Tijgermug, Japanse duizendknoop of draaigatje? Deze tien invasieve exoten kun jij in je tuin aantreffen

Sommige dieren of planten zien er leuk uit, maar zijn dat niet. Ze kunnen ziektes overbrengen, voor overlast zorgen of je hele tuin overhoop halen. Veel van die dieren of planten komen oorspronkelijk niet in ons land voor. Juist: we hebben het over invasieve exoten. In ons land komen inmiddels honderden invasieve exoten voor. Soms door toedoen van de mens, soms ook niet. Om de introductie van nieuwe soorten zo veel mogelijk te voorkomen, en ervoor te zorgen dat er maatregelen worden genomen (wanneer nodig) om ze te verwijderen, is 'de week van de invasieve exoten' begonnen.

Invasieve exoten in jouw tuin

Maar welke dieren en planten kun jij nou tegenkomen in je tuin, of in het park om de hoek? En hoe herken je ze? Initiatiefnemer van de actieweek Wilfred Reinhold heeft voor Hart van Nederland de tien meest voorkomende op een rijtje gezet.

10. Reuzenbalsemien of springbalsemien

We beginnen met een plant die er eigenlijk wel mooi uitziet. Mooie roze bloempjes, veel groen en vaak te vinden bij een sloot of watertje. Maar het probleem met de reuzenbalsemien is dat hij maar één jaar groeit en daarna afsterft. De grond waar hij op stond kan dan flinke schade oplopen.

9. Reuzenberenklauw

Op zich ook een fraai gezicht: een lange plant met grote witte top, en klauwvormige bladeren. Maar hij kan wel heel erg lang worden, tot wel vier meter. En dat is nog niet het ergste. Het sap van de plant kan irritatie veroorzaken en zelfs tot ernstige verwondingen leiden. Ga hier dus heel voorzichtig mee om! Raakt het sap je huid, dan krijg je na ongeveer 24 uur jeukende rode vlekken. Daarna blaren, die er tot wel twee weken over doen om te genezen. Bij contact met de ogen kan het zelfs tot blindheid leiden.

8. Halsbandparkiet

Van oorsprong afkomstig uit Afrika en Azië, en naar ons land gehaald als volièrevogel. Maar door de jaren heen zijn er veel ontsnapt of vrijgelaten. Inmiddels zijn er vele duizenden, want de halsbandparkiet weet goed te overleven in ons klimaat. In parken in grote steden bestaan er zelfs gezonde populaties van de vogel. Ze zorgen voor schade aan sier- en fruitbomen, en ook verjagen ze andere vogels. Ziet er leuk uit, maar heeft een minder leuk karakter dus. Lees meer: Parkieten bekogelen buurtbewoners met stenen

7. Waterteunisbloem

Opnieuw een leuk gezicht, zo'n plant met gele bloem. Maar deze plant groeit in en langs water. En daar kan dat 'leuke gele bloempje' voor flink wat problemen zorgen. In 2000 blokkeerden grote hoeveelheden van de waterteunisbloem een watergang in Tiel. Het waterschap moest eraan te pas komen om de plant te verwijderen.

6. Zonnebaars

Een visje van zo'n 15 centimeter groot. Hij is in grote getale te vinden in de Nederlandse wateren, vaak uitgezet door viseigenaren die ze op een diervriendelijke manier hebben willen 'lozen'. Waarom we niet zo blij moeten zijn met deze vinnige vriend? Hij eet eieren en larven van soms zelfs beschermde diersoorten. En omdat er tegenwoordig zo veel van zijn, mag hij niet meer verhandeld, gehouden en vervoerd worden binnen de EU.

5. Mediterraan draaigatje

Afkomstig uit Zuid-Europa en kan voor een hoop overlast zorgen. Deze miersoort graaft meterslange gangen die zich over grote afstanden kunnen uitrekken. Dit kan weer leiden tot verzakkingen en schade aan huizen en tuinen. De benaming is misschien grappig, draaigatje, maar de reden daarachter een stuk minder. Het slaat op hun verdedigingsmechanisme: ze bijten, draaien hun achterlijf naar de wond bij de tegenstander en spuiten er dan een vergif in... Lees ook: Exotische mierensoort terroriseert buurt in Alphen aan den Rijn: 'Overal word je gebeten'

4. Japanse duizendknoop 

Waar deze exoot vandaan komt hoeven we hopelijk niet uit te leggen. Wel is het zo dat áls je er eenmaal mee te maken krijgt, je daar niet blij mee zult zijn. Deze snelgroeiende plant kruipt en gaat waar dat maar kan en kan zelfs door heel kleine kiertjes groeien. En niets staat hem in de weg, want er zijn bijna geen dieren of andere planten die hem als voedsel gebruiken of verdringen. Tot overmaat van ramp is hij vrij ongevoelig voor veel bestrijdingsmiddelen. Vaak moet er een meerjarenplan aan te pas komen om hem uit te roeien. Een taaie rakker dus.

3. Watercrassula of waternaaldkruid

Dit is zeg maar die vervelende oom die maar niet wil vertrekken van je verjaardag. Waternaaldkruid is oorspronkelijk afkomstig uit Australië, en als je hem in je achtertuin vindt... dan wensen we je veel succes met het bestrijden ervan. Je moet deze plant er bijna letterlijk met wortel en tak uittrekken, wil je dat hij wegblijft. Maar dan ook helemaal! Ieder achtergebleven stukje stengel kan op zichzelf namelijk weer uitgroeien tot een volwaardige plant. Ook een minpuntje: hij kan zowel op land als op de waterbodem én in de bovenste waterlagen groeien. Oh ja, hij is ook nog eens slecht voor de waterkwaliteit en voor andere, inheemse planten. Gewoon niks meer te drinken geven zoals je bij die eerdergenoemde vervelende oom doet totdat hij weggaat, helpt dus helaas niet...

2. Aziatische hoornaar

Mogelijk meegekomen met een lading Chinees aardewerk, en nog maar in 2004. Deze flinke wesp is een ware plaag voor de honingbij. En daarmee voor ons, want bijen zijn nu eenmaal enorm belangrijk voor ons milieu. Het probleem is dat de bij deze exoot niet herkent als zijnde gevaarlijk en hem dus niet uit zal schakelen. Hun nest kan enorm groot worden, bolvormig en bijna een meter in doorsnee. Voor mensen is hij een stuk minder lastig dan bijvoorbeeld de 'normale' wesp, maar een steek van het diertje doet dan wel weer meer pijn.

1. Tijgermug

Over steken gesproken: de nummer één op de lijst. De tijgermug. Ook al zo eentje van ver weg, want oorspronkelijk komt hij uit Azië. En als het nou bij steken en de bijbehorende muggenbulten zou blijven, dan zou dat allemaal niet zo erg zijn. Het vervelende is dat dit piepkleine diertje ernstige ziektes over kan brengen, zoals knokkelkoorts. Lees meer: Exotenplatform eist cijfers: waar zit de ziekmakende tijgermug? Voorkomen dat een (tijger)mug je steekt? Zorg dan allereerst ervoor dat je ze geen plekje geeft om zich prettig bij te voelen. Heb je ergens rond het huis stilstaand water staan? Haal dat vooral weg. Muggen vinden het heerlijk om daarbij in de buurt te vertoeven. Daarnaast is het beste middel tegen niet gestoken worden een klamboe. Hang er een over je bed, en klaar ben je. Tot slot zijn er natuurlijk ook allerhande middelen te koop, maar veel effect hebben die vaak niet. Insmeren met een product dat deet bevat is het meest effectief.

Zelf maatregelen nemen tegen exoten?

Bij sommige overlastgevende dieren of planten kun je zelf maatregelen nemen. Maar in sommige gevallen is het slimmer en veiliger om professionele hulp in te schakelen. Laat je daarom altijd vooraf bij iedere soort deskundig voorlichten. Op de site van de week van de invasieve exoten valt nog meer te lezen over de bijzondere (en vaak dus vervelende) beestjes en planten die ons land rijk is. De week duurt nog tot 28 juni.