Paracetamol niet onschuldig: kans op vergiftiging bij overdosering

De paracetamol ligt bijna bij iedereen wel in het keukenkastje. De meest gebruikte pijnbestrijder is eigenlijk overal te krijgen zonder recept, maar is helemaal niet zo onschuldig als het lijkt. Een overdosering van paracetamol kan zorgen voor een vergiftiging en zelfs dodelijk aflopen.

"Op de spoedeisende hulp van het Erasmus MC komt er elke paar dagen wel iemand met een mogelijke paracetamoloverdosis", vertelt Corine Bethlehem, toxicoloog van het Erasmus MC, aan Hart van Nederland. "Het is landelijk de meest voorkomende vergiftiging in Nederland."

Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) sloeg in juli alarm over de zorgwekkende toename van overdoseringen paracetamol:

0:51

'Sterke stijging overdoses paracetamol en ibuprofen bij tieners'

Een vergiftiging van paracetamol komt dus vaak voor en kan behoorlijk gevaarlijk zijn. In het ziekenhuis kunnen ze checken of er een te grote hoeveelheid paracetamol is ingenomen. "Hoeveel te veel is, verschilt per persoon." Hiervoor gebruiken ze een rekensom, legt Bethlehem uit. "Als je meer dan 150 milligram per kilogram lichaamsgewicht inneemt, dan loop je het risico op schadelijke effecten."

De aanbevolen dagdosering is voor volwassenen zes tabletten per dag. Het is dus belangrijk dat je je hier aan houdt.

Giftige stof

Paracetamol is een lichaamsvreemde stof, die je lichaam eigenlijk zo snel mogelijk naar buiten wil werken. "Het lichaam zet een deel van de paracetamol om in een giftige stof, maar in je eigen lijf zit ook een voorraad antigif", aldus Bethlehem.

"Je lever probeert de giftige stof onschadelijk te maken", legt Dylan de Lange, intensivist-toxicoloog van het UMC Utrecht, uit aan Hart van Nederland. Dit zorgt ervoor dat je bij een normale dagdosering paracetamol geen schade hoeft te verwachten. "Je lever zet met de antistof de giftige stof weer om in iets onschuldig." Neem je meer tabletten dan de voorgeschreven dagdosering, kan het wel schadelijk worden. Je hebt niet genoeg antigif om de giftige stoffen te verwerken.

Orgaanfalen

De levercellen gaan dan langzaam kapot en dat leidt tot leverfunctiestoornissen. Dit slaat als domino-effect door op de nieren en andere organen. "Als je lever- of nierfalen hebt, is er een heel groot probleem in je lijf. Je kan geen stoffen meer afbreken, bloed niet meer stollen of je lichaam zuiveren", omschrijft Bethlehem. "Je gaat jezelf vergiftigen en dat kan leiden tot overlijden."

Mensen die veel alcohol gebruiken of mensen ondervoed zijn, lopen extra risico bij overdoseringen. "Hun voorraad van het natuurlijke antigif is dan lager en kunnen dus minder gif onschadelijk maken. De antistof haalt je lichaam namelijk vooral uit voeding."

Bij een overdosering van de paracetamol moet je snel naar de huisarts of naar het ziekenhuis, die je extra antistof kunnen geven. "Als je te laat bent, is de schade onherstelbaar."

Eerste keus pijnbestrijding

Maar ondanks de mogelijke gevaren bij een overdosis, blijft de paracetamol de eerste keus bij pijnbestrijding. "Het werkt heel goed tegen koorts en pijn. Als je je gewoon aan de voorgeschreven dosis houdt, is er niets aan de hand. De paracetamol is heel effectief en ook minder schadelijk dan bijvoorbeeld ibuprofen", vertelt Bethlehem.

De Lange sluit zich hierbij aan. "Het gaat ook mis omdat we het zo vaak gebruiken. Maar het gaat ook gewoon heel vaak goed. Eigenlijk is alles wat je te veel inneemt niet goed."

Het verbannen van de paracetamol uit je keukenkastje is dus helemaal niet nodig. Zolang je de aanbevolen dagdosissering aanhoudt, blijft het een effectieve pijnbestrijder hoef je je geen zorgen te maken over vergiftiging.