Deze opvallend uitziende vissen verkeren in nood, en dat is een groter probleem dan je denkt

De zeldzame rivierprik dreigt in Nederland steeds meer vast te lopen. En dit probleem beperkt zich niet tot deze ene soort – ook andere trekvissen ondervinden grote hinder. Vrijwilligers helpen om inzicht te krijgen in hoe ernstig de situatie is.

De rivierprik lijkt op een aal, maar heeft een opmerkelijk uiterlijk: in plaats van een bek heeft hij een soort ronde schijf met tandjes, waarmee hij zich normaal gesproken vastzuigt aan andere vissen. Ondanks zijn misschien wat vreemde verschijning, is de rivierprik volkomen ongevaarlijk.

In het voorjaar trekken deze dieren massaal stroomopwaarts om zich voort te planten, maar menselijke obstakels zoals sluizen en stuwen maken dat vaak onmogelijk. In Doesburg wordt daarom onderzocht hoeveel vissen nog zelfstandig kunnen migreren en waar extra hulp nodig is. De grootste vistrap van Nederland – met een hoogteverschil van 5 meter en 54 traptreden – helpt vissen bij hun tocht. Hier worden ze tijdelijk opgevangen, gemeten en weer vrijgelaten. Dit geeft inzicht in hoeveel vissen er voorbij de obstakels komen en hoeveel hulp ze nodig hebben.

Onderzoek naar vismigratie

Het onderzoek in Doesburg richt zich niet alleen op de rivierprik, maar ook op vier andere trekvissen die afhankelijk zijn van vrije doorgang door rivieren en beken. Tot 1 maart werd er intensief gemonitord. De fuik ligt 24/7 in het water, en vrijwilligers legen deze meerdere keren per week. Elke meetdag duurt het proces zo’n anderhalf tot twee uur. Experts beschouwen de rivierprik als een indicatorsoort: als deze vis vastloopt, is dat een teken dat andere soorten ook in de problemen zitten.

De fuiken waarmee de vissen worden opgevangen, liggen 24 uur per dag in het water. Vrijwilligers legen ze meerdere keren per week en registreren de vangsten. Dit proces levert belangrijke inzichten op over hoe vissen zich verplaatsen en waar ze gehinderd worden.

Het onderzoek in Doesburg loopt inmiddels twee jaar en richt zich op de rivierprik en vier andere vissoorten die moeite hebben om zich voort te planten door menselijke ingrepen in de natuur.

Volgens experts zijn rivierprikken indicatorsoorten: ze zoeken fanatiek naar doorgangen en laten zo zien waar zij en andere vissen moeite hebben om zich te verplaatsen. Omdat deze vissoort het moeilijk heeft, kan het onderzoek helpen om betere oplossingen te vinden voor vismigratie in Nederland.

Bescherming van paaigebieden

Ook in andere gebieden, zoals het stroomgebied van de Drentse Aa, wordt gekeken hoe rivierprikken geholpen kunnen worden. Bekende paaiplaatsen bevinden zich in deze regio, waar eveneens maatregelen worden genomen om de visstand te ondersteunen.

Het onderzoek in Doesburg en andere delen van Nederland moet uiteindelijk leiden tot betere vismigratieroutes. Want als de rivierprik vastloopt, betekent dat vaak dat andere vissoorten ook in de problemen zitten.