Milieu en Gezondheid
13 mei 2020, 06:35
De gedeeltelijke lockdown wordt langzaam versoepeld, maar er blijven maatregelen gelden om verdere verspreiding van het nieuwe coronavirus in Nederland tegen te gaan. Volg in dit liveblog de belangrijkste ontwikkelingen rond de coronacrisis.
Het aantal corona-doden in Nederland is opgelopen tot 5.562.
In totaal zijn er tot nu toe 43.211 mensen in ons land positief getest op het virus.
De toestroom in de ziekenhuizen lijkt af te vlakken: 11.420 coronapatiënten zijn tot nu opgenomen (geweest).
Er liggen op dit moment in totaal 432 coronapatiënten op de intensive care.
Bekijk op deze kaart het aantal opgenomen inwoners er per gemeente.
Dit liveblog is voor vandaag gesloten. Voor het laatste nieuws, houd onze site in de gaten. Vanaf morgenochtend weer een vers liveblog met de laatste ontwikkelingen rond het coronavirus.
De provincie Utrecht wil een steunpakket oprichten ter waarde van ongeveer zes miljoen waarop de cultuur- en erfgoedsector in de coronacrisis een beroep op kan doen. Dat fonds moet ten eerste kasteelmusea en festivals ondersteunen. Daarna worden instellingen met een "regionale/landelijke functie" in de gemeenten Utrecht en Amersfoort ondersteund, zoals TivoliVredenburg, het Centraal Museum en De Lieve Vrouw. Als derde is het pakket ter ondersteuning van regionale instellingen als streekmusea en theaters. De komende tijd wordt, in afstemming met gemeenten en andere partners uit de sector, gekeken naar de precieze uitwerking van het fonds. Provinciale staten beslist daar in juli definitief over.
Het kabinet wil flexwerkers die zijn getroffen door de coronacrisis drie maanden een uitkering van 600 euro geven. Het UWV moet de maatregel uitvoeren, tenminste als de uitkeringsinstantie daartoe in staat is. Bronnen bevestigen berichtgeving hierover van de NOS. Er zijn meerdere opties bekeken om flexwerkers tegemoet te komen, maar dit was de enige maatregel die uitvoerbaar is. De Tweede Kamer moet zich er ook nog over uitspreken. De uitkering voor flexwerkers komt er onder meer op verzoek van de PvdA. Die is blij met het plan, maar niet tevreden. "600 euro is onvoldoende. Flexwerkers vangen altijd de hardste klappen op, en moeten minstens hetzelfde bedrag als zelfstandigen krijgen", aldus Kamerlid Gijs van Dijk.
Reisorganisatie Corendon opperde eerder het idee om vanaf eind juni naar een beperkt aantal bestemmingen all-inclusive vakanties aan te bieden, waarbij reizigers vooraf op corona worden getest én ze op de plaats van bestemming het hotel niet mogen verlaten, maar die testen zijn volgens minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) "een vorm van schijnveiligheid". Die sneltesten, waarmee wordt gekeken of iemand het virus al heeft gehad, zijn volgens De Jonge niet "betrouwbaar genoeg" en "moeten we echt niet doen met elkaar". "All-inclusive zou dan inclusief het virus kunnen zijn."
Bioscoopexploitant Pathé opent over ruim twee weken beperkt de deuren voor het publiek. Het concern is blij dat het na weken weer bezoekers kan ontvangen, maar spreekt ook van "een dubbel gevoel". "Natuurlijk is het beter dan niets, maar het is absoluut niet rendabel", zegt Pathé-directeur Jacques Hoendervangers. Het kabinet maakte onlangs bekend dat bioscopen vanaf 1 juni weer open mogen mits er maximaal dertig mensen in een zaal zitten. En dat heeft behoorlijke consequenties voor de omzet. "Met dertig personen kan dat bij lange na niet uit. Maar zelfs bij honderd personen draaien we nog verlies", zegt Hoendervangers. Zo moeten er drie lege stoelen tussen gezinnen of duo's zitten, en mensen mogen niet achter elkaar plaatsnemen. Daardoor zal slechts een tiende van alle verkoopbare plaatsen bezet zijn.
Horeca-ondernemers zijn er na 1 juni - als ze dan open mogen - zelf verantwoordelijk voor dat hun klanten 1,5 meter afstand houden op de terrassen, zegt justitieminister Ferd Grapperhaus. Wel zoekt hij naar een "handige invulling" van de regels, zodat kroegbazen niet alleen maar politieagentje hoeven te spelen. De bewindsman sprak woensdag met horeca-organisaties en burgemeesters over de aanstaande gedeeltelijke opening van eet- en drinkgelegenheden. "Uitgangspunt is en blijft de 1,5 meter", zegt Grapperhaus over de afspraken. Dat die wordt gehandhaafd, is de verantwoordelijkheid van de ondernemer zelf. Pas bij "excessen of meldingen" komt de politie eraan te pas. Ook wordt er mogelijk steekproefsgewijs gehandhaafd.
Voetbalbond KNVB komt binnen een week of twee, drie met een eerste plan om de duels in de eredivisie en eerste divisie te hervatten. De bond en het kabinet gaan dan samen kijken of dat haalbaar is, zegt sportminister Martin van Rijn. De KNVB stelt zich nu volgens hem "realistisch" op. De KNVB maakte tot dusver niet duidelijk hoe de bond weer profwedstrijden wil gaan spelen, maar verklaarde wel dat het betaald voetbal 300 miljoen euro nodig zou hebben om overeind te blijven. Dat ergerde het kabinet, dat de voetbalbond te verstaan gaf eerst maar eens met een plan te komen.
Het aantal Nederlandse coronapatiënten op intensive cares is afgenomen tot 432. Dat zijn er 31 minder dan dinsdag, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Op het hoogtepunt van de coronacrisis, ruim een maand geleden, lagen meer dan 1400 coronapatiënten op de intensive care. Intensivisten maakten zich grote zorgen over de ontwikkelingen en pleitten samen met andere medici voor verregaande maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Die kwamen er, waarna het aantal patiënten op de ic's gestaag daalde. Inmiddels liggen op de ic's meer patiënten om anderen redenen dan corona. "Het is een goed teken dat de overige zorg weer uitbreidt", zegt voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg daarover. Op Duitse ic's liggen nog tien Nederlandse patiënten. Ook op verpleegafdelingen van ziekenhuizen is het aantal patiënten met Covid-19, de ziekte die door het virus wordt veroorzaakt, verder gedaald: met 79 tot 1031. Verplaatsingen van patiënten van de ene regio naar de andere zijn nauwelijks nog aan de orde: het waren er in totaal 3 in de laatste 24 uur.
Onder conducteurs en machinisten heerst angst voor een te forse toeloop van het aantal treinreizigers als de reguliere dienstregeling in het openbaar vervoer vanaf 1 juni weer wordt hervat. Het spoorwegpersoneel vreest dat treinen voller raken dan de afgesproken capaciteit van 40 procent. Dit zegt bestuurder Wim Eilert van spoorwegvakbond VVMC. "We zien altijd onmiddellijk een toename van het aantal reizigers, steeds na iedere versoepeling van de coronamaatregelen. Een goed voorbeeld daarvan is afgelopen zaterdag, toen het misging op Amsterdam CS met treinreizigers die allemaal naar het strand wilden afreizen", zegt Eilert. "De angst onder spoorwegpersoneel is de verwachte toeloop van het aantal reizigers na 1 juni. De vraag die de vakbonden bij de vervoerders NS, Arriva en Qbuzz hebben uitstaan is hoe ze de 40 procent gaan handhaven."
Het crisisteam van het kabinet komt woensdagmiddag weer bij elkaar om het te hebben over de aanpak van het coronavirus. Na de persconferentie van vorige week, waarbij een ‘routekaart’ werd gepresenteerd, worden nu geen grote nieuwe maatregelen verwacht. Bronnen in Den Haag zeggen tegen Hart van Nederland dat het crisisteam het zal hebben over de versoepelingen die maandag zijn ingegaan, zoals het openen van de basisscholen. Daarnaast wordt alvast vooruitgekeken naar volgende week, wanneer waarschijnlijk een besluit wordt genomen over het openen van de middelbare scholen op 1 juni. In het stappenplan staat dat ook de horeca dan weer onder beperkte voorwaarden open zullen kunnen, maar over dat plan zullen maandag eerst de experts zich nog buigen. Premier Rutte zal ook vanavond benadrukken hoe belangrijk het is dat Nederlanders zich aan de huidige maatregelen houden, zeggen de Haagse bronnen. In omringende landen, zoals Duitsland, is het aantal besmettingen na eerdere versoepelingen namelijk weer opgelopen.
Het aantal doden als gevolg van het coronavirus is opgelopen tot 5.562. Het RIVM heeft in de afgelopen 24 uur 52 nieuwe sterfgevallen geregistreerd. Een week geleden waren dat er 36. Lees hier verder
Op mondkapjes hoeft vanaf 25 mei niet de gebruikelijke 21 procent btw te worden betaald. Dat geldt voor zowel medische als niet-medische mondkapjes. De maatregel blijft in ieder geval tot 1 september van kracht, meldt staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën). Reizigers in het openbaar vervoer zijn vanaf 1 juni verplicht mondkapjes te dragen. Het is in bussen, treinen en trams namelijk niet altijd haalbaar de anderhalve meter afstand te bewaren die nodig is om verspreiding van het nieuwe coronavirus tegen te gaan. "Veel mensen maken zelf al hele creatieve mondkapjes, maar de meeste mensen zullen ze waarschijnlijk kopen in een winkel in de buurt", zegt Vijlbrief. "We willen dit als overheid natuurlijk zo goedkoop mogelijk maken, daarom heffen we hierover straks tijdelijk geen btw." Lees ook: 'Hoe maak je zelf een mondkapje?' YouTube-instructievideo's populair
Echoapparaten, waarvan ziekenhuizen er vaak tientallen in huis hebben, kunnen met behulp van kunstmatige intelligentie worden gebruikt als hulpmiddel om de longziekte Covid-19 op te sporen. De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en de Universiteit van Trente in Italië hebben software ontwikkeld die "relatieve leken" volgens hen in staat stelt om echobeelden te interpreteren "als ervaren longexperts". De techniek kan besmetting met het coronavirus niet onomstotelijk bewijzen, maar een longecho kan wel afwijkingen aan het licht brengen die daarop duiden. De beelden worden automatisch geanalyseerd door het computerprogramma. "Omdat het een lerend programma is, zal het bij elke nieuwe diagnose nog slimmer kunnen worden, en dus nog nauwkeurigere beelden kunnen genereren", zegt onderzoeker Ruud van Sloun, die met vier Eindhovense promovendi werkte aan de software. De makers zijn "zeer optimistisch over een snelle toepassing in ziekenhuizen en eerstehulpafdelingen". De techniek wordt onder meer aangeboden aan het Catharina Ziekenhuis Eindhoven. "Uiteindelijk kan de software-update op alle echo-apparaten in Nederland komen te staan", meldt de TU/e. Resultaten van coronatesten waarbij keelslijm op een wattenstaafje wordt geanalyseerd, laten vaak een dag op zich wachten. Een echo is in vijf minuten gedaan. "Met vele duizenden apparaten in Nederland heb je dan potentieel een enorme additionele capaciteit om onderzoek te verrichten." Ook in ontwikkelingslanden zou dit een uitkomst kunnen zijn. De makers benadrukken dat wel altijd nader onderzoek nodig is om te bepalen of de patiënt lijdt aan Covid-19 of een andere longziekte.
Het aantal sterfgevallen onder mensen die langdurige zorg krijgen, is verder gedaald. In de week van 27 april tot en met 3 mei stierven ongeveer 1400 mensen uit deze groep. Dat zijn er ongeveer 300 minder dan in de week ervoor. Het aantal doden ligt nog wel boven het gemiddelde, aldus het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Het gaat om mensen die in een zorginstelling woonden, zoals een verpleeghuis of een verzorgingshuis, of die thuiszorg kregen. In de eerste tien weken van het jaar, voor de coronacrisis, overleden wekelijks gemiddeld 1160 mensen uit deze groep. In de week van 6 april lag het aantal overlijdens twee keer zo hoog. In die week overleden ongeveer 2400 mensen die langdurige zorg kregen. Sindsdien daalt het aantal sterfgevallen. In de week van 27 april lag de sterfte nog 21 procent boven het gemiddelde.
Bioscoopbezoekers mogen vanaf 1 juni met maximaal twee personen of een huishouden naar een filmvoorstelling van Pathé. Ook moeten bezoekers direct de bioscoop verlaten zodra de film is afgelopen, staat in het coronaprotocol dat de bioscoopexploitant woensdag naar buiten heeft gebracht. Alleen kinderen onder de twaalf jaar mogen als groep naar de film, onder begeleiding van twee volwassenen. Pathé roept mensen ook op om komende maand zo min mogelijk met het openbaar vervoer naar de bioscoop te komen. In de richtlijnen staat verder onder meer dat tickets alleen vooraf online te koop zijn. Ook zullen er vragen gesteld worden over de gezondheid van de bioscoopbezoekers: bij ziekteverschijnselen is men niet welkom. Bovendien geldt dat bezoekers continu anderhalve meter afstand moeten houden tot andere bezoekers en medewerkers. Ook Pathé zelf treft verschillende maatregelen waardoor iedereen "in goede gezondheid en veiligheid" de bioscoop kan bezoeken. Zo geldt er onder meer een maximumcapaciteit van dertig bezoekers per zaal, zodat er voldoende afstand genomen kan worden. Bezoekers kunnen vooraf geen stoel kiezen, maar krijgen deze aangewezen door een medewerker. Bovendien zijn er kuchschermen geplaatst en wordt er extra schoongemaakt.
Klanten van de Ikea in Haarlem hebben we afgelopen weekend eerstegraads brandwonden opgelopen toen ze hun handen dachten te ontsmetten met een fles desinfecterende gel die bij de ingang van de winkel stond. Lees hier meer
Center Parcs heropent volgende week woensdag twee vakantieparken. Het gaat om vestigingen in Noord-Limburg en in Drenthe. Eind deze maand en begin juni gaan de andere vestigingen in Nederland weer open. Alle overheids- en RIVM-voorschriften rondom het nieuwe coronavirus worden gevolgd, laat Center Parcs weten. De vakantieparkketen heeft het personeel getraind om toezicht te houden op de veiligheid en eventueel aanwijzingen te geven aan gasten. Daarnaast is het inchecken gedigitaliseerd, en zijn pompjes met desinfectiemiddelen neergezet. Ook zijn er speciale looproutes aangegeven. De zwembaden gaan werken met tijdslots zodat alle gasten de kans hebben om te gaan. Bij de restaurants kan worden afgehaald. De parken van Center Parcs zijn negen weken dicht geweest. Lees ook: Deze pretparken en dierentuinen gaan binnenkort weer open
Het Erasmus MC begint een groot nationaal onderzoek naar ervaringen over de zorg in de laatste levensfase van coronapatiënten. Het Rotterdamse ziekenhuis doet een oproep aan nabestaanden en zorgverleners om hun verhaal te delen. Het is de bedoeling om te leren van die ervaringen. Hoe is de zorg aan het levenseinde geweest en hoe heeft de coronacrisis deze periode beïnvloed? Wat is het effect hiervan op het rouwproces van familieleden van personen die tijdens de crisis overlijden? Dat zijn belangrijke vragen in het onderzoek. De onderzoekers zijn ook benieuwd naar de ervaringen van vrijwilligers. Een vragenlijst is online in te vullen.
Vanaf 13 mei neemt Expertisecentrum Euthanasie weer nieuwe hulpvragen in behandeling. De capaciteit van het expertisecentrum, dat begeleidt bij euthanasiewensen en die ook eventueel uitvoert, is wel beperkt. Het aantal beschikbare ambulante artsen en verpleegkundigen is 20 procent minder dan voor de coronacrisis. Patiënten moeten rekening houden met langere wachttijden. Door de patiëntenstop sinds half maart is er minder euthanasie verleend dan vorig jaar in deze periode. Euthanasieverzoeken uit de provincie Zuid-Holland worden vanaf 20 mei opgepakt en daarmee is de patiëntenstop die sinds 20 maart gold dan in alle provincies opgeheven. Er zijn minder hulpverleners beschikbaar omdat sommigen zelf kwetsbaar zijn, of ook elders in de zorg werken. Het aantal beschikbare psychiaters is door de coronacrisis gehalveerd: er zijn nu nog slechts vier psychiaters actief voor het expertisecentrum. Steven Pleiter, bestuurder van het centrum: "Wij hebben al jaren zorgen over de lange wachtlijst voor hulpvragen op basis van psychiatrie. Dit probleem is door de coronacrisis verdubbeld. Er staan nu ruim honderd patiënten op de wachtlijst voor een onderzoek door een ambulant psychiater."
Zorgverleners in de ggz moeten hun patiënten als dat veilig kan weer zoveel mogelijk face to face behandelen, vindt staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid). Hij roept ze daartoe op. De coronacrisis raakt mensen met psychische problemen hard, blijkt uit onderzoek van onder andere het Trimbos-instituut. Ze hebben vaak niet alleen meer klachten, maar vinden ook dat de hulpverlening tekortschiet. Ze zeggen minder hulp en begeleiding te krijgen en missen face-to-facecontact met zorgverleners. Blokhuis denkt "dat het beter kan en moet om cliënten snel weer de hulp te bieden die ze nodig hebben". Hij wijst erop dat de coronaregels die de ggz zelf heeft opgesteld ruimte biedt voor behandelingen in groepen en face to face. Dat gebeurt sinds twee weken al weer meer, stelt hij. Sommige patiënten gedijen wel goed bij beeldbellen, erkent de staatssecretaris. Maar een deel vindt dat moeilijk of onwenselijk. Lees ook: Nederlanders kampen veel meer met psychische klachten door coronacrisis
Het komende half jaar kunnen elke dag 6000 kinderen extra sterven door de gevolgen van de coronacrisis. Dat zegt UNICEF op basis van een onderzoek in The Lancet Global Health Journal. De gezondheid en toekomst van miljoenen kinderen staan op het spel. In het ergste geval kan het aantal kinderen dat sterft vóór hun 5e levensjaar voor het eerst in decennia toenemen. "Een horrorscenario dat we hoe dan ook moeten voorkomen", aldus directeur UNICEF Nederland, Suzanne Laszlo. Het onderzoek laat een mogelijke toename van kindersterfte zien van 1,2 miljoen kinderen onder de 5 jaar. Dat komt bovenop de 2,5 miljoen kinderen die buiten de coronacrisis de komende zes maanden al om uiteenlopende redenen zouden zijn overleden. Daarmee dreigt bijna een decennium aan vooruitgang om kindersterfte terug te dringen verloren te gaan. In landen met een zwakke gezondheidszorg veroorzaakt het coronavirus verstoringen bij de medische diensten en voedselvoorziening. Bezoeken aan gezondheidscentra nemen af als gevolg van lockdowns, avondklokken en transportproblemen, en omdat gemeenschappen bang zijn voor infectie. Het geldt vooral voor Bangladesh, Brazilië, Democratische Republiek Congo, Ethiopië, India, Indonesië, Nigeria, Pakistan, Oeganda en Tanzania.
Terwijl ziekenhuizen de gewone zorg langzaam opstarten, mijdt nog altijd een flinke groep patiënten de zorg. Ze bellen niet met hun huisarts of 112, ook al hebben ze klachten die kunnen wijzen op iets ernstigs. Volgens de Federatie Medisch Specialisten zijn patiënten bang in het ziekenhuis het nieuwe coronavirus op te lopen, of om de zorg onnodig te belasten, schrijft Trouw. De specialisten vrezen dat de schade voor de gezondheid groot is. Het was voor hen reden om deze week met een voorlichtingsvideo te komen. In zeker één geval is een patiënt overleden aan een hartaanval, nadat hij 112 niet durfde te bellen uit angst voor coronabesmetting, weet Anke Vervoord, directeur van de Harteraad, een organisatie voor hartpatiënten. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie ligt het aantal patiënten dat zich met acute hartklachten bij een arts meldt 25 procent lager dan normaal. Begin april was dat zelfs 50 procent. Vanwege die percentages noemt Vervoord het ‘aannemelijk’ dat er meer dodelijke slachtoffers zijn gevallen.
Het kernteam van het kabinet bespreekt woensdag aan het eind van de middag weer de coronacrisis. Er worden geen nieuwe, grote besluiten verwacht van de zogenoemde Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb). Er zal op het ministerie van Justitie en Veiligheid onder meer worden teruggekeken op de opening van de scholen. Ook zal vooruit worden geblikt. Volgende week neemt het kabinet waarschijnlijk een besluit over de opening van de middelbare scholen op 1 juni. Ook zouden dan cafés en restaurants weer beperkt mogen opengaan, net als musea, theaters en concertzalen. Na het crisisberaad is er geen persconferentie. Wel zal premier Mark Rutte de aanwezige media in de hal van het ministerie bijpraten over de bijeenkomst.
Het Metropole Orkest bestaat 75 jaar en was van plan dat groots te vieren. Dat viel door de coronacrisis in het water. Het orkest komt met iets anders, indachtig de reden waarom het ooit - kort na de Tweede Wereldoorlog - werd opgericht: het volk "hoop en vertier" bieden in zware tijden. Het orkest stelde een speciale cd samen, met de favoriete muziek van oprichter en oud-dirigent Dolf van der Linden (1915-1999). Musici van het internationaal gerenommeerde orkest zullen de cd Dolf's Choice persoonlijk naar verschillende verpleeghuizen in het land brengen, waar ook live - in kleine en wisselende samenstellingen - wordt gespeeld. Dat gebeurt volgens de planning in Tilburg, Utrecht, Groningen, Amsterdam, Rotterdam, Laren en Hilversum. In samenwerking met ActiZ (de branchevereniging van zorgorganisaties) worden de cd's deze maand aan alle verpleeghuizen in Nederland verzonden.
Deel dit artikel
Ja, ik wil graag wekelijks de nieuwsbrief van Hart van Nederland ontvangen met daarin het laatste nieuws en aanbiedingen die wijzelf of in samenwerking met onze partners organiseren.
Meld je aan om wekelijks onze nieuwsbrief te ontvangen. Je kan je altijd uitschrijven. Persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de Privacyverklaring van Talpa Network.