang geven, gaat het de goede kant op. Dat is goed voor de reiziger en de branche."

Update 16:11 - Nederland kleurt niet langer rood op coronakaart Europa

Op de Europese coronakaart kleurt Nederland niet langer donkerrood. Het aantal coronagevallen daalt en daardoor zijn Groningen en Friesland groen geworden. De rest van het land is oranje.

De kaart van de Europese gezondheidsdienst ECDC, de evenknie van het Nederlandse RIVM, is gebaseerd op het aantal positieve tests in de afgelopen veertien dagen. De organisatie kijkt ook naar het percentage positieve tests van het totaal aantal uitgevoerde tests. Het grootste deel van Europa is inmiddels groen of oranje, alleen delen van Spanje kleuren nog rood.

Update 15:34 - Weer ongeveer 700 nieuwe coronagevallen

Tussen woensdagochtend en donderdagochtend zijn 716 nieuwe coronagevallen gemeld. Het is de derde dag op rij dat het cijfer rond de 700 zit.

Het gemiddelde peil blijft hard dalen. In de afgelopen zeven dagen zijn 4980 positieve tests geregistreerd bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Begin september, dus bijna tien maanden geleden, bleef het weekcijfer voor het laatst onder de grens van 5000.

Rotterdam telde de meeste positieve tests. In de Maasstad kregen 54 inwoners te horen dat ze het coronavirus hebben opgelopen. Amsterdam volgt met 44 positieve tests. In Den Haag zijn 26 besmettingen bevestigd en in Utrecht 21. Daarna komt de gemeente Goeree-Overflakkee met 18 positieve tests, relatief veel gezien het aantal inwoners. Het Zuid-Hollandse eiland heeft meer positieve tests dan bijvoorbeeld Enschede (16) en Tilburg (15).

In 150 gemeenten testte geen enkele inwoner positief. Dat aantal is gelijk aan woensdag, maar aanmerkelijk hoger dan in de afgelopen maanden. Onder die gemeenten zijn niet alleen de gebruikelijke namen als Schiermonnikoog en Vlieland, maar ook plaatsen als Almelo, Nieuwegein, Gorinchem, Doetinchem. Verder zijn er tachtig gemeenten met maar één nieuw coronageval.

Het aantal sterfgevallen steeg met één. Het gaat om een inwoner van Den Haag. Dat het overlijden in de afgelopen 24 uur is geregistreerd, wil niet zeggen dat deze man of vrouw in het afgelopen etmaal is overleden. Het duurt soms een tijdje voordat een sterfgeval is verwerkt. In de afgelopen week zijn slechts vijftien sterfgevallen geregistreerd, gemiddeld zo'n twee per dag. Daarmee is Nederland terug op het niveau van half augustus vorig jaar, vlak voor het begin van de tweede golf.

Update 15:32 - KNMP: denk aan medicijnverklaring als je op reis gaat

Ruim 1,5 miljoen medicijngebruikers in Nederland moeten een officiële verklaring aanvragen als zij op reis gaan. Daarop hamert de de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP), nu velen de koffers willen pakken en het hoofd mogelijk meer hebben staan naar een coronaprikverklaring.

"Medicijngebruikers staan er onvoldoende bij stil dat rustgevende middelen, slaapmiddelen, sterke pijnstillers en ADHD-middelen de grens niet zomaar over mogen. Daar is een officiële verklaring voor nodig, anders denkt de politie of douane straks dat je drugs bij je hebt", waarschuwt voorzitter Aris Prins.

Oxazepam, oxycodon, temazepam, methylfenidaat, diazepam, zolpidem, lorazepam, fentanyl en codeïne met paracetamol zijn de meest gebruikte middelen in Nederland waarvoor een speciale verklaring vereist is. "De apotheker kan helpen bij een goede vakantievoorbereiding. Hij of zij kan controleren of geneesmiddelen die een patiënt gebruikt onder de opiumwet vallen en adviseren over welke stappen in dat geval nodig zijn voorafgaand aan een reis", aldus de KNMP. Ook voor een medicijn dat niet onder de opiumwet valt kan overigens een zogenoemde gezondheidsverklaring nodig zijn.

Tevens is het van belang om een eigen medicijnpaspoort mee te nemen op vakantie, zegt de apothekersclub. Medicijngebruikers kunnen deze opvragen bij de apotheek. "Dit is handig tijdens een bezoek aan de dokter of apotheek op de reisbestemming."

Update 15:03 - Volle terrassen verwacht als Oranje zondag speelt

Veel horecazaken gaan vanaf dit weekend de voetbalwedstrijden van het Europees Kampioenschap op schermen uitzenden op het terras. Eigenaars van zaken door het hele land zien dat er veel animo voor is.

Nanda Koopmans heeft drie horecazaken op de Grote Markt van Breda, bij twee gaat ze zondag Oranje laten zien. "Als we enigszins iets met Oranje kunnen doen, dan doen wij dat ook meteen." Bezoekers moeten zich op de terrassen wel aan een aantal regels houden. Zo moeten mensen 1,5 meter afstand van elkaar houden en moeten ze blijven zitten en niet te wild juichen en opspringen na een goal. "Wij willen voorkomen dat we problemen krijgen. Daarom gebruiken we ook televisies en geen grote schermen."

Ook bij Café Forum in Maastricht worden veel mensen verwacht. "Wij hebben een televisiescherm op het terras. De verwachting is wel dat het vol zit, met alle afstandsregels die worden nageleefd."

Bij café Kuijper in Amsterdam-Oost, dat eerder door Fox Sports werd uitgeroepen tot leukste voetbalkroeg van Noord-Holland, is de wedstrijd ook buiten te zien. Op het terras is plek voor enkele tientallen mensen. Een medewerkster verwacht dat het druk wordt. "Mensen mogen eindelijk weer en dan is het ook nog op zondag. We zijn er helemaal klaar voor en hebben er heel veel zin in." Aan vooraf een plekje reserveren doen ze niet. "Dus kom op tijd en vol is vol."

Update 14:39 - Minder dan 400 coronapatiënten in de ziekenhuizen

Het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen is gedaald tot onder de 400. Voor het eerst sinds 20 september zit het aantal onder die grens. Ziekenhuizen behandelen nu 392 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat betekent dat het gemiddelde ziekenhuis nog drie tot vier coronapatiënten onder behandeling heeft.

Verpleegafdelingen behandelen momenteel 234 mensen die het virus onder de leden hebben. Dat zijn er 21 minder dan op woensdag. In de afgelopen week zijn meer dan honderd bedden op die afdelingen vrijgekomen.

Het aantal coronapatiënten op de intensive cares daalde met twaalf naar 158. Op die zalen zijn in de afgelopen week zo'n zeventig bedden vrijgekomen.

Ziekenhuizen hoeven de laatste weken steeds minder nieuwe coronapatiënten op te nemen. In de afgelopen 24 uur belandden slechts twaalf mensen vanwege Covid-19 op een verpleegafdeling of ic. Dat is het laagste aantal sinds oktober, toen het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) begon met het delen van gegevens daarover.

Van die twaalf nieuwe patiënten was slechts één persoon er zo slecht aan toe dat hij of zij op een intensive care moest worden opgenomen, en ook zo'n laag aantal is niet eerder voorgekomen bij het LCPS. Volgens de gegevens van Stichting NICE, die verder teruggaan, waren in augustus vorig jaar voor het laatst zo weinig nieuwe opnames op de ic's.

Update 12:47 - Poppodia verwachten lange rijen bij heropening vanwege corona-app

Poppodia verwachten lange rijen bij de heropening dit weekend vanwege het gebruik van de CoronaCheck-app. Dat zegt Berend Schans, directeur van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -​Festivals (VNPF). Komend weekend mogen verschillende culturele instellingen, zoals poppodia, bioscopen en theaters, hun deuren weer openen met de maximale publiekscapaciteit.

Met de CoronaCheck-app kunnen bezoekers laten zien dat ze gevaccineerd zijn. Als dat nog niet het geval is, moet er een negatief testbewijs meegenomen worden naar de ingang. Door deze extra handeling duurt het volgens Schans langer voordat bezoekers binnen zijn, waardoor de rijen voor de ingang lang kunnen zijn.

In de rij moeten bezoekers echter wel 1,5 meter afstand houden, wat volgens Schans best een uitdaging kan zijn wanneer er beperkte ruimte is voor de ingang. Daardoor kunnen rijen flink aangroeien, wat er bij een locatie als Paradiso - in het centrum van Amsterdam - voor kan zorgen dat de rijen zich vormen tot ver op de openbare weg. Bij andere locaties, zoals het Burgerweeshuis in Deventer waar een binnentuin bij zit, is de overlast voor de openbare weg wellicht beter te beperken.

Schans gaat ervan uit dat er dit weekend vooral mensen met een negatief testbewijs zich melden aan de deur van Paradiso, omdat die doelgroep relatief jong is. De meeste mensen van die leeftijdscategorie zijn nog niet volledig of überhaupt nog niet gevaccineerd en hebben daarom nog geen vaccinatiepaspoort.

Update 12:31 - Inmiddels 100.000 afspraken gemaakt voor Janssen-prik

Inmiddels zijn in totaal 100.000 afspraken gemaakt voor een coronaprik met het vaccin van Janssen. Belangstellenden kunnen sinds woensdagmorgen een speciaal nummer bellen en doen dat ook donderdag weer volop.

De GGD ziet dat vooral veel twintigers zich aanmelden, aldus een woordvoerster. Er zijn vooralsnog 200.000 prikken te vergeven. Met Janssen is de gevaccineerde in één keer klaar. Van andere vaccins zijn twee prikken nodig.

Het nummer, 0800-1295, was woensdag nauwelijks bereikbaar door de grote belangstelling. Toch lukte het toen 78.000 mensen om een afspraak te maken voor een prik met het coronavaccin van Janssen. Daar zijn er nu dus 22.000 bijgekomen.

Update 12:16 - De Jonge geeft startsein voor update CoronaCheck-app

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid heeft vanmiddag de update van de CoronaCheck-app symbolisch gelanceerd op zijn ministerie. Wie gevaccineerd is kan na deze update een vaccinatiebewijs inladen op de app. "Het startpunt van een mooie zomer", aldus de bewindsman.

In de app kunnen twee verschillende QR-codes worden geladen. Een daarvan is direct bruikbaar voor toegang tot evenementen in Nederland. Deze QR-code kan worden geladen als iemand volledig is gevaccineerd of een recente negatieve testuitslag heeft.

De andere code is vanaf 1 juli bruikbaar voor reizen naar EU-landen. Die code kan al worden geladen na één vaccinatie, maar in veel landen heb je twee prikken nodig om binnen gelaten te worden. Soms moet er na de laatste prik zelfs nog een aantal weken worden gewacht voordat het bewijs geldig is.

De QR-codes worden automatisch gemaakt als de coronaprikken zijn opgenomen in het centrale register van het RIVM. Dat is nog niet bij iedereen het geval omdat bij sommige vaccinaties de registratie in het systeem nog niet goed verwerkt is. Andere mensen hebben geen toestemming gegeven om de informatie te delen met de gezondheidsdienst.

Voor de mensen die bij de GGD geprikt zijn, speelt dit echter niet probleem: de GGD-systemen hebben namelijk ook een eigen koppeling met de CoronaCheck-app. Als de prik bij de huisarts of een zorginstelling is gezet, maar nog niet in het RIVM-systeem staat, kan de QR-code niet automatisch aangemaakt worden in de app. Huisartsen en zorginstellingen kunnen dan zelf een vaccinatiebewijs voor deze mensen regelen.

Update 12:04 - Minder contact met huisarts rond zwangerschap tijdens crisis

Zwangere vrouwen en vrouwen die pas zijn bevallen van een baby hebben tijdens de coronacrisis aanmerkelijk minder contact gehad met hun huisarts dan voordat het virus uitbrak, meldt onderzoeksinstituut Nivel. "Deze verandering kan komen doordat zwangere en pas bevallen vrouwen zorg mijden uit angst voor een coronabesmetting", schrijven de onderzoekers.

Het zou ook kunnen dat de vrouwen om wie het gaat vaker direct contact zochten met verloskundigen of gynaecologen. Contacten met de huisarts verliepen veel vaker telefonisch dan fysiek. Als er wel contact was, ging het vaker om psychische klachten dan een jaar eerder, constateerden de wetenschappers.

Dat is in lijn met eerder onderzoek waaruit bleek dat zwangere vrouwen tijdens de pandemie vaker last hebben van angst en depressie en zich meer zorgen maken over hun gezondheid en de gezondheid van hun ongeboren kind, aldus het Nivel. De onderzoekers durven nog niet te zeggen wat precies de gevolgen zijn van het verminderde huisartsbezoek.

Update 11:39 - Bisschoppen staan samen zingen in de kerk nog niet toe

Katholieke kerkgangers mogen van de bisschoppen voorlopig nog niet samen zingen in de kerk. Een koor van maximaal twaalf zangers is vanaf zondag onder voorwaarden wel weer toegestaan.

In andere christelijke kerken en twee joodse gemeenschappen is samenzang wel weer toegestaan, maar daar moet rekening worden gehouden met omvang en hoogte van de kerkruimte en de mogelijkheid tot ventileren, aldus het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO).

Het CIO en de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland (RKK) kwamen donderdag met een update van het coronaprotocol in kerken, aangezien vanaf zaterdag veel coronaregels worden versoepeld.

In alle kerken is het niet meer nodig een mondkapje te dragen. Kerken mogen ook weer alle zitplaatsen gebruiken voor zover er anderhalve meter afstand kan worden gehouden. De bisschoppen raden hun parochies aan om voorlopig nog voorzichtig te blijven.

Parochies die een processie willen houden, wat in deze tijd van het jaar regelmatig gebeurt, moeten daarvoor overleggen met de plaatselijke overheid, aldus de bisschoppen. Dat geldt ook voor bedevaarten.

Update 10:54 - Ook Utrecht, Rotterdam en Den Haag staan EK-schermen toe

Utrecht, Rotterdam en Den Haag staan horecazaken ook toe om wedstrijden van het EK voetbal vanaf zaterdag op een groot scherm op het terras te laten zien. Amsterdam kondigde dat woensdag al aan. Oranje speelt zondag om 18.00 uur tegen Tsjechië en die wedstrijd is dus vanaf het terras te volgen.

De schermen op de terrassen mogen niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Bezoekers moeten blijven zitten en op 1,5 meter afstand houden van elkaar. Horecazaken hebben geen vergunning nodig voor de schermen.

Dit is in lijn met de versoepelingen die premier Mark Rutte vorige week bekendmaakte. In heel Nederland mogen horecazaken grote schermen opzetten voor de voetbalwedstrijden. Iedere gemeente kan er wel andere voorwaarden aan stellen.

Grote schermen in de publieke ruimte, zoals op pleinen en in parken, zijn op een aantal plekken niet toegestaan. In andere gemeenten, zoals Rotterdam, valt dit onder de regelgeving voor evenementen. In dat geval is er een vergunning voor nodig en komen er veel strenge regels bij kijken, zoals testen voor toegang.

Update 10:18 - 'Nederland heeft overzicht vaccinatie-incidenten niet op orde'

Incidenten die tijdens het vaccineren gebeuren worden niet altijd goed geregistreerd en dat moet beter, vindt het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM). De onafhankelijke stichting wijst erop dat mogelijke bijwerkingen wel goed worden verzameld door bijwerkingencentrum Lareb.

Van zaken die misgaan tijdens het prikken ontbreekt het overzicht, aldus het IVM. Terwijl dit volgens het instituut wel belangrijk is om de veiligheid van vaccinaties te vergroten. "Fouten voorkom je ook door te leren van de fouten die anderen gemaakt hebben", legt directeur Ruud Coolen van Brakel uit.

Update 10:15 - Opnieuw grote drukte aan Janssen-telefoon

Alweer duizenden mensen hebben sinds donderdag 08.00 uur het speciale telefoonnummer gebeld voor een prik met het coronavaccin van Janssen. Het is ontzettend druk, aldus de GGD, maar de lijn ligt niet plat. Er worden volop afspraken gemaakt, aldus een woordvoerster.

Het nummer, 0800-1295, was woensdag nauwelijks bereikbaar door de grote belangstelling. Ook nu moeten mensen waarschijnlijk soms meerdere pogingen doen om contact te krijgen.

Het is woensdag, de eerste dag dat het kon, 78.000 mensen gelukt een afspraak te maken voor een prik met het coronavaccin van Janssen. Het telefoonnummer kreeg 5,3 miljoen telefoontjes van 222.000 bellers. Dat betekent dat de gemiddelde beller ruim twintig keer heeft geprobeerd een medewerker van het callcenter aan de lijn te krijgen.

De eerste mensen die een afspraak hebben gemaakt, worden vrijdag gevaccineerd. Met die ene prik zijn ze klaar. Met andere vaccins hebben mensen twee inentingen nodig.

Update 09:29 - Kroatië kleurt volledig geel in aangepast reisadvies

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft vanochtend het reisadvies aangepast voor Kroatië. Het vakantieland was al grotendeels 'geel', maar in het noordelijke deel rondom de hoofdstad Zagreb gold nog een oranje reisadvies. Het reisadvies is nu aangepast waardoor voor het hele land een 'geel' reisadvies geldt.

Dat betekent dat reizigers die vanuit Kroatië naar Nederland reizen niet in thuisquarantaine hoeven en ook geen negatieve PCR-test hoeven te laten zien. Om Kroatië binnen te komen is voor iedereen ouder dan 12 jaar nog wel verplicht om een negatieve test, een bewijs van vaccinatie of een bewijs dat je bent hersteld van corona te overleggen.

Update 09:16 - Erasmus MC oorzaak invloed op hersenen van Covid op het spoor

Het coronavirus kan hersencellen infecteren, maar de overdracht van het virus tussen de cellen stopt snel waardoor de schade beperkt blijft. Niettemin leidt de infectie tot een ontstekingsreactie die mogelijk bijdraagt aan de neurologische en psychische klachten waarmee veel mensen kampen die corona hebben (gehad). Dat meldt het Erasmus MC, dat onderzoek heeft gedaan.

Er is al langer sprake van dat Covid-19, de ziekte die door het virus wordt veroorzaakt, invloed heeft op de hersenen. Patiënten kregen te maken met een verminderd geheugen, met hoofdpijn en soms zelfs met psychoses en ontsteking van het hersenweefsel (encefalitis). Ook ruiken lukt (ex-)coronapatiënten nogal eens minder goed.

De onderzoekers zagen dat de infectie leidt tot een reactie van de cytokines, de boodschappers tussen de afweercellen. Die kunnen een rol spelen bij lokale ontstekingen. "Het feit dat SARS-CoV-2 mogelijk wel de hersenen kan binnendringen via de reukzenuw en lokaal cellen kan infecteren wat weer leidt tot een ontstekingsreactie, kan zeker bijdragen aan neurologische klachten", zegt Debby van Riel van de afdeling Virologie van het Erasmus MC.

Mogelijk speelt ook het immuunsysteem een rol bij de de hersengerelateerde klachten. Om daarachter te komen is meer onderzoek nodig, zegt onderzoeker Femke de Vrij van de afdeling Psychiatrie. "We hebben het virus nu gevolgd in de cellen over een korte periode. Ook hebben we alleen gekeken naar een beperkt aantal soorten hersencellen."

Update 08:14 - Gommers twijfelt aan bescherming tegen Indiase variant bij Janssen-vaccin

Diederik Gommers kijkt met een dubbel gevoel naar de stormloop op het Janssen-vaccin. Mensen die voor het middel kiezen zijn weliswaar na één prik klaar, maar het is nog onduidelijk of ze daarmee wel genoeg beschermd tegen de Indiase (delta) variant, aldus het OMT-lid.

Update 07:56 - Kamer bespreekt versoepelingen en oprukkende Delta-variant

De Tweede Kamer debatteert donderdag over de verregaande versoepelingen van de coronamaatregelen die zaterdag ingaan. Bijna alle beperkingen gaan van tafel vanwege het dalende aantal besmettingen. Tegelijkertijd maken partijen zich zorgen over de oprukkende Delta-variant. Ze willen dat het demissionaire kabinet deze zomer alert blijft op de ontwikkelingen met het virus.

De Delta-variant, ook wel bekend als de Indiase variant, is ook in Nederland aan een opmars bezig, maakte het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bekend. Landelijk gaat het om 9 procent van het totale aantal coronagevallen. In Amsterdam heeft zelfs 40 procent van de mensen met een positieve coronatest inmiddels deze variant.

Partijen, waaronder de SP, dringen erop aan het bron- en contactonderzoek niet af te bouwen. Als er straks toch sprake blijkt van een nieuwe coronagolf, lopen de GGD'en anders achter de feiten aan. Verder moet er deze zomer veel geprikt worden, zodat veel mensen snel hun tweede coronaprik krijgen. D66 wil ook een teststraat op Schiphol weer in gebruik gaan nemen.

Omdat demissionair premier Mark Rutte naar een Europese top is, zijn dit keer alleen de zorgministers Hugo de Jonge en Tamara van Ark bij het debat.

Update 07:12 - Afspraak maken voor Janssen-prik kan nog steeds: zo doe je dat

Ondanks de massale vraag zijn er nog altijd veel prikken met het Janssen-vaccin beschikbaar. Woensdag raakte de speciale GGD-telefoonlijn overbelast waardoor velen achter het net visten, maar niet getreurd: donderdag gaat de afspraaklijn gewoon weer open.

Update 06:00 - Vaccinatiebewijzen beschikbaar in CoronaCheck-app

Wie is gevaccineerd, kan vanaf donderdag een vaccinatiebewijs in de CoronaCheck-app laden. Daartoe moeten gebruikers van de app een update installeren, die vanaf donderdagochtend beschikbaar zal zijn in de verschillende appstores.

In de app kunnen twee verschillende QR-codes worden geladen. Een daarvan is direct bruikbaar voor toegang tot binnenlandse evenementen. Deze QR-code kan worden geladen als iemand volledig is gevaccineerd of een negatieve coronatest heeft gehad.

De andere code is vanaf 1 juli bruikbaar voor reizen naar EU-landen. Die code kan al worden geladen na één vaccinatie, maar in veel landen heb je twee prikken nodig om binnen te komen, of moet er na de laatste prik zelfs nog een aantal weken gewacht worden. Reizigers moeten volgens het ministerie van Volksgezondheid dan ook zelf goed opletten welke eisen het land van bestemming stelt aan het vaccinatiebewijs.

Mensen die in de afgelopen zes maanden corona hebben gehad, kunnen vanaf 1 juli het zogenoemde 'herstelbewijs' in de CoronaCheck-app laden. Wie nog geen vaccinatie heeft gehad en ook niet in aanmerking komt voor een herstelbewijs kan de app ook gebruiken voor buitenlandse reizen door een coronatest te doen.

De QR-code voor binnenlands gebruik bevat weinig informatie over de gevaccineerde, aldus het ministerie. Zo is niet te zien of de code is opgehaald na een negatieve test of door een vaccinatie. De code voor buitenlands gebruik bevat informatie over welk vaccin iemand heeft gehad en op welke datum de prik is toegediend. Deze informatie hebben landen nodig om te bepalen of de gevaccineerde welkom is.

Hart van Nederland/ANP