Onderzoek: post-covid heeft lichamelijke oorzaak: 'Het ligt dus niet aan mij'

Er is een verschil tussen het spierweefsel van gezonde mensen en mensen met post-covid. Dat ontdekten wetenschappers van het Amsterdam UMC. Belangrijk, want dit bewijst wat post-covidpatiënten al jaren weten: hoe ze zich voelen, heeft een lichamelijk aantoonbare oorzaak.

Onderzoekers bekeken het bloed en spierweefsel van 25 mensen met post-covid (voorheen long covid) en 21 gezonde mensen een week voor en een dag nadat ze een fietstest deden. Bij post-covidpatiënten zagen ze dat de mitochondriën, de 'energiefabrieken' van de cel, niet goed werken.

Daardoor krijgen de spieren dus minder energie. “De oorzaak van de vermoeidheid is dus echt biologisch. Spieren hebben energie nodig om te bewegen. Door deze vondst kunnen we nu onderzoeken wat een goede behandeling is voor mensen met post-covid", aldus hoogleraar Inwendige geneeskunde Michèle van Vugt.

Bij tien- tot honderdduizenden mensen zijn de klachten na een coronabesmetting nooit helemaal weggegaan. Zo ook bij Ben van Ommen. Hij werkte in 2020 als zorgmedewerker en kwam thuis te zitten door post-covid:

1:54

Zorgpersoneel met long covid wil financiële compensatie

Niet tussen de oren

"De uitkomst is voor ons niet verrassend", zegt Ben tegen Hart van Nederland over het Amsterdamse onderzoek. "We wisten dit al. Maar eindelijk vallen voor heel veel mensen dingen op hun plaats. Waar komt die spierpijn vandaan, bijvoorbeeld. Dat is mooi. Dat het eindelijk is gelukt om dat kenbaar te maken. Dat het niet tussen je oren zit."

Na Marjans coronabesmetting is ze nooit meer de oude geworden, zegt ze. "Ik ga dat ook nooit meer worden, maar ik heb dat geaccepteerd. Ik werk nu wel weer zestien uur in de week. Dat is heel fijn. Dan heb je toch het idee dat je weer meedoet in de maatschappij. Maar het beheerst me nog wel. Het is werken en slapen."

Voor haar is het onderzoek een opluchting. "Het is in ieder geval duidelijk dat je iets hebt. Dat het ergens aan te wijten is. Het ligt niet aan ons als persoon. Je stelt je niet aan." Een andere long-covidpatiënt is het met haar eens. "Ik hoop dat dit een eerste stap is naar behandeling", vertelt zij anoniem aan Hart van Nederland.

"Ik ben nog steeds ziek. Dat betekent dat ik niet kan werken. Leven tussen het bed en de bank. Ik hoop ooit beter te worden." Ze hoopt dat anderen nu ook weten: "Het is dus geen burn-out!"

Niet sporten

Het is nog geen behandeling, maar post-covidpatiënten kunnen wel een les trekken uit het onderzoek. Zo benadrukken wetenschappers dat sporten niet altijd goed is voor patiënten. "Concreet adviseren wij deze patiënten hun fysieke grenzen te bewaken en hier niet overheen te gaan", aldus Brent Appelman, arts-onderzoeker infectieziekten.

"Denk aan lichte inspanning die niet leidt tot verergering van de klachten. Wandelen is goed, of fietsen op een elektrische fiets, om de fysieke conditie enigszins te behouden. Houd er daarbij rekening dat iedere patiënt een andere grens heeft.” Doordat klachten dus kunnen verergeren na fysieke inspanning, werken vormen van revalidatie en fysiotherapie dus juist niet.

Een van de theorieën over post-covid is dat er coronavirusdeeltjes in het lichaam blijven bij mensen die corona hebben gehad, maar daar hebben ze in dit onderzoek geen aanwijzingen voor gevonden. De onderzoekers zagen ook dat het hart en de longen goed werkten. De verminderde conditie komt dus niet door klachten aan die organen.